-
تشخیص زودرس کوررنگی می تواند مانع بروز مشکلات آموزش در کودکان مدرسه رو شود. در این صورت بهتر است والدین کودک با مسیولین مدرسه و معلم او صحبت کنند.
کوررنگی یک بیماری اختلال ارثی است که در آن فرد قادر به تشخیص یک یا برخی رنگها نمی‌باشد. سلول‌های مخروطی چشم افراد کوررنگ فاقد رنگدانههایی هستند که موجب دیدن رنگها می‌شوند. به همین دلیل این افراد برخی رنگها را به شکل طیفی از رنگ‌های خاکستری و سیاه می‌بینند.
كور رنگی یك بیماری ارثی وابسته به كروموزوم X مغلوب است كه در مردان بیشتر دیده شده و تقریباً همیشه از مادر به پسر به ارث می رسد. لازم به ذکر است زنان دو كروموزوم X و مردان یك كروموزوم X و یك كروموزوم Y دارند.
در بیماری های وابسته به كروموزوم X مغلوب در زنان باید هر دو كروموزوم X معیوب باشند تا بیماری رخ دهد. اگر یك كروموزوم X معیوب باشد بیماری رخ نمی دهد ولی قابل انتقال به فرزندان است.
در مردان معیوب بودن تنها كروموزوم X سبب بیماری می شود. بنابراین، فردی كه مبتلا به كوررنگی است، مادرش یا مبتلا به كور رنگی است و یا ناقل بیماری.) در این اختلال كروموزومی سلول های مخروطی در شبكیه كه مسئول درك رنگ هستند دچار اختلال هستند و به همین دلیل بیمار رنگ ها را درست تشخیص نمی دهد.
کوررنگی انواع مختلفی دارد که شایعترین آن‌ها عدم توانایی در تشخیص رنگ سبز و قرمز از یکدیگر است. داشتن مشکل در تشخیص اینکه جسمی قرمز است یا سبز، و یا آبی است یا زرد اصلی‌ترین علامت کوررنگی است. بر خلاف تصور عامه، دید افراد کور رنگ به ندرت خاکستری است.
كور رنگی ممكن است بر اثر بیماری های عصب بینایی یا شبكیه نیز رخ دهد. در این موارد، فقط چشمی كه مشكل دارد دچار كور رنگی می شود و بیماری در طول زمان تشدید می گردد بطوریكه ممكن است تبدیل به كوررنگی كامل شود كه در آن بیمار دیدی خاكستری دارد.
این بیماران معمولاً در تشخیص آبی و زرد مشكل دارند.
● علائم
ـ اشكال در تشخیص قرمز و سبز (شایعترین حالت)
ـ اشكال در تشخیص آبی و سبز
● تشخیص
تشخیص كوررنگی اغلب با استفاده از چارت های رنگی بنام “صفحات آزمون ایشی هارا” (Ishihara) انجام می شود. در این صفحات كه نمونه هایی از آن را می بینید اعدادی متشكل از نقطه های رنگی در زمینه ای متشكل از نقاطی به رنگ دیگر قرار گرفته اند كه تشخیص آن ها برای افراد كوررنگ مشكل است. در صورتیكه مشكلی در دید رنگی بیمار تشخیص داده شود از تست های دقیق تر استفاده می شود.
● درمان
كور رنگی هیچ درمانی ندارد. تشخیص زودرس كوررنگی می تواند مانع بروز مشكلات آموزش در كودكان مدرسه رو شود. در این صورت بهتر است والدین كودك با مسئولین مدرسه و معلم او صحبت كنند.
بعضی از بیماران از لنز های مخصوصی استفاده می كنند كه هم بصورت لنز تماسی و هم بصورت لنز عینك وجود دارد.
در بسیاری موارد بیماران به جای تشخیص رنگ ممكن است ترتیب قرار گیری را بخاطر بسپارند. بعنوان مثال بیمار بخاطر می سپارد كه چراغ قرمز همیشه بالای چراغ راهنمایی و چراغ سبز پایین قرار دارد.
● علت
منحنی نشان‌دهندهٔ میزان تحریک هر کدام از ۳ نوع سلول مخروطی با توجه به طول موج.
سلول‌های مخروطی نوعی از سلول‌های گیرندهٔ نور هستند که در شبکیه قرار دارند. این سلول‌ها بر اساس تحریک‌پذیری خود نسبت طول موجهای مختلف نور بر سه دسته تقسیم می‌شوند:
– سلول‌های مخروطی نوع S، که نسبت به طول موجهای کوتاه (حدود ۴۲۰ نانومتر) حساسیت بیشتری نشان می‌دهند و موجب دیدن رنگ آبی می‌شوند.
– سلول‌های مخروطی نوع M، که نسبت به طول موجهای متوسط (حدود ۵۳۰ نانومتر) حساسیت بیشتری نشان می‌دهند و موجب دیدن رنگ سبز می‌شوند.
– سلول‌های مخروطی نوع L، که نسبت به طول موجهای بلند (حدود ۵۶۰ نانومتر) حساسیت بیشتری نشان می‌دهند و موجب دیدن رنگ قرمز و زرد می‌شوند.
در افراد کوررنگ، در اثر جهش ژنها، یک، دو و یا هر سه نوع سلول مخروطی شبکیه فاقد رنگدانههایی هستند که موجب دیدن رنگها می‌شوند.
شیوع کوررنگی در مردان بیشتر از زنان است، چرا که الل مربوط به این اختلال مغلوب است و بیماری تنها در زن‌هایی بروز که هر دو کروموزوم X آن‌ها دچار نقص باشد.
تشخیص کوررنگی اغلب با استفاده از چارت‌های رنگی بنام “صفحات آزمون ایشیهارا انجام می‌شود. در این صفحات اعدادی متشکل از نقطه‌های رنگی در زمینه‌ای متشکل از نقاطی به رنگ دیگر قرار گرفته‌اند که تشخیص آن‌ها برای افراد کوررنگ مشکل است.
در صورتیکه مشکلی در دید رنگی بیمار تشخیص داده شود از تست‌های دقیق تر استفاده می‌شود.
آزمایش‌های فراوانی برای تشخیص کوررنگی وجود دارند که آزمایش ایشیهارا یکی از مورد استفاده‌ترین آن‌ها می‌باشد. در این آزمایش تصاویری رنگی به فرد داده می‌شوند که کنتراست رنگها در هرکدام موجب قابل تشخیص شدن عدد یا شکلی می‌شود.
فرد کوررنگ قادر به تشخیص برخی از این اعداد یا اشکال نخواهد بود.
امروزه این اختلال در مدارس اغلب کشورها در کودکان بین ۶ تا ۱۲ سال تشخیص داده می‌شود.
● درمان:
به طور کلي درمان خاصي وجود ندارد اگرچه بيمار مي تواند از فيلترهاي رنگي يا لنزهاي تماسي براي تشخيص بهتر رنگ ها استفاده کند.
تشخیص زودرس کوررنگی می تواند مانع بروز مشکلات آموزش در کودکان مدرسه رو شود. در این صورت بهتر است والدین کودک با مسیولین مدرسه و معلم او صحبت کنند.
بعضی از بیماران از لنزهای مخصوصی استفاده می کنند که هم به صورت لنز تماسی و هم به صورت لنز عینک وجود دارد.
در بسیاری موارد بیماران به جای تشخیص رنگ ممکن است ترتیب قرار گیری را به خاطر بسپارند. بعنوان مثال بیمار به خاطر می سپارد که چراغ قرمز همیشه بالای چراغ راهنمایی و چراغ سبز پایین قرار دارد.
اپتومتريست ها اغلب براي بيمار يک لنز تماسي يا تينت قرمز تجويز مي کنند که روي چشم بيمار قرار داده مي شود اين لنز به بيمار اجازه مي دهد که از پس تست هاي خاصي که براي به دست آوردن شغل خاصي است، به خوبي بر بيايد.
تاثير پوشيدن اين لنزها مانند استفاده از عينک هاي سبز- قرمز ۳ بعدي است.البته نرم افزارهاي رايانه اي خاصي مانند Gnome Desktop نيز امروزه به اين گونه بيماري ها کمک شاياني مي کند با اين نرم افزار بيمار مي تواند رنگ خاصي را روشن يا خاموش کند.