-
بعضي زناني كه مبتلا به ديابت حاملگي هستند، علاوه بر برنامه غذايي و فعاليت بدني نياز به انسولين دارند. اگر لاز م است تيم سلامت به شما نحوه تزريق انسولين به خودتان را نشان خواهند داد.
ديابت حاملگی ديابتی است كه براي اولين بار در طی حاملگی شناسایی می شود. ديابت به اين معناست كه قند خون شما از حد معمولی بالاتر است. بدن از قند برای انرژی استفاده می كند. اما قند زياد در بدن می تواند مضر باشد. زمانی كه حامله هستيد قند اضافی برای جنين شما خوب نيست.
ديابت حاملگی نوعی ديابت است كه زنان حامله به آن مبتلا مي شوند. بين ۲ تا ۷ درصد زنان حامله دچار اين نوع ديابت مي شوند و به اين دليل اين بيماري يكي از شايعترين عوارض حاملگي است.
دیابت بارداری وضعیتی است که در آن قند خون برای اولین بار در زمان بارداری بالا می رود. این وضعیت تقریباً در ۵/۴ تا ۶ درصد تمام حاملگی ها اتفاق می افتد. شایع ترین زمان بروز دیابت حاملگی بین هفته های ۲۴ تا ۲۸ بارداری است.
تقریبا تمام زنان باردار به علت تغییرات هورمونی دوران بارداری تا حدودی به عدم تحمل گلوکز مبتلا می شوند. یعنی قند خونشان نسبت به حالت طبیعی مقداری بالاتر می رود ، اما نه به اندازه ای که بتوان به آنها بیمار دیابتی اطلاق کرد.
معمولاً این تغییرات هورمونی بین هفته های ۲۴ تا ۲۸ بارداری ، زن باردار را در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار می دهد. در طی بارداری افزایش هورمون های خاصی که توسط جفت ساخته می شوند، کمک می کند تا مواد غذایی از مادر به جنین در حال تکامل، منتقل شود. سایر هورمونهای تولید شده از جفت ، به مادر برای جلوگیری از افت قند خون کمک می کنند.
این هورمون ها از طریق متوقف کردن عملکرد انسولین وظیفه خود را انجام می دهند. در طی دوران بارداری این هورمون ها می توانند تا حدی باعث افزایش قند خون مادر (عدم تحمل گلوکز و یا (impaired glucose intoleranceشوند. بدن برای کاهش مقدار قند خون شروع به ساختن مقدار بیشتری انسولین می کند تا سلول ها بتوانند گلوکز را تحویل گرفته و تبدیل به انرژی کنند.
معمولاً لوزالمعده ی مادر برای غلبه بر تاثیر هورمون های بارداری بر قند خون، تولید انسولین را بیشتر می کند (حدود ۳ برابر مقدارعادی). اما اگر لوزالمعده ی مادر نتواند به اندازه کافی انسولین برای غلبه بر افزایش هورمون های بارداری تولید کند، مقدار قند خون بالا می رود و نتیجه آن دیابت بارداری است.
چه عواملي باعث ايجاد ديابت حاملگي مي شود؟
تغييرات هورموني و وزن گيري بخشي از يك حاملگي سالم است. اما هر دوي اين موارد ترشح بيشتر انسولين را دچار اشكال مي كند. در اين صورت ,با توجه به اينكه وجود انسولين براي ورود قند به سلولها و تامين انرژي مورد نياز بدن ضروري است , بدن شما انرژي را كه نياز دارد از غذا دريافت نمي نمايد.
خطر ابتلا به ديابت حاملگي در من چقدر است؟
براي دانستن خطر ديابت حاملگي، هر يك از مواردي را كه با شما تناسب دارد علامت بزنيد. و در اولين ويزيت براي مراقبتهاي بارداري با پزشك خود مشورت كنيد.
-من برادر، خواهر يا والدين مبتلا به ديابت دارم.
– من بالاي ۲۵ سال سن دارم
– من اضافه وزن دارم
من قبلاً سابقه ديابت حاملگي داشته ام يا حداقل يك كودك بيش از ۵/۴ كيلو گرم به دنيا آورده ام.
– به من گفته شده كه دچار حالت پيش ديابتي هستم، كه در آن قند خون بيش از حد طبيعي است ولي آنقدر زياد نيست كه مبتلا به ديابت باشم. (نامهاي ديگر براي اين حالت: تست تحمل گلوكز مختل يا قند ناشتاي مختل است).
اگر هر يك از موارد بالا را علامت زده ايد، از كارشناسان بهداشتي بخواهيد كه آزمايشات مربوط به ديابت حاملگي را انجام دهند. اگر اضافه وزن داريد، قبلاً ديابت حاملگي داشته ايد، سابقه خانوادگي قوي براي ديابت داريد يا در ادرارتان قند قابل مشاهده است، در خطر زيادي هستيد.
اگر يكي يا بيشتر از عوامل خطر را علامت زده ايد، در خطر متوسط هستيد
اگر هيچ يك از عوامل خطر را علامت نزده ايد، در خطر كمي هستيد.
ديابت حاملگي چگونه تشخيص داد مي شود؟
كارشناسان بهداشتي سطح قند خون شما را اندازه گيري خواهند كرد. بسته به ميزان خطر شما و نتايج آزمايشات ممكن است، لازم شود يك يا چند آزمايش زير را انجام دهيد.
آزمايش قند خون ناشتا يا آزمايش تصادفي قند خون:
پزشك ممكن است قند خون شما را با استفاده از آزمايشي به نام قند خون ناشتا اندازه گيري نمايد. قبل از انجام اين آزمايش پزشك از شما خواهد خواست كه ناشتا باشيد، كه به معناي اين است كه شما پيش از انجام آزمايش نبايد چيزي به جز آب بخوريد و بياشاميد. يا ممكن است پزشك در هر ساعتي از روز قند خون شما را اندازه گيري نمايد كه به آن آزمايش تصادفي قند خون گفته مي شود.
اين آزمايشات مي توانند، بعضي از افراد مبتلا به ديابت حاملگي را شناسايي نمايند. اما براي اطمينان از اينكه ديابت حاملگي تشخيص داده نشده، باقي نمانده است نياز به آزمايشات ديگري است.
آزمايش غربالگري پاسخ به قند
در اين آزمايش شما يك نوشابه قند دار مصرف مي كنيد و يكساعت بعد قند خون خود را اندازه گيري مي نماييد. اين آزمايش مي تواند در هر ساعتي از روز انجام شود. اگر نتايج بيش از حد طبيعي باشند، ممكن است نياز به آزمايشات ديگري داشته باشيد.
تست تحمل خوراكي قند
براي انجام اين آزمايش كارشناس بهداشتي راهنمايي هاي لازم را به شما مي كند. حداقل سه روز قبل از انجام اين آزمايش بايد غذاي طبيعي بخوريد. سپس حداقل ۸ ساعت قبل از انجام آزمايش هيچ چيزي نمي خوريد.
كارشناس بهداشتي قند خون شما را پيش از انجام آزمايش اندازه گيري مي كند. سپس يك نوشابه قند دار ميل مي كنيد. پرسنل قند خون شما را يك ساعت، دو ساعت و سه ساعت بعد اندازه گيري مي كنند. اگر سطوح قند شما در حداقل دو آزمايش بيش از حد طبيعي باشد، شما مبتلا به ديابت حاملگي هستيد.
ديابت حاملگي چگونه بر جنين تأثير مي كند؟
ديابت درمان نشده يا كنترل نشده حاملگي مي تواند به معناي مشكل براي جنين مانند موارد زير باشد:
– بسيار بزرگ و با چربي اضافي متولد شدن. اين مسئله مي تواند زايمان را براي جنين مشكلتر و خطرناكتر كند.
– قند خون پايين بلافاصله پس از تولد كودك
– مشكلات تنفسي
– ناهنجاري هاي مادرزادي
اگر ديابت حاملگي داريد كارشناسان بهداشتي آزمايشات ديگري را براي بررسي جنين مانند موارد زير پيشنهاد خواهند كرد:
– سونو گرافي براي آنكه ببينند جنين چگونه رشد مي كند.
– شمارش زمان بين حركات جنين براي آنكه از وضعيت فعاليت جنين مطلع شوند يا آزمايشات استرسي خاص.
كارمداوم با پزشك كمكتان مي كند كه يك نوزاد سالم به دنيا بياوريد.
ديابت حاملگي چه اثري بر من دارد؟
غالباً زنان دچار ديابت حاملگي علائمي ندارند. ديابت حاملگي مي تواند:
– خطر فشار خون بالا را در طي حاملگي افزايش دهد.
– خطر جنين بزرگ و احتمال زايمان مشكل و نياز به سزارين را افزايش دهد.
– افزايش يا كاهش ناگهاني قند
– خطرات عفونت هاي ادراري و تنفسي
خبر خوب اينكه ديابت حاملگي پس از تولد بچه از بين مي رود. به هرحال احتمال ابتلا شما به ديابت نوع ۲ در آينده بيشتر است. در ضمن ممكن است در حاملگي مجدد باز هم دچار ديابت حاملگي شويد.
بعضي زنان مي خواهند، بدانند آيا مي توانند پس از ابتلا به ديابت حاملگي به نوزاد خود شير دهند؟! شيردهي براي اكثر نوزادان، منجمله آنان كه مادرشان ديابت حاملگي دارد توصيه مي شود.
ديابت حاملگي خطرناك است، حتي اگر شما علائمي نداشته باشيد. مراقبت از خودتان مي توند به سلامتي نوزادتان كمك كند.
ديابت حاملگي چگونه درمان مي شود؟
درمان ديابت حاملگي به معناي برداشتن قدمهايي در جهت حفظ سطح قند خونتان در دامنه هدف است.
مي توانيد ياد بگيريد كه چگونه با استفاده از موارد زير قند خون خود را در سطح طبيعي نگاه داريد.
– برنامه غذايي
– فعاليت بدني
– انسولين در صورت نياز
برنامه غذايي
شما بايد با يك آموزشگر ديابت يا يك متخصص تغذيه كه برنامه غذايي براي كمك به انتخاب غذاهايي كه براي شما و جنينتان سالمتر باشد، مشورت كنيد. استفاده از يك برنامه غذايي به حفظ سطح قند خونتان در محدوده هدف كمك مي كند. برنامه راهنمايي براي آنكه چه غذايي را بايد بخوريد چه ميزان بخوريد و چه وقت بخوريد به شما مي دهد. نوع انتخاب، زمان آن و ميزان آن همگي براي نگهداري سطح قند خون در محدوده هدف مهم هستند.
ممكن است توصيه به موار دزير شويد:
– محدود كردن شيريني جات
– خوردن سه وعده غذاي كامل و يك تا ۳ ميان وعده در طي روز
– مراقبت از اينكه كي و چه ميزان غذاي پر كربوهيدرات مثل ( برنج نان – سيب زميني – ماكاروني ) و مواد قندي مصرف مي كنيد. برنامه غذايي به شما خواهد گفت چه وقت و چه ميزان كربوهيدرات در هر غذا و ميان وعده بخوريد.
– در غذاي خود فيبرها را به شكل ميوه ها، سبزيجات، غلات و نان وارد كنيد.
فعاليت بدني
فعاليت بدني مانند پياده روي و شنا، مي تواند به شما كمك كند، كه به سطح قند خون هدف خود دست يابيد. با گروه مراقبت از بهداشت خود در مورد نوع فعاليت بدني كه براي شما بهتر است صحبت كنيد. اگر در حال حاضر فعال هستيد، به تيم سلامتي خود بگوييد كه چه مي كنيد.
انسولين
بعضي زناني كه مبتلا به ديابت حاملگي هستند، علاوه بر برنامه غذايي و فعاليت بدني نياز به انسولين دارند. اگر لاز م است تيم سلامت به شما نحوه تزريق انسولين به خودتان را نشان خواهند داد. انسولين مي تواند از طريق خون شما به كودك برسد.
بعد از تولد نوزادم، چطور مي توانم بدانم كه آيا ديابتم برطرف شده يا نه؟
۶ تا ۱۲ هفته پس از تولد نوزادتان يك آزمايش قند خون انجام مي دهيد كه ببينيد آيا هنوز ديابت داريد؟ در اكثر زنان ديابت حاملگي پس از حاملگي پايان مي يابد. به هر حال شما در خطر ديابت حاملگي در نوبت هاي حاملگي بعدي يا ابتلا به ديابت نوع ۲ در آينده هستيد.
چگونه از ابتلا به ديابت پيشگيري كنم يا آن را به تأخير بيندازم؟
كارهاي زيادي مي توانيد براي پيشگيري از ديابت انجام دهيد.
– به يك وزن معقول دست يابيد و آن را حفظ كنيد. حتي اگر بالاتر از وزن طبيي تان هستيد كاهش ۵ تا ۷ درصد از وزن بدنتان ميتواندبراي ايجاد تغييرات بزرگ كافي باشد. مثلاً اگر شما ۹۰كيلو گرم هستيد كم كردن ۵/۴ الي ۵/۶ كيلوگرم مي تواند به ميزان زيادي خطر ابتلا به ديابت را در شما كاهش دهد. به مدت ۳۰ دقيقه در اكثر روزهاي هفته فعاليت بدني داشته باشيد. پياده روي كنيد، شنا كنيد، ورزش كنيد يا پايكوبي نمائيد.
– يك برنامه غذايي سالم را تعقيب كنيد. غلات، ميوه و سبزي بيشتري بخوريد. چربي و كالري را كم كنيد. متخصص تغذيه مي تواند به شما در طراحي يك برنامه غذايي كمك كند.
زناني كه ديابت حاملگي داشته اند بايد اندازه گيري براي ديابت و پيش ديابت را تا ۳ سال بعد ادامه دهند.
تشحيص زود هنگام ديابت و پيش ديابت مي تواند به پيشگيري از عوارضي چون بيماري قلبي كمك كند.