چطور از خشکی چشم پیشگیری کنیم

 

• پیش از این به تمام بیماران مبتلا به خشکی چشم ترکیبات اشک مصنوعی داده می شد، اما امروزه پزشکان توصیه های مختلفی را برای پیشگیری و درمان خشکی چشم در نظر می گیرند .

خشکی چشم یکی از شایعترین علتهای مراجعه افراد به درمانگاه چشم پزشکی است. این بیماری که ناشی از تغییر در کیفیت یا کمیت اشک چشم می‌باشد و می‌تواند افراد را در همه گروه‌های سنی مبتلا کند اما شیوع آن در افراد مسن تر بیشتر است. به علاوه این بیماری بیشتر زنان را مبتلا می‌کند. علائم این بیماری ممکن است از سوزش و خارش خفیف چشم در موقع انجام کارهای چشمی تا ایجاد سوراخ قرنیه در موارد خیلی شدید متغییر باشد.

هر عاملی که عملکرد تولید اشک را مختل کند موجب خشکی چشم می‌شود.  بیشتر جمعیت مبتلا به خشکی چشم را زنان در سنین یائسگی و زنان یائسه تشکیل می‌دهند.

استفاده‌کنندگان از لنزهای تماسی، افرادی که به‌تازگی تحت جراحی تصحیح عیوب انکساری قرار گرفته‌اند، افراد در معرض آلودگی‌های شغلی و محیطی، مبتلایان به بیماری‌های سیستمیک مانند پارکینسون، دیابت و بیماری‌های اتوایمیون و مصرف‌کنندگان برخی از داروهای سیستمیک و موضعی، بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به خشکی چشم قرار دارند.

خشکی چشم در میان افراد بالای ۵۵ سال در هر دو جنس شایع است، اما شیوع آن در میان زنان در تمام مقاطع سنی، دو تا سه برابر مردان است.

تنها در ایالات متحد امریکا بیش از ۸ میلیون نفر دچار خشکی چشم هستند .

بیماران مبتلا به خشکی چشم، اغلب با شکایاتی مانند ترس از نور، احساس وجود شن یا جسم خارجی در چشم، سوزش، خارش، خستگی و درد چشم مراجعه می‌کنند. در موارد شدیدتر ممکن است تاری دید، قرمزی، تحمل نکردن لنز تماسی و ترشح از چشم نیز گزارش شود.

جالب آنکه حتی برخی از بیماران مبتلا به خشکی چشم از اشک‌ریزش شکایت دارند.

خشکی چشم اغلب در اواخر روز بدتر می‌شود. به هر حال در اغلب بیماران استفاده از اشک مصنوعی موضعی مفید است.

با تشدید خشکی چشم، کیفیت زندگی بیماران تحت تاثیر قرار می‌گیرد، به‌طوریکه با افزایش خشکی چشم کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آن به شدت کاهش می یابد .

● علل خشکی چشم

به طور کلی هر عاملی که باعث کاهش تولید یا تغییر کیفیت اشک شود، می‌تواند منجر به بروز خشکی چشم شود. مهمترین عوامل ایجاد خشکی چشم عبارتند از :

بالارفتن سن:

با بالا رفتن سن مقدار ترشح لایه آبکی اشک کم می‌شود. به علاوه همانطور که در افراد مسن چربی پوست کمتر و پوست خشک می‌شود، در چشم نیز میزان ترشح چربی کمتر می‌شود و در نتیجه مقدار تبخیر لایه آبکی زیاد می‌شود. کاهش تولید و افزایش تبخیر لایه آبکی اشک باعث ایجاد خشکی چشم در اکثر افراد مسن می‌شود.

عوامل محیطی:

در محیطهای گرم و خشک میزان تبخیر لایه آبکی اشک زیاد می‌شود. همچنین قرار گرفتن در معرض باد شدید و یا هوای سرد و خشک ارتفاعات می‌تواند باعث بدتر شدن خشکی چشم شود. استفاده از وسایل گرمازا (مثل بخاری و شومینه) و قرار گرفتن در معرض گرد و غبار و دود (به خصوص دود سیگار) از عواملی است که باعث تشدید خشکی چشم می‌شود.

کار چشمی طولانی مدت:

پلک زدن متناوب برای پخش شدن لایه اشک بر روی چشم ضروری است. در مواردی که فرد برای مدت طولانی به چیزی خیره شود و پلک نزند (مثلاً در موقع کار با کامپیوتر، تماشای تلویزیون یا مطالعه) علائم خشکی چشم بدتر می‌شود.

داروها:

بسیاری از داروهای معمولی می‌توانند باعث کم شدن ترشح اشک و ایجاد خشکی چشم شوند. مهمترین این داروها ، داروهای ضد فشار خون، داروهای سرماخوردگی (آنتی هیستامینها)، داروهای ضد افسردگی، داروهای قلبی، قرصهای جلوگیری از بارداری، قطره‌های چشمی (به خصوص داروهایی که برای درمان گلوکوم استفاده می‌شوند) می‌باشند.

تغییرات هورمونی:

تغییرات هورمونی به علت تغییر در چربی لایه اشکی می‌توانند باعث خشکی چشم شوند. یائسگی، بارداری و قرصهای جلوگیری از بارداری به علت تغییرات هورمونی خشکی چشم را تشدید می‌کنند.

بیماریها:

بیماریهای مختلف مثل (کم‌کاری تیروئید|بیماریهای تیروئید)) و برخی از بیماریهای سیستم ایمنی (مثل شوگرن و لوپوس ) می‌تواند باعث ایجاد خشکی چشم شود.

مشکلات تغذیه‌ای:

کمبود ویتامین A می‌تواند به موارد شدید و خطرناک خشکی چشم منجر شود.

التهاب لبه پلکها (بلفاریت):

این بیماری با تغییر در چربی لایه اشکی باعث بدتر شدن خشکی چشم می‌شود.

بسته نشدن پلکها:

در صورتی که به علت مشکلات ساختاری پلکها درست بسته نشود مقدار تبخیر اشک زیاد می‌شود و خشکی چشم ایجاد می‌شود (مثلا در بیماری فلج بل). بعلاوه در مواردی که به علت مشکلات عصبی (مثلاً پارکینسون) فرد کمتر در حالت عادی پلک بزند خشکی چشم ایجاد می‌شود.

استفاده از لنزهای تماسی:

استفاده از لنز تماسی یکی از علل شایع خشکی چشم است. لنزهای تماسی مثل یک اسفنج لایه آبکی اشک را جذب می‌کنند و باعث خشکی چشم می‌شوند. بعلاوه استفاده از لنز تماسی باعث کم شدن حس قرنیه و کاهش پلک زدن می‌شود و در نتیجه تولید و پخش شدن اشک را با مشکل مواجه می‌کند.

پیش از این به تمام بیماران مبتلا به خشکی چشم ترکیبات اشک مصنوعی داده می شد، اما امروزه پزشکان توصیه های مختلفی را برای پیشگیری و درمان خشکی چشم در نظر می گیرند .

اگر دچار خشکی چشم هستید لازم است به موارد زیر توجه داشته باشید:

● از قرار گرفتن در مسیر باد مستقیم دوری کنید . همچنین محیط غبار آلود و قرار گرفتن در کنار دود و محیط‌های خشک می تواند موجب تشدید خشکی چشم شما شود.

● سعی کنید در اتاق محل کار شما دستگاه تهویه هوا وجود داشته باشد البته شما می توانید دستگاه های مرطوب کننده‌های هوا بکار ببرید .

● در هنگام کار طولانی‌مدت بادر هنگام کار با رایانه حتما فواصل استراحت در نظر بگیرید.

● همچنین استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی می تواند از شروع علایم و خشکی چشم پیشگیری کند.

● به یاد داشته باشید که استفاده از بعضی داروها مانند آنتی‌هیستامین و ضداحتقان‌های موضعی یا داروهایی که خاصیت آنتی‌کولینرژیک دارند، ممکن است خشکی چشم شما را تشدید کند.

● همیشه پلک‌های خود را تمیز نگه دارید به خصوص اگر با اختلال عملکرد غده میبومین روبرو هستید در این صورت استفاده از کمپرس گرم، ماساژ پلک و شست‌وشوی پلک با صابون‌هایی که تحریک کننده نیستند، برای شما مفید است.

● ترکیبات حاوی پلی‌اتیلن‌گلیکول و سورفاکتانت‌های غیرمحرک می‌توانند به تمیز کردن پلک‌ها بدون تحریک خود چشم کمک کنند.