-
اکثریت قریب به اتفاق بیماران، اگر داروهای تجویزی خود را به شکل صحیح مصرف کنند دچار اعتیاد نخواهند شد. این را ماروین سپالا، مدیر بخش پزشکی بنیاد هازلدن می‌گوید. به گفته او، اگر از یک برنامه جامع و قابل مدیریت برای مصرف دارو استفاده شود، نشانه‌های اعتیاد یا سوء‌مصرف دارو آشکار خواهند شد.
اعتیاد به داروهای مسکن یک امر رایج است که بسیاری از افراد را تحت تاثیر خود قرار میدهد. حتی چهره‌های مشهور نیز بعضا در زندگی شخصی خود با این اعتیاد دست و پنجه نرم می‌کنند. علی‌رغم اینکه اعتیاد به مسکن‌ها یک امر رایج است، هنوز به طور کامل شناخته نشده است. از این رو، بیمار را در معرض خطر قابل‌توجهی قرار میدهد.
تفاوت مصرف مناسب و اعتیاد به داروهای مسکن در چیست؟ و بیماران چگونه می‌توانند دچار افراط و تفریط نشوند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها با دو پزشک متخصص از سازمان ملی سوء مصرف مواد مخدر گفتگو کردیم و اینک نتیجه را با شما به اشتراک می‌گذاریم.
در این مطلب، به بررسی ۷ باور نادرست درباره اعتیاد به داروهای مسکن خواهیم پرداخت.
۱. باور نادرست: اگر دوز بیشتری بخواهم یا با قطع مصرف دچار عوارض شوم، یعنی معتادم!
واقعیت: شاید فکر کنید معتاد شده‌اید؛ اما تعریف پزشکان و متخصصان از اعتیاد این نیست. کریستوفر گاریبو، مدیر دانشکده پزشکی لانگون در دانشگاه نیویورک می‌گوید: «هر کسی می‌تواند به دارو مقاوم شود، اما این بدان معنی نیست که معتاد شده است.»
اسکات فیشمن، استاد بیهوشی و رئیس بخش پزشکی دانشگاه کالیفرنیا نیز معتقد است که تحمل و وابستگی به یک دارو صرفا در مورد داروهای مسکن رخ نمی‌دهد. بلکه معمولا در مورد داروهایی رخ میدهد که اصلا اعتیادآور نیستند. بنابراین، عادت کردن به یک دارو هیچ ارتباطی با اعتیاد به آن ندارد. بسیاری از افراد به اشتباه از واژه «اعتیاد» برای اشاره به وابستگی جسمی به یک دارو استفاده می‌کنند. این اشتباه شامل حال پزشکان نیز می‌شود. خیلی از پزشکان با مشاهده بیماری که به یک دارو وابسته شده، بلافاصله تشخیص می‌دهند که او معتاد است. این را فیشمن، مدیر آکادمی داروی آمریکا می‌گوید. فیشمن اعتیاد را به عنوان یک بیماری مزمن تعریف می‌کند که بر اثر استفاده اجباری از دارو رخ میدهد و اغلب موجب بروز اختلال در عملکرد بیمار می‌شود.
۲. باور نادرست: اگر در یک دوره طولانی‌مدت دارو مصرف کنم، معتاد می‌شوم!
واقعیت: اکثریت قریب به اتفاق بیماران، اگر داروهای تجویزی خود را به شکل صحیح مصرف کنند دچار اعتیاد نخواهند شد. این را ماروین سپالا، مدیر بخش پزشکی بنیاد هازلدن می‌گوید. به گفته او، اگر از یک برنامه جامع و قابل مدیریت برای مصرف دارو استفاده شود، نشانه‌های اعتیاد یا سوء‌مصرف دارو آشکار خواهند شد.
افزایش دوز مصرفی دارو بدون مشورت با پزشک یک عامل خطر است. اگر پزشک را از داروهای مصرفی‌تان مطلع نکرده‌اید، تقاضای داروی جدید نکنید. معتاد شدن به دارو بدان معنی است که مصرف آن دارو باعث ایجاد مشکل در زندگی شخصی شما شده است. تشخیص نشانه‌های اولیه اعتیاد به شخص شما و دوستان نزدیک‌تان بستگی دارد.
اگر از اتفاقات پیش رو آگاه نباشید، ممکن است از حقایق پشت پرده بیماری خود شگفت‌زده شوید. البته، فیشمن معتقد است که تشخیص اعتیاد فرد به دارو یک امر بسیار بسیار دشوار است.
۳. باور نادرست: از آنجایی که اکثر افراد به مسکن معتاد نمی‌شوند، می‌توانم هرقدر که می‌خواهم مسکن مصرف کنم!
واقعیت: داروهای مسکن تجویزی (یا هر داروی دیگری) باید به شکل صحیح مصرف شوند. این مسئله نباید نادیده گرفته شود. این داروها قطعا پتانسیل معتاد کردن شما را دارند، پس آنها را دقیقا بر اساس دستور پزشک مصرف کنید و واکنش خود را به پزشک گزارش دهید.
بسیاری از پزشکان مصرف داروهای شبه‌افیونی را به تنهایی توصیه نمی‌کنند؛ این داروها اغلب به همراه سایر داروهای مسکن دریافت می‌شوند. پزشک موظف است که بیمار را از مزایا و خطرات یک دارو مطلع کند و اگر فکر می‌کند که آن دارو برای بیمار مناسب نیست، باید آن را به صورت آزمایشی تجویز کند تا از واکنش او اطمینان یابد.
اگر فکر می‌کنید به دوز بیشتری نیاز دارید، نباید شخصا دست به کار شوید و دارو تجویز کنید. مصرف دوز بالاتر یک امر خطرناک است و می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. رعایت اعتدال در مصرف دارو یک امر کلیدی است. بنابراین، اگر فکر می‌کنید باید دوز بالاتری دریافت کنید، حتما با پزشک‌تان مشورت کنید تا از خطرات احتمالی مطلع شوید.
۴. باور نادرست: تحمل درد بهتر از اعتیاد به دارو است!
واقعیت: عدم رسیدگی به درد می‌تواند شدت رنجش شما را افزایش دهد. اگر درد دارید، با پزشک‌تان صحبت کنید و اگر از اعتیاد به دارو می‌ترسید، باید به سراغ مشاور بروید. چون این حق شماست که درد نکشید. وقتی کسی درد می‌کشد، نباید منتظر یک راه بدون خطر باشد. هیچ راهی برای درمان درد بدون خطر نیست.
فیشمن داستان مردی را به یاد آورد که به علت درد ناشی از سرطان پروستات به اورژانس آمده بود. درد کل بدن او را فرا گرفته بود. اما هیچ‌گونه دارویی مصرف نمی‌کرد. فیشمن برای او مورفین تجویز کرد و تنها روز بعد بیمار در حال گلف بازی کردن بود. اما یک هفته بعد، همان مرد با دردی غیرقابل تحمل به اورژانس برگشت. او تصور می‌کرد اگر بیش از یک هفته مورفین مصرف کند، معتاد خواهد شد. از این رو، بلافاصله پس از ترک اورژانس از مصرف مورفین دست کشید. او از این می‌ترسید که به خطر اعتیادش به مورفین مجبور شود از جایی دزدی کند.
افرادی که از دردهای مزمن رنج می‌برند، حتما باید مسکن مصرف کنند. با این حال، بسیاری از بیماران به دلیل آنچه ترس از اعتیاد نامیده می‌شود، از مصرف داروهای مسکن سر باز می‌زنند. البته خیلی‌ها هم نسبت به مصرف مسکن بی‌خیال هستند و اصلا با آن مشکلی ندارند. پزشکان باید طوری عمل کنند که بیمار از مصرف مسکن نهراسد. از سوی دیگر، پزشک باید بیمار را قانع کند که مصرف داروهای مسکن را جدی بگیرد.
۵. باور نادرست: تنها چیزی که مهم است، این است که دردم آرام شود
واقعیت: تسکین درد یک امر کلیدی است، اما تنها هدف مصرف دارو نیست. وقتی یک مسکن یا آرام‌بخش قوی برای درد بیمار تجویز می‌شود، هدف بازیابی عملکرد سیستم ایمنی بدن اوست. بازیابی عملکرد سیستم ایمنی به معنی بهبود عملکرد مستقل بدن است. اینکه بدن شما به طور مستقل فعالیت‌های رومزره را به انجام برساند و دچار مشکل نشود. به عبارت دیگر، تسکین درد کفایت نمی‌کند.
اگر از درد خلاص شوید، اما بهبودی در عملکرد سیستم ایمنی بدن‌تان رخ ندهد، ادامه دادن دارو چندان به نفع شما نخواهد بود. اگر در وضعیتی قرار بگیرید که مجبور به افزایش دوز دارو باشید، باید این کار را بکنید. اما اگر افزایش دوز نیز کمکی به بهبود عملکردتان نکند، نباید بیش از این پیش بروید و سریعا برنامه را عوض کنید.
۶. باور نادرست: من یک آدم قوی‌ام و معتاد نمی‌شوم!
واقعیت: اعتیاد ربطی به اراده ندارد و یک شکست اخلاقی نیست. بلکه یک بیماری مزمن است. برخی از افراد به لحاظ ژنتیکی آسیب‌پذیرتر از دیگران هستند. استعداد ژنتیکی اصلی‌ترین عامل خطر بروز اعتیاد است. آیا در خانواده شما سابقه اعتیاد به مواد وجود دارد؟ آیا خود شما درگیر این مسئله بوده‌اید و در حال ریکاوری هستید؟ سوابق ژنتیکی، شما را به طور بالقوه در معرض خطر اعتیاد به هر ماده‌ای قرار می‌دهند. به خصوص، باید بیشتر مراقب مصرف داروهای مسکن و شبه‌افیونی باشید.
دکتر سپالا معتقد است که اعتیاد به داروهای مسکن و شبه‌افیونی در سال‌های آغازین کار او یک اعتیاد بسیار نادر بود. اما در سال‌های اخیر اعتیاد به ماری‌جوانا علی‌رغم غیر قانونی بودن این ماده در برخی نقاط افزایش چشم‌گیری داشته است. آمار دقیق تعداد معتادان به داروهای مسکن تجویزی مشخص نیست. بر اساس بررسی‌های انجام شده در سال ۲۰۰۷ گفته می‌شود که ۱.۷ میلیون آمریکایی ۱۲ ساله و مسن‌تر در ایالات متحده با پدیده اعتیاد به داروهای مسکن دست و پنجه نرم می‌کنند.
بر اساس یک نظرسنجی در سال ۲۰۰۷ مشخص شد حدود ۵۷٪ از افرادی که با اهداف غیرپزشکی داروهای مسکن مصرف می‌کردند، در یک ماه گذشته پولی بابت این داروها نمی‌دادند، بلکه آنها را به صورت رایگان از دوستان و آشنایان خود می‌‌گرفتند. این در حالی است که تنها ۱۸٪ از آنها داروی‌شان را از طریق نسخه پزشک دریافت کرده بودند.
۷. باور نادرست: دکترم مرا از اعتیاد دور نگه می‌دارد!
واقعیت: پزشکان قطعا نمی‌خواهند بیماران‌شان معتاد شوند. اما ممکن است تجربه زیادی در این مورد نداشته باشند یا اینکه قادر به مدیریت درد بیمارشان نباشند. متاسفانه باید گفت این روزها بسیاری از پزشکان برای هر دردی مسکن تجویز می‌کنند و فکر اعتیاد بیمار به آن دارو نیستند.
فیشمن معتقد است که بیماران باید دانش خود را نسب به داروهای مسکن بالا ببرند و در مورد نسخه با پزشک صحبت کنند. وقتی می‌توانید به بهترین نتیجه ممکن دست یابید که تمام و کمال با پزشک‌تان در ارتباط باشید.
منبع : الو دکتر