چقدر لبنیات استفاده شود ؟
رژیم غذایی افراد مبتلا به سنگ بستگی به نوع سنگشان دارد، اما به طور کلی رژیم غذایی تنها ۱۰ تا ۱۵درصد در ایجاد سنگ دخیل است بنابراین تاثیر چندانی ندارد.
بیشتر سنگها از نوع کلسیمی هستند. افراد مبتلا به این نوع سنگها بهتر است که مواد کلسیمی مانند شیر، پنیر و ماست کمتری مصرف کنند نه اینکه اصلا مصرف نکنند زیرا کمبود کلسیم خود باعث پوکی استخوان میشود که عوارض آن بدتر از سنگ کلیه است، اما اگر فرد مبتلا همراه با مواد کلسیمی به اندازه کافی مایعات بنوشد مشکلی برایش پیش نخواهد آمد.
برای مثال روزی که مواد کلسیمی یا قرص کلسیم میخورند بهتر است ۲ لیوان بیشتر از روزهای دیگر مایعات بنوشند. از آنجایی که ویتامین D جذب کلسیم را بالا میبرد این افراد نباید در مصرف این ویتامین افراط کنند.
از طرف دیگر برخلاف تفکر موجود، مصرف مکملهای پتاسیم و منیزیم تاثیر چندانی در جلوگیری از ایجاد سنگ ندارد. گاهی اوقات کمبود سیترات پتاسیم در خون و ادرار فرد باعث رسوب بیشتر در ادرار میشود، بنابراین برای این بیماران ماده ای به نام سیترات بدون سدیم یا سیترات پتاسیم تجویز میشود تا از این طریق بتوان جلوی رسوب را گرفت.
البته این ماده تنها برای افرادی تجویز میشود که کمبود سیترات پتاسیم دارند. افراد سالم نباید برای پیشگیری از ایجاد سنگ آن را مصرف کنند.
چای پررنگ نخورید
عباس بصیری، رئیس مرکز تحقیقات بیماریهای کلیوی و مجاری ادراری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به مبتلایان سنگ کلیه توصیه میکند از خوردن چای پررنگ اجتناب کنند. وی میگوید مصرف چای کمرنگ ضرری برای آنها ندارد. چای پررنگ که دارای اگزالات زیاد است منجر به ایجاد رسوب در کلیه میشود.
اگزالات، اسیدهای ارگانیکی هستند که به طور طبیعی در گیاهان، حیوانات و انسان وجود دارند و بدن انسان میتواند برخی از ترکیبات شیمیایی مانند ویتامین C را تبدیل به اگزالات کند. اگزالات میتواند با چسبیدن به کلسیم، سبب تشکیل رسوبات و کریستالهای سوزنی شکل شود.
مبتلایان به سنگ کلیه باید تا حد امکان از خوردن قند و نوشابه پرهیز کنند، زیرا مصرف موادقندی و بیکربنات برای این دسته از بیماران مضر است. اهمیت مصرف آب برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه ثابت شده، اما مهمتر از آن دفعات ادرار در این دسته از بیماران است؛ یعنی اگر بیمار مبتلا به سنگ کلیه در طول روز چندین بار آب مصرف کند اما تخلیه نکند، املاح در کلیهاش رسوب کرده و سنگ کلیه ایجاد میشود. علاوه براین مصرف آب سرد یا گرم تاثیری در ایجاد سنگ کلیه ندارد.
افراد مبتلا به سنگ کلیه باید مصرف نمک را بسیار محدود کنند. همچنین این دسته از بیماران نباید در مصرف مواد پروتئینی، حیوانی و تخممرغ زیادهروی کنند.
دکتر بصیری همچنین میگوید ایران در زمینه شیوع و بروز سنگسازی کلیه بالاترین آمار بینالمللی را دارد، به گونهای که آمار ایران در این زمینه بالاتر از کشورهای منطقه است. تحقیقات نشان داده سالانه ۱۳۵ نفر از هر یکصد هزار نفر در فهرست بروز سنگ کلیه قرار میگیرند.
از دلایل این امر مناطق جغرافیایی ایران، گرمای هوا، استعداد ژنتیک و الگوی تغذیهای ایرانیان است. براساس بررسیها، میزان نمک در ادرار ایرانیان بالاتر از استاندارد است.
این نشاندهنده این است که ایرانیان از مایعات کمتری استفاده میکنند. میزان شیوع سنگ کلیه به صورت سالانه در ایران بین ۵ تا ۱۰درصد است و این آمار در مردان بیشتر از زنان است.
براساس تحقیق دیگری که در بیماران مبتلا به سنگ کلیه انجام گرفت، مشخص شد سن ابتلا به سنگ کلیه در افرادی که سابقه فامیلی داشته و تعداد بیشتری از افراد خانواده آنها به این بیماری مبتلا شدهاند، کاهش مییابد و به همان نسبت هرچه تعداد کمتری از افراد خانواده به این بیماری دچار شدهاند، سن ابتلا افزایش مییابد.