دیابت از خطر تاخیر در تشخیص تا کاهش سن ابتلا
پژوهشگران بیان کرده اند امروزه سن دیابت پایین آمده است و این یک هشدار است در تشخیص دیرهنگام این بیماری در این مطلب به بیان دیابت از خطر تاخیر در تشخیص تا کاهش سن ابتلا می پردازیم .
«هشدار نسبت به دیابت و پیشگیری از آن» است. بنا بر آمار جهانی، تعداد افراد مبتلا به دیابت در دنیا بیش از ۳۴۶ میلیون نفر است و هر ۱۰ ثانیه دو نفر به دیابت مبتلا می‌شوند و هر هشت ثانیه یک نفر در اثر دیابت جان خود را از دست می‌دهد.
دیابت علت یک میلیون قطع عضو در سال است. طبق پیش‌بینی سازمان بهداشت جهانی، آمار مبتلایان به دیابت تا سال ۲۰۳۰ دو برابر می‌شود. ۵۰ درصد مبتلایان به دیابت در اثر بیماری‌های قلبی و عروقی فوت می‌کنند. پس از گذشت ۱۵ سال از بیماری، دو درصد مبتلایان به دیابت دچار نابینایی و ۱۰درصد دچار عوارض شدید چشمی می‌شوند….
چند سالی است که این آمار‌ها جسته و گریخته در رسانه‌ها و نشست‌های تخصصی مطرح می‌شود تا نسبت به بروز گسترده دیابت درجهان و کشور ما هشدار دهد. چالشی که بسیاری از هموطنان آن را ناچیز و کم اهمیت می‌دانند، اما سازمان بهداشت جهانی، امسال برای تأکید براین بیماری هولناک، روز جهانی بهداشت را به دیابت اختصاص داده است.
خطر تأخیر در تشخیص
براساس آخرین آمارهای سازمان بهداشت جهانی، در سال گذشته پنج میلیون نفردر اثر دیابت فوت کردند. همچنین تا سال ۲۰۴۰ آمار دیابتی‌ها به ۶۴۳ میلیون نفر خواهد رسید. تأسفبارتر اینکه در حالی که آمار مبتلایان به دیابت در سال ۲۰۳۰ در جهان ۴/۴ درصد برآورد می‌شود، این آمار هم اکنون در ایران ۷/۷ درصد است، زیرا در کشورهای توسعه یافته حدود ۹۰ درصد از افراد از دیابت خود آگاه هستند که این آمار در کشور ما حدود ۵۰ درصد است.
دکتر فرهاد رجب‌پور، مدیر آموزش و پژوهش بنیاد بین المللی دیابت با تأکید بر آمارهای هشداردهنده، در گفت‌وگو با «قدس» می‌گوید: گسترش دیابت در سال‌های اخیر به گونه‌ای است که از آن به عنوان «اپیدمی نوین» ویا «بیماری خاموش» یاد می‌شود، زیرا بسیاری از ابتلای خود به این عارضه آگاه نیستند و خیلی دیر متوجه می‌شوند، چنانکه نشانه‌هایی همانند پرخوری، پرنوشی و پرادراری که به عنوان علایم دیابت شناخته می‌شود، در مراحل جدی‌تر بروز می‌کند. ازاین رو در آمار‌ها گفته می‌شود، از هر دونفر یک نفر از دیابت خودش بی‌اطلاع است.
اهمیت دیگر این بیماری ناشی از آن است که با افزایش قند خون می‌تواند تمام اعضای بدن همانند دستگاه بینایی، عصبی، گوارش و کلیه‌ها را تحت تأثیر قراردهد.
کاهش سن مبتلایان
شواهد حکایت از آن دارد که در کشور ما طی ۱۵ سال اخیر آمار افراد چاق از ۱۳ درصد به ۳۲ درصد جمعیت رسیده که این مسأله سبب می‌شود آمار افراد مبتلا به دیابت هم افزایش یابد.
مدیر آموزش و پژوهش بنیاد بین المللی دیابت در این زمینه معتقد است: چاقی ازدلایل اصلی دیابت به شمار می‌آید، زیرا بافت چربی باعث مقاومت در برابر انسولین می‌شود، اما به معنای این نیست که تنها افراد چاق را مبتلا کند، زیرا دیابت یک بیماری چند عاملی است که عواملی همانند ژنتیک و استرس نیز در آن دخالت دارد.
دکتر رجب‌پور با تأکید بر اینکه در کشورما سن ابتلا به دیابت نوع دوم بیش از ۱۵ سال کمتر از کشورهای توسعه یافته است، می‌گوید: پیش از این افراد بالای ۳۵ سال به این عارضه دچار می‌شدند، اما اکنون این سن به ۲۵ سال هم می‌رسد. البته به دلیل آنکه دیابت یک بیماری چند عاملی است، مسایل گوناگونی در بروز آن مؤثر است، اما از عوامل انکارناپذیر باید به تغییر سبک زندگی از سنتی به مدرن اشاره کرد که منجر به کاهش چشمگیر فعالیت بدنی و افزایش چاقی شده است.
همچنین رژیم غذایی دچار تحول شده و فست فودها جایی برای خود در زندگی باز کرده‌اند که این امر نیز عوارض خاص خودش را دارد. نکته دیگر اینکه استرس در جوامع شرقی بیش از دیگر جوامع دیده می‌شود و بدین ترتیب شاهد رشد تعداد و کاهش سن مبتلایان هستیم.
غذا؛ هم درد وهم دوا
مدیر آموزش و پژوهش بنیاد بین المللی دیابت ادامه می‌دهد: تغذیه در مقوله دیابت چه در پیشگیری و چه درمان و کنترل آن نقش جدی دارد، بنابراین تغذیه باید سالم و متعادل باشد، طوری که حتی به فرد دیابتی که تحت نظر پزشک است و قندش کنترل شده، هیچ وقت نمی‌گوییم که به طور قطع ماده غذایی را حذف کند، بلکه می‌گوییم، این مواد را با میزان مناسب
مصرف کند.
افرادی نیز که قند خون بسیار بالا و کنترل نشده دارند، باید رژیم قاطعی داشته باشند. همچنین مبتلایان که تحت نظر هستند، حداکثر یک وعده برنج در روز مصرف کنند که آن هم بهتر است مخلوطی از مواد دیگر همانند حبوبات باشد، برای نمونه لوبیا پلو و عدس پلو مصرف کنند.
نکته دیگر اینکه برنج قهوه‌ای برای مبتلایان مفید‌تر است. در مصرف ماکارونی هم بهتر است از محصولاتی که با آرد سمولینا تهیه شده استفاده کنند. سبزیجات و فیبر فراوان نیز در کاهش مشکلات دیابت مؤثر است.
ذائقه خود را تغییر دهید
وی می‌افزاید: ناگفته نماند همه میوه‌ها قند دارند، حتی لیموترش، بنابراین باید با دقت و حجم مناسب مصرف شوند. همچنین گفته می‌شود به جای قندهای صنعتی از قندهای طبیعی همانند خرما و کشمکش استفاده شود، اما این به معنای آن نیست که فرد دیابتی می‌تواند برای خوردن چای چند خرما و چندین گرم کشمش بخورد، بلکه باید این مواد نیز با ملاحظات خاصی مصرف شود. به این ترتیب توصیه می‌شود، مبتلایان به دیابت ذائقه خود را تغییر دهند و از قند‌ها کمتر استفاده کنند.
توصیه دیگر آنکه مبتلایان در کنار رعایت الگوی مناسب تغذیه، برنامه منظمی برای حرکت و ورزش داشته باشند.
همچنین از آنجا که زندگی امروزی به دور از استرس نیست و هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند که استرسی ندارد، بنابراین باید اصول مدیریت استرس را فرا بگیرند، به این ترتیب کیفیت زندگی در دیابتی‌ها افزایش می‌یابد.
اصل بر پیشگیری است
دکتر رجب‌پور ادامه می‌دهد: توصیه اصلی ما بر پیشگیری از دیابت است و در مرحله بعد در صورت ابتلا به گونه‌ای روند درمان طی شود که پیامدهای ناخوشایندی همانند از کار افتادگی‌ها رخ ندهد تا نیازمند خدمات توانبخشی باشد، زیرا عوارض ابتلا به دیابت بشدت دشوار است و به دشواری قابل کنترل است. درصورتی که فردی مبتلا شد، مهم‌ترین اصل کنترل قند خون است، زیرا با بروز این بیماری فرد دچار مشکلاتی همانند ضعف بینایی، خونریزی شبکیه و زخم در پا می‌شود که با دشواری بهبود پیدا می‌کند.
بنابراین در تمام جهان تیمی مرکب از پزشک عمومی، روان‌شناس، متخصص غدد و دیگر تخصص‌های لازم در روند کنترل و درمان بیماری مداخله می‌کنند.
شیرین کننده‌ها با احتیاط مصرف شوند
طی سال‌های اخیر شاهد عرضه محصولات رژیمی متعددی در بازار هستیم. آیا تمام دیابتی‌ها می‌توانند این مواد قندی را مصرف کنند؟
دکتررجب‌پور می‌گوید: این محصولات از قندهای گوناگونی تهیه می‌شود که اغلب قابل جذب نیستند، بنابراین عوارض کمتری نسبت به سایر شیرین کننده‌ها دارند، اما همین مواد نیز به طور طولانی مدت نباید مصرف شود، زیرا باعث بروز بیماری‌های گوارشی و در برخی محصولات منجر به بروز بیماری‌های قلبی و عروقی می‌گردد. به این ترتیب همین مواد نیز باید به صورت اندک و مناسب مصرف شوند.
پزشکین : دیابت از خطر تاخیر در تشخیص تا کاهش سن ابتلا