یکی از مهم‌ترین انواع سونوگرافی، سونوگرافی اندومتریوز است. این سونوگرافی برای شناسایی بیماری اندومتریوز در بانوان انجام می‌شود. در داخل رحم بانوان، بخشی به نام آندومتر قرار دارد. وظیفه آندومتر این است که بعد از تخمک گذاری و تشکیل لقاح، به تشکیل جفت کمک کند. در بیماری آندومتریوز، بافتی مشابه بافت آندومتر در خارج از رحم رشد می‌کند.
این بیماری برای اغلب بانوان دردناک است و باید به سرعت درمان شود. با توجه به اینکه علائم بیماری آندومتریوز شباهت بسیار زیادی به سایر بیماری‌های رحم و تخمدان دارد، بنابراین پزشک می‌تواند با معاینه ظاهری به نتایج دقیقی برسد. برای دستیابی به نتایج دقیق‌تر و بهتر، باید آزمایش سونوگرافی آندومتریوز انجام دهید که در ادامه به طور کامل درباره آن توضیح داده خواهد شد.
بیماری اندومتریوزیس در بانوان چیست؟
همانطور که گفته شد، بیماری آندومتریوز در اغلب موارد دردناک است. این بیماری بخش‌های مختلفی از رحم بانوان مثل تخمدان، لوله فالوپ و بافت آن را پوشش می‌دهد. به همین دلیل بعد از ابتلا به بیماری آندومتریوزیس، عملکرد بسیاری از بخش‌های رحم و تخمدان مختل می‌شود. این بیماری صرفاً بخش‌های خارجی رحم را پوشش می‌دهد ولی تاکنون در ناحیه خارج از اندام‌های لگنی مشاهده نشده است.
بافت آندومتریوز علاوه بر شباهت ظاهری، عملکردی مشابه بافت آندومتر دارد. ضخامت این بافت بعد از گذشت چند روز بیشتر می‌شود و در صورتی که لقاح و جفت تشکیل نشده باشد، بافت آندومتریوز تجزیه خواهد شد. معمولاً بافت آندومتر با هر چرخه قاعدگی از بدن خارج می‌شود. اما آندومتریوز در خارج از فضای رحم تشکیل شده و راهی برای خروج از بدن ندارد. به همین دلیل به سرعت درون بدن به دام می‌افتد و تخمدان‌ها یا سایر بخش‌های رحم را درگیر می‌کند.
اگر این بافت برای مدت طولانی در بدن باقی بماند، کیست‌هایی به نام آندومتریوم تشکیل می‌شود. این مسئله بافت اطراف رحم و سایر بخش‌های آن را درگیر می‌کند. به مرور زمان، بافتی اسکار مانند با قابلیت چسبندگی بالا در فضای خارج از رحم تشکیل می‌شود.
این بافت چسبنده، باعث می‌شود بافت‌های فیبری اندام‌های لگن و سایر بخش‌های رحم به یکدیگر بچسبند. اندومتریوز به شکل خفیف و شدید در بدن بروز می‌کند و موارد شدید این بیماری، مشکلات باروری ایجاد می‌کند.
علائم بیماری اندومتریوز
این بیماری در ابتدا با دردهای لگنی شدید بروز می‌کند. در زمان قاعدگی، شدت دردهای لگنی افزایش می‌یابد. افراد مبتلا به اندومتریوز، معتقد هستند درد این بیماری شبیه به درد قاعدگی ولی با شدت بیشتر است و احساس درد با شدت بیماری بیشتر می‌شود. برای علائم رایج این بیماری شامل موارد زیر هستند:
· دوره های دردناک
یکی از علائم بیماری اندومتریوز، دردهای دوره‌ای در ناحیه لگن هستند. این دردها از چند روز قبل از قاعدگی شروع می‌شوند و تا بعد از آن ادامه پیدا می‌کنند. احساس درد به ناحیه کمر و شکم نیز منتقل می‌شود.
· درد با مقاربت
احساس درد هنگام برقراری رابطه جنسی یا بعد از آن، یکی دیگر از علائم بیماری اندومتریوز است.
· درد همراه با اجابت مزاج یا دفع ادرار
درد هنگام دفع یا تخلیه ادرار، در زمان قاعدگی احساس می‌شود و یکی از علائم این بیماری است.
· خون ریزی بیش از حد
در صورتی که چندین ماه پی در پی قاعدگی شدید داشتید، باید برای چکاپ رحم و تخمدان به سونوگرافی مراجعه کنید.
· ناباروری
یکی از علائم شایع این بیماری، ناباروری است. در صورتی که روش‌های درمانی مختلف برای باردار شدن شما کارساز نبود، باید سونوگرافی اندومتریوز انجام دهید.
سونوگرافی آندومتریوز چیست؟
تشخیص بیماری آندومتریوز و بررسی شدت آن به راحتی امکان پذیر نیست. به همین دلیل، پزشک آزمایش سونوگرافی واژینال و آندومتریوز تجویز می‌کند تا وضعیت رحم و تخمدان را با دقت بیشتری مورد بررسی قرار دهد. سونوگرافی، به پزشک کمک می‌کند تا به راحتی بافت و کیسه‌های اندومتریوز را تشخیص دهد. سونوگرافی اندومتریوز، یک روش کاملا ساده و بی خطر است و در مدت زمان کوتاهی انجام می‌شود.
در ابتدا لازم است به پزشک متخصص مراجعه کرده و علائم خود را بیان کنید. در صورتی که علائم بیماری شبیه به آندومتریوز باشد، آزمایش سونوگرافی آندومتریوز برای شما تجویز خواهد شد. تصاویر حاصل از سونوگرافی آندومتریوز بسیار دقیق هستند. امواج اولتراسوندی که به سمت بدن و رحم ارسال می‌شوند، می‌توانند تصاویر دقیقی از آندومتر و بافت‌های خارج از رحم مثل تخمدان، مثانه و روده‌ها تهیه کنند.
علاوه بر این، امواج اولتراسوند قدرت بسیار زیادی برای تشخیص کیسه‌های اندومتریوم دارند. این کیسه‌ها در بافت‌های خارج از محل آندومتر رشد می‌کنند و به مرور زمان ملتهب و دردناک می‌شوند. در این حالت، دردی مانند گرفتگی قاعدگی احساس خواهد شد.
چه زمانی باید سونوگرافی اندومتریوز را انجام داد؟
در برخی مواقع، انجام سونوگرافی آندومتریوز الزامی است. موارد زیر ممکن است باعث شود پزشک برای شما سونوگرافی آندومتریوز تجویز کند.
· علائمی شبیه به اندومتریوز
زمانی که علائم بیماری شما شباهت بسیار زیادی به بیماری آندومتریوز داشته باشد، انجام سونوگرافی آندومتریوز الزامی است. همانطور که گفته شد، درد این بیماری تقریباً شبیه به درد قاعدگی است. همین مسئله تشخیص بیماری آندومتریوز را دشوار می‌سازد. به همین دلیل لازم است برای تشخیص دقیق علائم و منشاء بیماری، سونوگرافی آندومتریوز انجام دهید.
سونوگرافی تنها یکی از روش‌هایی است که برای تشخیص بیماری آندومتریوز مورد استفاده قرار می‌گیرد. پزشکان از روش‌های متنوع برای بررسی علائم بیماری و شناسایی آن استفاده می‌کنند. با این حال، مشاهده دقیق توده‌های آندومتریوز و ابعاد و اندازه آن، صرفاً با کمک سونوگرافی امکان پذیر است. این روش به پزشک نشان می‌دهد که بیماری آندومتریوز تا چه حد پیشرفت کرده است.
· بررسی دقیق بافت ها و توده ها
همانطور که گفته شد بهترین روش برای بررسی ابعاد و اندازه کیسه‌های اندومتریوم، سونوگرافی آندومتریوز است. اطلاعات حاصل از سونوگرافی آندومتریوز، به پزشک کمک می‌کند تا اندازه کیسه‌های خارج از رحم را تشخیص دهد.
روش‌های درمانی بیماری آندومتریوز بسیار متنوع هستند. معمولاً موارد خفیف این بیماری، با استفاده از قرص‌های ضد بارداری یا پروژسترون درمان می‌شوند. اما در موارد شدیدتر، باید از روش‌هایی مثل جراحی کمک گرفت. بنابراین تشخیص شدت بیماری آندومتریوز، اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا پزشک با توجه به شدت بیماری، روش درمان را تغییر می‌دهد. ممکن است در کنار سونوگرافی آندومتریوز، از سونوگرافی واژینال برای بررسی دقیق سلامت رحم و تخمدان استفاده شود.
· انجام لاپاراسکوپی
یکی از بهترین روش‌ها برای درمان بیماری آندومتریوز، انجام لاپاراسکوپی است. قبل از انجام لاپاراسکوپی، باید برای سونوگرافی آندومتریوز اقدام کنید. زیرا نتایج حاصل از سونوگرافی، به پزشک نشان می‌دهد که بافت آندومتر و کیسه‌های آندومتریوز دقیقاً در کدام قسمت بدن شما قرار گرفته‌اند. این بافت‌ها ممکن است در نزدیکی اندام‌های لگنی مثل مثانه یا روده شما قرار بگیرند.
پزشک و تکنسین سونوگرافی محل دقیق این توده‌ها را شناسایی می‌کنند و با کمک آن، فرآیند لاپاراسکوپی را انجام خواهند داد. یکی از سوالات مهمی که برای بسیاری از افراد ایجاد می‌شود، این است که تا چه اندازه می توان به نتایج سونوگرافی اطمینان کرد؟ نتایج سونوگرافی آندومتریوز کاملا دقیق هستند و چندین سال است که برای شناسایی این بیماری و درمان آن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سونوگرافی اندومتریوز چگونه انجام می شود؟
به طور کلی، سونوگرافی آندومتریوز شامل چند نوع سونوگرافی مختلف مثل سونوگرافی ترانس رکتال یا سونوگرافی واژینال است. سونوگرافی ترانس رکتال، برای مشاهده بافت آندومتر در قسمت پشت مثانه استفاده می‌شود. سونوگرافی واژینال، برای بررسی بافت آندومتریوز در فضای خارج از رحم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای انجام این سونوگرافی، ابتدا لازم است روی تخت دراز بکشید. سپس تکنسین سونوگرافی یک میله نازک که به ماده ژل مانند آغشته شده است را داخل واژن قرار می‌دهد. این میله نازک بعد از ورود به واژن، امواج اولتراسوند آزاد می‌کند. سپس امواج از بدن به بیرون بازتاب شده و تصاویر دقیقی از ناحیه لگن، بافت رحم و کیست آندومتریوز روی صفحه نمایشگر نشان داده می‌شود.
تکنسین سونوگرافی، میله نازک را به آرامی حرکت می‌دهد تا ساختار توده‌ها و کیسه‌های آندومتریوم را از زوایای مختلف ضبط کند. این سونوگرافی بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
بهترین ابزار برای انجام سونوگرافی آندومتریوز
ابزارهای مختلفی برای انجام سونوگرافی آندومتریوز مورد استفاده قرار می‌گیرند. همانطور که در اینجا نیز به آن اشاره شده، کاربرد سونوگرافی در پزشکی بسیار متنوع است. دستگاه‌های سونوگرافی، برای تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌های بدن مثل بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، نارسایی کلیه و طیف وسیعی از بیماری‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. دستگاه‌های سونوگرافی بسیار متنوع هستند. اما همه آن‌ها عملکردی مشابه یکدیگر دارند.
بهترین ابزار برای انجام سونوگرافی آندومتریوز، دستگاه سونوگرافی هندهلد است. این دستگاه سونوگرافی عملکردی مشابه دستگاه‌های سونوگرافی مبله دارد ولی ابعاد و اندازه آن بسیار کوچک‌تر است. همین مسئله به پزشک اجازه می‌دهد تا به راحتی دستگاه سونوگرافی را جابجا کند.
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری آندومتریوز، به دلیل درد شدید قادر به حرکت کردن نیستند. در چنین حالتی، باید از دستگاه سونوگرافی هندهلد برای درمان و تشخیص بیماری استفاده کرد. این دستگاه، به راحتی تمامی توده‌ها و کیسه‌های اندومتریوم را تشخیص می‌دهد. سپس تصاویر مربوط به این توده‌ها را روی صفحه نمایشگر نشان خواهد داد. دستگاه سونوگرافی هندهلد، صفحه نمایشگر ثابتی ندارد و به راحتی به گوشی تلفن همراه، رایانه یا لپتاپ متصل می‌شود.
بررسی کلی
سونوگرافی اندومتریوز بهترین روش برای تشخیص بیماری اندومتریوز و شناسایی کیسه‌های اندومتریوم است. اندومتریوز، بافتی مشابه اندومتر است و در خارج از رحم رشد می‌کند. این بیماری به مرور زمان شدت پیدا می‌کند و با درد شدیدی همراه می‌شود. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام آن اهمیت بسیار زیادی دارد. سونوگرافی آندومتریوز، به پزشک کمک می‌کند تا این بیماری را در کوتاه‌ترین زمان ممکن شناسایی کند. این روش سونوگرافی، معمولاً قبل از لاپاراسکوپی اندومتریوز مورد استفاده قرار می‌گیرد.