-
سردردهای تنشی اگر با استفراغ و تب، تاری دید، اختلال در تکلم، سستی دست و پاها، کاهش هوشیاری، حملات شدید و ضعف عمومی همراه باشند، باید جدی گرفته شود و حتماً به پزشک مراجعه شود.
سردرد در بعضی از موارد بسیار شدید و غیرقابل تحمل یا نشانه بیماریهای خطرناک مانند تومور مغزی است. درمان سردرد بستگی به عامل ایجادکننده سردرد دارد، اما در اغلب موارد با مسکن سردرد رفع میشود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، برخی سردردها اختصاصیتر بوده و با علامت دیگری همراه نیستند. در این سردردها بر خلاف تصور بسیاری از افراد، مغز عامل ایجاد سردرد نیست، بلکه سردرد از بد عمل کردن عضلات، عروق خونی و اعصاب ناشی میشود؛ برای مثال گشاد شدن شریان ها و یا انقباض بیش از حد عضلات میتواند عصب های خاص و حساسی در مغز را تحریک کند و در نتیجه سردرد به وجود آورد.
گاهی سردرد به حدی پیشرفت می کند که اصطلاحا بیمار می خواهد سر از بدنش جدا کند! این سردرد، نوعی از انواع بیماری های «روان تنی» است. این سردرد گاهی همراه با کمی بی حسی برخی از اعضای نزدیک به سر مانند دست یا انتشار درد به کتف و دست ها هم دیده می شود.
کمبود آب بدن شایع ترین علت سردرد است. بدن هر فردی به طور میانگین از ۶۰ درصد آب تشکیل شده است و به مصرف آب به میزان بالا نیاز دارد. بنابراین هر فرد بزرگسال برای آب رسانی کافی باید روزی ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشد. توجه داشته باشید قهوه و نوشیدنی های گازدار باعث کمبود آب بدن می شود.
مصرف داروهای ضد درد علت نیمی از میگرن های مزمن است و ۲۵ درصد نیز براثر مصرف بیش از حد داروهای شایع درد است.
کافئین اگرچه باعث تسکین درد می شود اما مصرف زیاد آن اثر عکس دارد. علاوه بر آن، ترک کردن عادت مصرف قهوه باعث بروز سردرد می شود تا این که بدن به مصرف نکردن کافئین عادت کند.
سردردهای تنشی در پی استرس به وجود می آید. یکی دیگر از علل آن نیز خیره شدن به صفحه مانیتور به مدت طولانی است.بنابراین هر نیم ساعت از جا بلند شوید و به دور دست خیره شوید.
سینوزیت در برخی موارد سردرد ایجاد می کند. این نوع سردرد همراه با درد استخوان گونه، استخوان بینی یا پیشانی است. اغلب با حرکت ناگهانی سر، درد زیاد می شود.شست و شوی بینی با آب مقطر می تواند مفید باشد.
مصرف برخی غذاها مانند بادام زمینی، شکلات که حاوی آمینو اسید تیرآمین است و سوسیس که حاوی نیترات است سردرد به وجود می آورد. گاهی فرآورده های لبنی و گندم نیز عامل سردرد است.
تغییرات جوی به خصوص افت فشار جوی سردرد به وجود می آورد. سفر کردن به مکانی که در ارتفاع بالاتر از محل زندگی شما قرار گرفته است ممکن است سردرد ایجاد کند.
هورمون های استروژن و پروژسترون روی ماده شیمیایی مربوط به سردرد در مغز تاثیر می گذارد. میزان بالای استروژن سردرد را بهبود می دهد، در حالی که استروژن های پایین باعث شدت یافتن درد می شود.
دود سیگار، یکی از عوامل شایع در بروز حمله میگرن است. بنابراین از قرار گرفتن در محیط آلوده به دود خودداری کنید.
سردردهای شایع
یکی از شایعترین انواع سردرد است، عمدتاً به تدریج شروع میشود، معمولاً یک طرفه است و ۴ تا ۷۲ ساعت طول میکشد. طی میگرن شخص به طور غیرعادی احساس خستگی و کسالت میکند. سپس حالت تهوع، استفراغ، اختلالات بینایی و اغلب بیزاری از نور دارد.
سردرد تنشی یا هیجانی
شایعترین نوع سردرد است، خطرناک نیست، اما مکرراً رخ میدهد. سردرد تنشی شایعترین نوع سردرد است و اغلب در اثر استرس و فشارهای عاطفی و عصبی ایجاد میشود. بیشتر بالغین این نوع سردرد را تجربه کردهاند. علت آن انقباض عضلات کاسه سر، گردن، شانه و صورت است و مهمترین دلیل هم هیجانات عصبی است.
درد معمولاً از ناحیه پیشانی، گردن یا شانه شروع میشود و به تدریج تمام کاسه سر را فرا میگیرد. بیمار ممکن است تهوع پیدا کند، اما به استفراغ دچار نمیشود. این درد میتواند ۳۰ دقیقه تا ۷ روز ادامه داشته باشد.
سردردهای تنشی اگر با استفراغ و تب، تاری دید، اختلال در تکلم، سستی دست و پاها، کاهش هوشیاری، حملات شدید و ضعف عمومی همراه باشند، باید جدی گرفته شود و حتماً به پزشک مراجعه شود.
سردرد مربوط به سینوسها
نوعی سردرد خفیف تا متوسط است که عموماً در صورت، پل بینی، یا در گونهها احساس میشود و ممکن است همراه با احتقان بینی و یا آبریزش از بینی باشد. در همهٔ سنین افراد را گرفتار میکند و به نظر میرسد که افرادی که آلرژی دارند مستعدترند.
این سردرد ممکن است ساعتها طول بکشد و اغلب سردردی فصلی است. این سردرد اغلب در ناحیه پیشانی متمرکز میشود. این دردها با حرکت سر و دراز کشیدن تشدید میشود و پس از بیدار شدن از خواب به حداکثر شدت خود میرسد. این سردردها با درمان التهاب یا عفونت سینوسها مرتفع میشوند.
سردرد مختلط
در موارد نادر، برخی از انواع سردرد وجود دارند که محققان معتقدند سردردهای مختلطند و علائمی ما بین سردرد تنشی و میگرن دارند. چنین مواردی وقتی رخ میدهند که علائم و درمان این دو سردرد در برخی از افراد به خوبی قابل افتراق نیست. برای مثال سردرد تنشیای که بسیار شدید باشد و درد تیز و ضربان داری داشته باشد بسیار شبیه به سردرد میگرنی است. به علاوه هنگامیکه سردرد میگرنی متناوباً روی دهد درد آن شبیه به سردرد تنشی احساس خواهد شد.
سردرد خوشهای
این نوع سردرد شدیدترین درد را به همراه دارد. معمولاً، درد هر روز در یک ساعت معین بروز میکند و ممکن است روزها، هفتهها یا حتی ماهها طول بکشد. در هنگام شروع حمله، دردی شدید و کشنده در یک طرف سر احساس میشود و ممکن است آبریزش بینی و چشم از همان طرف سر آغاز شود.
سردرد ناشی از مننژیت یا عفونت پرده مغزی
درد در این بیماران به صورت فشرده است و تمام سر را فرا میگیرد، با استراحت کاهش مییابد و با حرکت بدنی تشدید میشود. وجود علایمی چون تب و سفتی گردن به تشخیص این نوع سردرد کمک میکند.
سردرد به علت تومور مغزی
سردرد به علت تومور مغزی معمولاً متناوب و در اوایل صبح شدیدتر است و بیشتر ماهیت حملهای دارد. با حرکت سر، بلند کردن بار، عطسه و به ویژه سرفه تشدید میشود. معمولاً سردرد همراه با اختلالات خواب همراه است و گاهی بیمار به علت سردرد از خواب بیدار میشود.
سردرد به علت فشار خون بالا
سردرد در این بیماران، معمولاً زمانی ظاهر میشود که فشار خون به حدود ۲۰ بر روی ۱۲ رسیده باشد. این نوع سردرد غالباً در ناحیه پس سر است و با درمان فشار خون در اکثر موارد از بین میرود.
سردرد ناشی از بیماریهای چشمی
عیوب انکساری چشم، سبب پیدایش سردردهای مکرر در ناحیه پیشانی به خصوص هنگام مطالعه یا تماشای تلویزیون میشود.
سردرد ناشی از عفونت دندان
سردرد ناشی از عفونت دندان نیز از ناحیه صورت شروع و به تدریج به تمام سر منتشر میشود و با درمان عفونت دندانی، درد از بین میرود.
سردرد آلرژیک
سردرد آلرژیک نیز نوع دیگر سردرد است که بر اثر تماس فرد با ماده حساسیت زا ایجاد میشود. معمولاً همراه با این نوع سردرد، سایر علایم حساسیت مثل گرفتگی بینی، آبریزش بینی، سرفه، عطسه و گاهی اسهال دیده میشود و کنترل حساسیت معمولاً به کنترل سردرد منجر میشود.
سردرد رعدآسا
بعضی از سردردها به طور ناگهانی پدید میآیند که به آن سردردهای رعدآسا گفته میشود و ممکن است عوامل خطرناکی مانند خونریزی مغزی، ترومیوز سینوس وریدی یا انسداد سینوسهای وریدی به وسیله لخته خون موجب بروز این نوع از سردرد شود. این نوع سردردها شدید است و ممکن است بیمار دچار ضعف شدید، فلج، کاهش سطح هوشیاری حتی کما و گاهی موجب مرگ بیمار نیز شود.
سردرد التهابی
سردرد التهابی (Inflammatory headaches) – این نوع سردردها نشانه سایر اختلالات بوده همچون عفونت سینوسی، مننژیت و یا سکته مغزی رخ میدهد.
درمان دارویی ممکن است گاهی لازم باشد اما در مواقع دیگر درمانهای جایگزین میتوانند به میزان زیادی مفید باشند. درمانهای طبیعی که در خانه انجام میشوند، میتوانند فورا درد شما را تسکین دهند و باعث شوند که باقی روز خود را با هدفمندی بگذرانید. در این نوشتار ۱۲ درمان طبیعی را میبینید که کمکتان خواهند کرد از شر سردرد خلاص شوید.
۱. آب
اغلب سردردها به دلیل کمآبی هستند. این نوع سردرد با آبرسانی به بدنتان قابل درمان است. همان ابتدا که علائم سردرد را احساس میکنید، میتوانید یک لیوان آب بنوشید و در طی روز نیز جرعه جرعه آب به بدنتان برسانید. حتی میتوانید یک نوشیدنی ورزشی را نیز امتحان کنید. نوشیدنیهای ورزشی حاوی الکترولیتها هستند که تنش را از بین میبرد و بدن را دوباره آبرسانی میکند. از خوردن نوشیدنیهایی مثل الکل یا قهوه جدا خودداری کنید زیرا این نوع از نوشیدنیها باعث میشوند بدن بیش از قبل بیآب شود.
۲. یخ یا هاتپک* را امتحان کنید
اگر سردردی دارید که ناشی از مشکلات سینوس است، پس کمپرس سرد راهحل بینظیری است. وقتی کیسهی یخ را روی پیشانی خود بگذارید، این ناحیه بیحس میشود و در نتیجه درد متوقف میشود. شما میتوانید با قرار دادن چند تکه یخ در یک حولهی نازک، کیسهی یخ درست کنید. همچنین میتوانید از یک بسته سبزیجات یخ زده استفاده کنید، اما هرگز یخ را مستقیما روی پوست نگذارید. چند دقیقه کیسهی یخ را روی سرتان نگه دارید.
استفاده از هات پک باعث میشود که ماهیچههای منقبض آرام شوند، بنابراین اگر از سردردهای ناشی از استرس رنج میبرید، هات پک راهحل فوقالعادهای است. میتوانید کیسهی آب گرم را پشت گردنتان بگذارید یا در یک لگن آب بریزید و دستانتان به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه درون آن قرار بدهید. اگر مبتلا به سردردهای مزمن هستید، میتوانید قبل از خواب، پاهای خود را به مدت ده دقیقه در یک سطل حاوی آب گرم بگذارید.
* کیسهی مخصوصی است که دارای گرمای مرطوب بوده و ضمن گرم نمودن ناحیهی مورد درمان با خاصیت افزایش گردش خون تاثیراتی روی ناحیه دارای درد میگذارد.
۳. نیاسین (ویتامین ب۳)
غذاهای غنی از نیاسین (ویتامین ب۳) برای درمان سردرد مفید هستند. چند دقیقه بعد از رسیدن نیاسین به بدن، درد باید فروکش کند. نیاسین را میتوان در مرغ، ماهی تن، ماهی قزل آلا، قارچ کریمینی، بادام زمینی، جو، بلغور، گندم کامل، تخمهی آفتابگردان، سبزیهای سبز، جگر و سایر خوراکیها یافت. نیاسین را همچنین میتوان به عنوان مکمل مصرف کرد. مصرف بیش از حد نیاسین میتواند منجر به زخم معده و مشکلات کبد شود، بنابراین باید آن را به دقت و در مقادیر مناسب مصرف کرد.
۴. بادام
بادام به دلیل داشتن سالیسین به عنوان یک مسکن درد عمل میکند. سالیسین مسکنی است که در داروهای ضد درد بدون نسخه وجود دارد. بادام به عنوان درمانی برای سردرد در همان زمانی که درد را تجربه میکنید و هم به عنوان یک درمان پیشگیرانه موثر است. شما میتوانید هر زمان که احساس کردید سردردتان دارد شروع میشود، یک مشت یا دو عدد بادام بخورید.
۵. زنجبیل
سنتز پروستاگلاندین فرآیندی است که در انسان رخ میدهد و شامل ایجاد ترکیبات چربی دررون سلولها میشود. این مواد چرب مانند پیامرسانهای شیمیایی هستند. آنها فرآیندهای بیولوژیکی مانند التهاب و نورونهای هشداردهنده به درد را ایجاد میکنند. برخی داروها مانند آسپرین مانع سنتز پروستاگلاندین میشوند. زنجبیل یک مادهی طبیعی است که مانع این سنتز میشود. به عبارت دیگر زنجبیل میتواند از فرآیند هشدار به نورانها برای حضور درد، پیشگیری کند. بنابراین باعث میشود که بدن ما نتواند سردرد را تشخیص دهد و در برابر آن واکنش نشان دهد. همچنین میتواند حالت تهوع را بهبود دهد.
خیلی ساده میتوانید یک تکه زنجبیل را بجوید یا چای زنجبیل بنوشید.
۶. نعناع
نعناع خاصیت آرامشبخش و تسکیندهنده دارد و میتواند به درمان سردرد کمک کند. شما میتوانید نعناع را به صورت چای بخورید یا از روغن آن استفاده کنید. روغن نعناع را به آرامی روی شقیقهها، فک و پشت گردن خود ماساژ دهید. به علاوه، میتوانید بخور نعناع بگیرید. این کار میتواند بسیار مفید باشد و در درمان علائمی که اغلب همراه با سردرد هستند مثل تهوع و استفراغ کمککننده باشد.
۷. اعمال فشار
زمانی که نخستین نشانههای سردرد را حس کردید، کمی فشار روی سیستم کرانیوساکرال (جمجمه) اعمال کنید. شما میتوانید این کار را با فشار انگشتانتان روی نقاط میگرن خاص فشار دهید.این کار باعث میشود مغزتان استراحت کند و آرام شود. با افزایش فشار در جمجمه، تنشی که در مغز شما ایجاد شدهاست، به جای دیگری فرستاده میشود.
۸. پناه بردن به تاریکی
زمانی که دچار سردرد میشوید، نور میتواند بسیار مضر باشد. میگرن (و سردرد) اغلب در اثر محرکهای حسی ایجاد میشود. نور نیز چنین محرکی است. بستن راه ورود نور به محیط، سبب تسکین فوری و چشمگیر میشود. اگر پردهها را بکشید یا چند لامپ را در اتاقتان خاموش کنید، سردرد شما کاهش خواهد یافت. همچنین میتوانید عینک آفتابی به چشم بزنید. عینک جلوی نور داخل خانه و خارج خانه را میگیرد و شما از نور طبیعی و غیرطبیعی محافظت میکند.
۹. طب سوزنی
در طب سوزنی، متخصص سوزنهای نازک را زیر پوست فرو میکند. مطابق با طب چینی هدف از این کار تراز کردن دوبارهی جریان انرژیها در بدن (یا چی) است. یک تحلیل، که به نام “بازبینیهای کوکران” معروف است، پی برد که طب سوزنی به اندازهی دارودرمانی برای درمان میگرنهای حاد موثر هستند. این بازینی همچنین میگوید که شواهد نشان میدهند طب سوزنی میتواند برای درمان سردردهای تنشی اپیزودیک یا مزمن کمککننده باشد.
۱۰. مراقبه
دادههای مربوط به تاثیر مراقبه روی سردردها و میگرنها محدود است؛ هرچند، پژوهش کوچکی روی آدمهای مبتلا به میگرن، نشان داد که مراقبهی روحانی سبب کاهش تعداد دفعات سردرد و بهبود تحمل در برابر درد میشود.
گزارش شد که: “در مقایسه با سه گروه دیگر، [مراقبه ی غیرروحانی متمرکز بر درون، مراقبه ی غیرروحانی متمرکز بر برون، یا آرامش عضلانی] آنهایی که مراقبهی روحانی انجام میدادند، کاهش بیشتری را در تعداد دفعات ابتلا به سردردهای میگرنی، اضطراب و احساسات منفی تجربه کردند؛ تحمل درد، خودکارآمدی مرتبط با سردرد، تجربیات معنوی روزانه و رفاه وجودی نیز افزایش بیش تری در آنها داشت.
بنابراین، شاید شما بخواهید در یادگیری مراقبهی معنوی انرژی صرف کنید زیرا این ممکن است بتواند شیوهی موثری برای پیشگیری و درمان رنج مرتبط با سردردها و میگرانها باشد.
۱۱. ماساژ
یک پژوهش پی برد که تکرار سردرد در افراد مبتلا به میگرن بعد از دریافت شش هفته جلسات ماساژ، در طول هفتههای انجام ماساژ در مقایسه با گروه کنترل کم شدهاست و کیفیت خواب آنها بهبود یافته است. شما میتوانید برای درمان سردرد یا میگرنتان شقیقههایتان را ماساژ دهید یا ماساژ گردن، پشت، سر یا شانه بگیرید.
۱۲. حرکات کششی
حرکات کششی مخصوص درمان سردرد میتوانند برای تسکین تنش ماهیچهها که احتمالا نقش بزرگی در ایجاد درد دارد، مفید باشند. در اینجا چند حرکت کششی سریع میبینید که میتوانید دفعهی بعدی که سردرد پدیدار میشود، آنها را امتحان کنید:
۱. حرکت دادن گردن (چانه به جلو، بالا و به طرف هر دو شانه)
۲. بالا انداختن شانه (شانه رو به بالا، روبه بالا و جلو، رو به بالا و عقب)
۳. ایزومتریک* گردن (کف دست را روی پیشانی فشار دهید و نگه دارید؛ دست را روی طرفین سر قرار دهید)
*اعمال فشار زیاد
برای داشتن نتایج بهتر باید دوبار در روز به مدت ۲۰ دقیقه حرکات کششی انجام دهید.
برخی از این درمانهای سردرد را امتحان کنید تا خیلی سریع از شر سردرد خلاص شوید.