ترشح از نوک پستان با وجود آنکه نسبتا شايع و در اغلب موارد خوش‌خيم است، باعث ايجاد اضطراب و ترس از سرطان در بين خانم‌ها مي‌شود.
تخمین میزان واقعی این عارضه در بین زنان امکان‌پذیر نیست زیرا همه مبتلایان به این عارضه، به پزشک و مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نمی‌کنند. به هر حال در بیش از نیمی از زنان با فشار دادن نوک پستان ترشحاتی از مجاری خارج می‌شود. بسیاری از خانم‌های مبتلا به ترشح پستان دچار سرطان نیستند با این وجود احتمال همراهی سرطان پستان با این ترشحات، ارزیابی دقیق این بیماری را ضروری می‌سازد.
خوشبختانه در حدود ۹۵ درصد موارد ترشحات نوک پستان ناشی از یک بیماری خوش‌خیم است.ترشحات خونیاز مهمترین انواع ترشحات پستان که از نظر ارزیابی سرطان اهمیت دارند، ترشحات خونی نوک پستان هستند.
البته ترشحات خونی در اغلب موارد به علت بیماری‌های خوش‌خیم پستان ایجاد می‌شوند، اما بیشتر از سایر انواع ترشحات با سرطان همراه هستند به همین دلیل نیاز به بررسی دقیق دارند. در صورتی که شما ترشحات قرمز رنگ یا صورتی رنگی را در خروجی مجاری پستانی مشاهده کردید ابتدا باید مشخص شود که آیا ترشحات واقعا خونی هستند یا خیر؟
سپس گرفتن شرح حال و معاینه کامل باید انجام شود. ترشحات خونی که خود به خود خارج شوند، همراه با توده باشند، در سنین بالاتر از ۴۰ سال باشند یا از یک پستان و یک مجرا خارج شوند، ارزیابی‌های دقیق‌تری را لازم دارند.
ترشحات خونی یا خونابه‌ای در اواخر دوران بارداری و دوران شیردهی نیز ممکن است دیده شوند. علت چنین وضعیتی را افزایش عروق در بافت پستان در شرایط بارداری و اوایل شیردهی ذکر می‌کنند که معمولا مدت کوتاهی پس از زایمان برطرف می‌شود.
در این موارد اگر توده‌ای در پستان لمس نشود، احتیاج به هیچ‌گونه اقدام تشخیصی و درمانی دیگری وجود ندارد.
ترشحات آبکی
ترشحات آبکی کاملاً شفاف و رقیق هستند و بعد از ترشحات خونی، مهمترین نوع ترشحات هستند که بایستی از نظر ارزیابی سرطان مورد توجه قرار بگیرند.ترشحات خونی، آبکی یا صورتی احتیاج به بررسی دقیق دارند و در نهایت ممکن است احتیاج به مداخله جراحی پیدا کنند.
ترشحات چرکی
این ترشحات معمولاً ناشی از عفونتها هستند. ترشحات چرکی در اغلب موارد یک طرفه و همراه با علائم التهاب مانند قرمزی، درد و سفتی پستان هستند. در معاینه معمولاً ترشحات از چند مجرا خارج می شوند. عفونت مجاری پستان اغلب در خانم هایی که در حال شیردهی هستند اتفاق می افتد، بنابراین بیشتر در سنین باروری دیده می شوند، ولی در سنین یائسگی هم ممکن است ایجاد شود. در عفونت پستان باید درمان آنتی بیوتیکی انجام شود و در صورتی که پستان دچار آبسه شده باشد، بایستی تخلیه شود. اگر عفونت و التهاب با درمانهای انجام شده برطرف نشد ، باید به وجود سرطانهای التهابی شک کرد و با تخلیه آبسه، از دیواره آن نمونه برداری انجام داد.
ترشحات رنگی
ممکن است شما دچار ترشحات رنگی غلیظ که از چند مجرای پستان خارج می شوند شده باشید. این ترشحات که مشخصه اتساع مجاری پستان هستند، اغلب دو طرفه اند و رنگ آنها می تواند سفید، زرد، قهوه ای، سبز، آبی یا خاکستری باشد. گاهی ممکن است از یک پستان، ترشحاتی به رنگهای مختلف از چند مجرا خارج شود. همچنین ممکن است این ترشحات با خارش و سوزش نوک پستان همراه باشند.اتساع مجاری پستان در واقع گشاد شدن مجاری اصلی پستان با افزایش سن است. این حالت، رابطه ای با بروز سرطان پستان ندارد و کاملاً خوش خیم است.
ترشحات فیزیولوژیک و طبیعی
در ۶۰% زنان غیرشیرده اگر نوک پستان به آرامی بین دو انگشت فشار داد شود، مقدار کمی مایع خارج می شود. این ترشح فیزیولوژیک و طبیعی است و رنگ آن از سفید تا زرد، سبز، قهوه ای و آبی یا سیاه متغیر است. این ترشحات بطور معمول پس از حمام آب گرم یا دستکاری نوک پستان خارج می شوند، خروج آنها با فشار و غیر خودبخودی و از چند مجرا است، معمولاً خونی نیستند و در خانم هایی که قرصهای ضدبارداری یا آرام بخش استفاده می کنند شایعترند.
هم چنین در دوران قبل از یائسگی، این ترشحات بطور شایعی دیده می شوند که علت آن، تخریب و ریزش سلولهای سطحی مجاری پستان به علت تغییرات هورمونی است.ترشحات فیزیولوژیک پستان، احتیاج به درمان ندارند.ترشحات پستان که خودبخود خارج می شوند، آبکی یا خونی هستند و از یک پستان و یک مجرا خارج می شوند، اغلب همراه با یک ضایعه در پستان هستند و احتیاج به بررسی دارند
اقدامات تشخیصی در ترشحات نوک پستان
بررسیهای تشخیصی در مورد ترشحات پستانی شامل موارد زیر است:
معاینه بالینی پستان، آزمایش ترشحات از نظر وجود خون و سلولهای بدخیم (که البته ارزش تشخیصی زیادی ندارد)، ماموگرافی و داکتوگرافی.
داکتوگرافی چیست ؟
داکتوگرافی یک روش تشخیصی است که در آن با استفاده از ماده حاجب مسیر مجرای خاصی که از آن ترشحات خارج می شود، مشخص شده و عکس برداری بوسیله اشعه انجام می شود.این روش می تواند توده های کوچک در مجاری اصلی پستان را که عامل ترشحات خونی هستند، مشخص کند. این روش همراه با بررسی ترشحات از نظر وجود سلولهای سرطانی، می تواند به تشخیص کمک کند ولی منفی بودن آنها، وجود سرطان پستان را رد نمی کند.
بنابراین در استفاده متداول از این روشها اختلاف نظر وجود دارد و تصمیم گیری برای انجام یا عدم انجام آنها، به عهده پزشک است.
بنابراین، معاینه دقیق بالینی و انجام ماموگرافی، بهترین روشهای ارزیابی بیمار هستند و درصورت لمس توده در پستان، انجام نمونه برداری از توده ضرورت دارد. در صورت عدم لمس توده و وجود ترشحات مشکوک از یک مجرای پستان، می توان مسیر مجرا را مشخص کرد و آن قسمت را حین جراحی برداشت.
خلاصه
• ترشحات نوک پستان در اغلب موارد خوش خیم هستند، اما ارزیابی آنها به عهده پزشک است.
• مهمترین ترشحات پستان از نظر نیاز به بررسی دقیق، ترشحات خودبخودی از یک پستان، از یک مجرا، ترشحات خونی، خونابه ای، شفاف و آبکی، ترشحات همراه با تودة پستانی و ترشحات در سنین بالاتر هستند.
• ارزیابی ترشحات با معاینه بالینی، بررسی آزمایشگاهی و میکروسکوپی ترشحات، ماموگرافی، داکتوگرافی یا جراحی است.
• درمان براساس نوع ترشح و تشخیص پزشک ، از اطمینان دادن به بیمار تا جراحی متفاوت