هشدار درباره برچسب زدن به بیماران اعصاب و روان

مشکلات بیماران روانپزشکی اگر بیشتر از بیماران جسمی نباشد کمتر از آن‌ها هم نیست؛ ضمن آن که رنج بیماری را اعضای خانواده بیمار هم باید تحمل کنند، زیرا در برخی از کشور‌ها مردم دید خوبی نسبت به بیماران این حوزه نداشته و این نوع بیماری‌ها را مایه آبروریزی خانواده می‌دانند که هیچ فرد غریبه‌ای نباید از آن مطلع باشد.

بسیاری از مردم مراجعه به روانپزشک را اتفاق خطرناکی می‌دانند و نگران قضاوتهای مردم در مورد بیمارشان هستند، اما موضوع به این جا ختم نمی‌شود و دغدغه اصلی زمانی آغاز می‌شود که کار بیمار با درمانهای معمول تمام نشده و نیاز است چند وقتی در بیمارستان بستری شود که در صورت پذیرش این موضوع از سوی بیمار و خانواده اش، با معضل دیگری تحت عنوان استیگما یا انگ بیماری روانی از سوی آحاد جامعه مواجه می‌شوند.

در یونان باستان استیگما یا انگ عاملی بود که بردگان و جنایتکاران را از افراد معمول جامعه جدا می‌کرد و گاهی اسناد انگ زنی چنان متمایز کننده است که فرد بوسیله همان لقب تعریف می‌شود مانند کور، دیوانه، عقب افتاده که این موضوع هویت فرد دچار بیماری را خدشه دار می‌کند.

در کشور بویژه در تهران، روانپزشک و روان شناس کم نداریم، ولی متاسفانه در کنار عدم شناخت بیماری‌های مربوطه، از فرهنگ نحوه برخورد با آن نیز برخوردار نیستیم و نمی‌دانیم که استیگما یا انگ تاثیر زیان آوری بر تمام حوزه‌های زندگی یک فرد دارد.

لیلا رازقیان جهرمی متخصص اعصاب و روان با اشاره به این که یکی از موانع استفاده از سیستم‌های روانپزشکی استیگما یا انگ است، بیان داشت: حدود ۲۵ درصد از افراد جامعه در طول عمر خود دچار یک یا چند بیماری اعصاب و روان می‌شوند و حدود یک سوم از تمام روزهایی که جمعیت بزرگسال نمی‌توانند مشغول به کار باشند، مربوط به بیماری‌های اعصاب و روان است، اما تعداد کمی از افراد برای درمان به روانپزشک مراجعه می‌کنند.

وی افزود: گاهی این انگ زنی باعث می‌شود تا فرد دچار انزوا و محرومیت از حقوق اجتماعی و مدنی و حتی محرومیت از حمایت خانواده خود نیز شود.

وی با تاکید بر اینکه فرد مبتلا به بیماری اعصاب و روان زمانی که برچسب بیمار روانی می‌خورد گاهی دچار حس سرافکندگی می‌شود، گفت: این موضوع او را از مراجعه به روانپزشک باز می‌دارد وچرخه معیوبی ایجاد می‌شود که هر روز اعتماد به نفس بیمار را کاهش داده و او را از منابع حمایتی و درمان‌های روانپزشکی دور می‌کند که با ادامه این چرخه انگ تقویت شده و در صورت عدم مراجعه برای درمان بیماری فرد تشدید می‌شود.

وجود استیگما در جامعه سبب می‌شود بیماران اعصاب و روان از اجتماع فاصله بگیرند و تن‌ها‌تر شوند و توانایی‌های آن‌ها کاهش یابد؛ در صورتی که اگر مردم بیماری‌های روانی و علل و عوامل بروز آن را بشناسند، متوجه می‌شوند همانطور که جسم انسان نیازمند مراقبت است روان هم نیاز به مراقبت دارد.

این متخصص اعصاب و روان تصریح کرد: گاهی در جامعه دیده می‌شود که افراد نگرش منفی و توام با ترس و نفرت نسبت به بیماران اعصاب و روان دارند که این نگرش منفی بیشتر در افراد کم سواد، مسن و مردان دیده می‌شود.

وی افزود: برخی از افراد جامعه فکر می‌کنند کسی که مبتلا به بیماری روانی است فرد خطرناکی بوده و باید از او دوری کنند در حالی که ۸۵ درصد خشونت‌ها در سطح جامعه توسط افراد غیربیمار صورت می‌گیرد.

رازقیان جهرمی ضمن اظهار تاسف از این که بسیاری از بیماران اعصاب و روان مورد سوء استفاده دیگران قرار می‌گیرند، اظهار داشت: انگ زنی حتی خانواده فرد مبتلا به بیماری اعصاب و روان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و آنها را در ارتباط با سایرین دچار مشکل می‌کند.

باید بتوان با یک بیماری روانی همچون افسردگی، درست مثل یک بیماری فیزیکی و جسمانی رفتار کرد. یعنی علائم روحی و روانی آنرا شناخت و همانند اوقاتی که علائمی از یک بیماری را در جسم خود می‌بینیم و به پزشک مراجعه می‌کنیم، در مواجهه با علائم مشکلات روحی هم بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کرد.

این متخصص روانپزشکی با اشاره به این مطلب که گاهی رسانه‌ها با تصویری که از بیماران اعصاب و روان ارائه می‌دهند، تاثیر منفی و پایداری بر نگرش مردم می‌گذارند، تصریح کرد: مشاهده شده افرادی که یک فرد با سابقه اختلال روانی را می‌شناسند کمتر از دیگران به این بیماران نگرش منفی داشته و کمتر از سایرین آن‌ها را خطرناک ارزیابی می‌کنند.

وی اضافه کرد: گاهی خود اظهاری بیماران در مورد سابقه بستری شدن در بیمارستان و بیماری اعصاب و روانی که داشته اند، سبب عادی شدن و پذیرش بهتر در جامعه می‌شود.

به گفته رازقیان جهرمی همانطور که در ایجاد فشار خون فاکتورهای ژنتیکی محیطی موثر هستند در ایجاد بیماری‌های اعصاب و روان نیز عوامل مختلفی از جمله ژن، محیط و جامعه نقش دارند و همانگونه که فرد دچار فشار خون نیاز دارد تحت نظر پزشک باشد بیمار اعصاب و روان هم نیازمند مراجعه به روانپزشک است.

وی خاطرنشان کرد: جسم وروان از هم جدا نبوده و ارتباط در هم تنیده‌ای دارند و گاهی مشکلاتی که روان انسان را درگیر می‌کند سبب بروز علائمی در جسم می‌شود مانند بیماری‌های اضطرابی که می‌توانند تپش قلب، تعریق، درد قفسه سینه و تنگی نفس را در فرد ایجاد کنند.

این روانپزشک ادامه داد: حتی ممکن است فردی به علت داشتن یک مشکل جسمی مانند کم کاری تیروئید، تومور مغزی یا سایر بیماری‌ها علائم اختلال رفتاری و بیماری‌های روانی را بروز دهد که در هر دو صورت باید به روانپزشک مراجعه کند.

متاسفانه روانپزشکان مانند بیمارانشان در معرض انگ قرار دارند و ممکن است قربانی اقدامات تبعیض آمیز در جامعه شوند.

رازقیان جهرمی تاکید کرد: برخی از اقداماتی که می‌توان برای کاهش انگ بیماری‌های اعصاب و روان در جامعه انجام داد افزایش آگاهی مردم در خصوص این نوع بیماری‌ها از طریق رسانه هاست تا آحاد مردم عقاید و باورهای اشتباه خود را در مورد بیماران ا. عصاب و روان اصلاح کنند.

وی با اشاره به این که دسترسی به خدمات سلامت جسمی و روانی برای بیماران اعصاب و روان باید مانند سایرین باشد، بیان داشت: انجمن‌های علمی روانپزشکان با همکاری انجمن‌های متشکل از بیماران و دیگر گروههای اجتماعی حمایتگر باید به جلب حمایت دولت برای افزایش بودجه خدمات و آموزش برای کاهش انگ در جامعه بپردازند.

این متخصص اعصاب و روان عنوان کرد: گاهی گروههای خودیاری که متشکل از بیماران و مراقبان آن‌ها است، می‌توانند خودشان به سایر افراد جامعه آموزش دهند و در جهت کاهش استیگما گام بردارند.

وی با بیان این که بهداشت روان شامل رفاه ذهنی؛ خودتوانمندی؛ کفایت و توانایی تشخیص استعدادها است، تصریح کرد: باید بدانیم که فرد مبتلا به بیماری اعصاب و روان، خود بیماری اش را انتخاب نکرده است و همانطور که با بیماران جسمی همدلی می‌کنیم باید با بیماران اعصاب و روان نیز همدل باشیم.

رازقیان جهرمی ابراز داشت: امیدواریم روزی برسد که بیماران اعصاب و روان رنجی اضافه بر وجود خود بیماری در جامعه نداشته باشند و رسانه‌ها، جامعه، مردم و روانپزشکان کمک کنند تا این قشر هم از حقوق اجتماعی و مدنی مناسب برخوردار باشند.

منبع : باشگاه خبر نگاران جوان