یکی از مواردی که نگرانی والدین را به همراه دارد، استفراغ کودکان است. در کودکان، به دلیل عدم قدرت سیستم گوارشی، استفراغ بسیار رخ می‌دهد. علت استفراغ کودکان می‌تواند شامل عفونت‌های ویروسی، مسمومیت غذایی و گاهی مشکلات روانی باشد که در اکثر اوقات، نگران‌کننده نیست. والدین، پس از مشاهده برخی از علائم همچون تب و خشکی دهان، رو به درمان‌های خانگی می‌آورند، اما باید در نظر داشت که درمان استفراغ کودکان در موارد حاد حتما باید زیر نظر پزشک و معالج خبره باشد.
علائم همراه با استفراغ کودکان
استفراغ کودکان خود یکی از علائمی است که می‌تواند نشانه‌ی مشکلات دیگری در بدن کودکان باشد. والدین باید آگاهی کامل نسبت به استفراغ کودک خود و وضعیت سلامت جسمی او داشته باشند تا بتوانند به‌موقع عمل کرده و شرایط را مدیریت کنند. در ادامه برخی از علائم همراه با استفراغ کودکان را معرفی کرده‌ایم:
- تب
- اسهال
- درد شکم
- بی‌حالی
- از دست دادن اشتها
- کم‌آبی
- کاهش ادرار
- خشکی دهان
- کاهش اشک
- سرگیجه
- ضعف
کودکان نسبت به بزرگسالان حساسیت بیشتری داشته و ممکن است نسبت به محرک‌ها سریع‌تر واکنش نشان دهند. والدین باید نسبت به واکنش‌های کودک خود آگاهی کافی داشته باشند و در صورت مشاهده‌ی علائم نگران‌کننده، به سرعت به دکتر کودکان مراجعه کنند. مشاهده این نشانه‌ها در کودک، می‌تواند علائم یک مشکل جدی باشد که باید توسط متخصص اطفال ، ارزیابی‌های تخصصی‌تر انجام شود. در اولین فرصت، کودک را به بهترین متخصص اطفال شهرتان نشان دهید. نگران یافتن بهترین متخصص اطفال شهر خود نباشید. چرا که، شما در هر شهری از ایران باشید، به بهترین دکترهای اطفال دسترسی خواهید داشت. برای مثال اگر ساکن تهران هستید، می‌توانید از میان بیش از ۲۷۵ دکتر کودکان تهران برای دریافت نوبت از بهترین متخصص مورد نظر خود اقدام کرده و مراقبت‌های بهداشتی لازم برای کودک را دریافت کنید.
از طرف دکتر اطفال تهران، خدمات متنوعی مانند بررسی‌های دوره‌ای سلامت کودک، واکسیناسیون کودکان و درمان بیماریهای شایع کودکان ارائه می‌شود. اختلالات خواب کودک، اوتیسم، اختلالات یادگیری، زردی نوزاد،آلرژی و آسم در کودکان، بیماریهای تحت درمان دکتر اطفال تهران هستند.
مشکلاتی همچون تاخیر رشد، بلوغ و سلامت نوجوانان، آموزش تکنیک‌های مدیریت رفتار کودک و پیشگیری از بیماریهای کودکانه نیز توسط پزشکان این تخصص، بررسی و درمان می‌شود.
علت استفراغ کودکان چیست؟
علت استفراغ کودک از مسمومیت غذایی تا عفونت‌های ویروسی را شامل می‌شود. با شناخت کافی راجع به استفراغ کودک و علل رخ دادن آن، می‌توانید در موارد مواجهه با این مشکل، بهتر برخورد کنید. زیرا اغلب، این مشکل با درمان خانگی قابل رفع شدن است. در ادامه برخی از علت‌های معمول استفراغ کودک را معرفی خواهیم کرد:
|
علت استفراغ کودکان |
توضیحات |
|
عفونت‌های ویروسی |
عفونت‌های ویروسی مانند روتاویروس می‌توانند باعث التهاب معده و روده و در نتیجه استفراغ شوند. |
|
مسمومیت غذایی |
مصرف غذای آلوده به باکتری‌ها، ویروس‌ها یا سموم می‌تواند منجر به استفراغ شود. |
|
مشکلات گوارشی |
رفلاکس معده، انسداد روده یا حساسیت‌های غذایی ممکن است باعث استفراغ مکرر شوند. |
|
مشکلات سیستم عصبی |
مشکلاتی مانند سردرد میگرنی یا سندرم استفراغ دوره‌ای می‌توانند باعث استفراغ شوند. |
|
عوامل روانی |
استرس و اضطراب نیز می‌توانند در برخی کودکان به استفراغ منجر شوند. |
|
بیماری حرکت (بیماری مسافرتی) |
ممکن است کودک شما در مسافرت دچار حالت تهوع و استفراغ شود اما این مورد تنها لحظه‌ای بوده و برطرف خواهد شد. |
|
دارو |
عوارض برخی از داروها ممکن است حالت تهوع و استفراغ باشد |
اینکه چه عاملی باعث رخ دادن استفراغ در کودکان شده است، از آن جهت اهمیت پیدا می‌کند که اقدامات پزشکی و نوع داروی تجویزی برای هریک با دیگری کاملا متفاوت است.
یک دکتر کودکان خوب، صبورانه و شفاف پاسخ‌گوی همه نگرانی‌ها و دغدغه خانواده است. در هنگام معاینه کودک، متناسب با سن او رفتار می‌کند و احساس خوبی به کودک انتقال می‌دهد. او با تحولات دنیای پزشکی آشنا است و از آخرین پیشرفت‌های پزشکی برای درمان بیماران استفاده می‌کند.
درمان دارویی استفراغ کودکان
داروهای مختلفی برای درمان دارویی استفراغ کودکان وجود دارد که البته در بیشتر موارد، می‌توانید آن‌ها را بدون نیاز به نسخه پزشک، خریداری کنید. با این حال مثل همیشه، توصیه می‌کنیم تا حتما در وهله اول، به دکتر اطفال مراجعه کنید. یکی از این داروها، اندانسترون است.
اندانسترون، دارویی‌ست که به‌عنوان یک درمان ایمن و مؤثر برای کودکان مبتلا به گاستروانتریت حاد شناخته شده است، به ویژه در مواردی که کودکان قادر به تحمل درمان‌های خوراکی آبرسانی (ORT) نیستند. این دارو با تسهیل ORT، نیاز به مایعات داخل وریدی (IV) را کاهش می‌دهد یا در کودکانی که مایعات IV دریافت می‌کنند، می‌تواند به جلوگیری از بستری شدن در بیمارستان کمک کند. اندانسترون، با بلاک کردن اثرات سروتونین در بدن، به کاهش تهوع و استفراغ کمک می‌کند. سروتونین یک ماده شیمیایی است که در مغز و دستگاه گوارش یافت می‌شود و می‌تواند تهوع و استفراغ را تحریک کند. دکتر برای کودکان بزرگ‌تر از ۲ سال، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. در این مورد، می‌توان به داروهایی مانند پروکلرپرازین، متوکلوپرامید، پرومتازین و اندانسترون اشاره کرد. اندانسترون ایمن‌ترین و کم‌عوارض‌ترین دارو در بین داروهای ذکر شده به شمار می‌رود.
درمان استفراغ ویروسی در کودکان
استفراغ ناشی از ویروس، مانند گاستروانتریت ویروسی، می‌تواند به از دست دادن مایعات و الکترولیت‌ها منجر شود. برای کمک به بهبود سریع‌تر کودک و جلوگیری از کم‌آبی، استفاده از محلول‌های الکترولیت خوراکی می‌تواند به آبرسانی بدن و جایگزینی الکترولیت‌های از دست رفته کمک کند. این محلول‌های الکترولیت خوراکی شامل پدیالیت (Pedialyte)، نچرالایت (Naturalyte)، اینفالییت (Infalyte) و سرالایت (CeraLyte) می‌شوند.
- پدیالیت (Pedialyte): یکی از معروف‌ترین محلول‌های الکترولیت خوراکی است که می‌تواند به راحتی در بیشتر داروخانه‌ها یافت شود.
- نچرالایت (Naturalyte)، ینفالییت (Infalyte) و سرالایت (CeraLyte): این‌ها نیز گزینه‌های خوبی برای آبرسانی هستند و به طور مشابه استفاده می‌شوند.
- مصرف کراکرهای شور: خوردن کراکرهای شور می‌تواند به جایگزینی الکترولیت‌ها کمک کند. این کراکرها نمک دارند که می‌تواند به تأمین سدیم بدن کمک کند.
- مایعات به مقدار کم و مکرر: دادن مایعات به مقدار کم و مکرر به کودک می‌تواند به جلوگیری از تحریک معده کمک کند و بهتر تحمل شود.
- تغذیه تدریجی: پس از توقف استفراغ، به تدریج غذای سبک و آسان هضم مانند نان تست، موز و برنج به کودک بدهید.
کودک باید در طول روز تعداد دفعات ادرار کافی داشته باشد که نشان‌دهنده مصرف مایعات کافی است. اگر تعداد دفعات ادرار کم بود، می‌تواند هشداری بر کم‌آبی بدن باشد. این موضوع را جدی بگیرید.
درمان استفراغ کودکان در سرماخوردگی
سرماخوردگی یکی از عوامل ویروسی بروز استفراغ در کودکان است. کودکان به دلیل داشتن سیستم ایمنی ضعیف‌تر و همچنین کامل شکل نگرفتن سیستم گوارشی خود، واکنش شدیدی به بیماری نشان خواهند داد. در بیشتر موارد مشکل جدی نیست و می‌توان باز هم با آب‌درمانی و توجه به تغذیه‌ی کودک به درمان سریع استفراغ پرداخت. در این شرایط، می‌توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
- استفاده از استامینوفن یا ایبوپروفن: اگر کودک تب دارد و حال عمومی او ناخوش است، می‌توانید از داروهای تب‌بری مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
- محلول او آر اس (ORS): برای جلوگیری از کم‌آبی و جایگزینی مایعات از دست‌رفته، می‌توانید به کودک محلول الکترولیت خوراکی بدهید.
- مصرف منظم مایعات: کودک باید به اندازه کافی مایعات مصرف کند.
اگر کودک اسهال دارد، از دادن آبمیوه‌ها به او خودداری کنید؛ زیرا شکر موجود در آبمیوه‌ها می‌تواند اسهال و استفراغ را بدتر کند. نوزادانی که شیر می‌خورند، باید در طول درمان همچنان به شیر خوردن ادامه دهند. در زمان بیماری، شیر دادن باید بیشتر از حالت عادی انجام شود.
چه زمانی برای استفراغ کودکان باید به دکتر مراجعه کنیم؟
در بیشتر مواقع می‌توان استفراغ کودکان را با روش‌های خانگی مثل آب‌درمانی و حفظ رژیم سبک یا حتی جوشانده‌های گیاهی، درمان کرد. در مواردی که شدت علائم بیشتر بود باید مراجعه به پزشک و معاینه شدن توسط دکتر کودکان را در نظر گرفت. در صورت دیدن هر یک از این علائم، حتما به پزشک مراجعه کنید:
- نشانه‌های اختلال در تغذیه
- استفراغ برای مدت طولانی
- کمبود مایعات
- نشانه‌های عفونت
- استفراغ و خونریزی
می‌توان با رعایت برخی نکات در صورت وقوع هر کدام از این نشانه‌ها، نظر متخصص را جویا شد و روند درمان را سریع‌تر شروع کرد. علت استفراغ کودکان شاید به خودی خود چندان جدی نباشد، اما تاثیری که بر کم‌آبی بدن می‌گذارد باید جدی گرفته شود. در صورتی که حس کردید استفراغ طولانی شده و شما را به سمت شرایط حاد سوق می‌دهد حتماً برای درمان استفراغ کودکان به پزشک مراجعه کنید.
پزشک اطفال، مسئول درمان و مراقبت از انواع بیماری‌ها و مشکلات سلامتی کودکان و نوجوانان است. هر بیماری که در سنین کودکی رخ می‌دهد، به‌صورت کاملا تخصصی، توسط دکتر اطفال درمان می‌شود.
برگرفته از مجله دکتردکتر( https://drdr.ir/mag/ )
منتشر شده توسط 
تریبون