-
بعضی وقتها بلند شدن از جلوی کامپوتر خیلی سخت است اما بهتر است هر نیم ساعت که با کامپیوتر کار می کنید، چند دقیقه ای به چشمانتان استراحت بدهید، بروید و یک نوشیدنی برای خودتان بیاورید.
تحقیقات نشان می دهد مشکلات چشمی ناشی از کامپیوتر بسیار شایع هستند. بین ۵۰ تا ۹۰ درصد از افرادی که با صفحه نمایش کامپیوتر کار می کنند، حداقل برخی از علائم سندرم بینایی ناشی از کار با کامپیوتر را نشان می دهند.
علاوه بر این، بزرگسالان شاغل، تنها افراد مبتلا به این سندرم بینایی نیستند.کودکانی که در طول روز به صفحه بازی های ویدئویی قابل حمل و یا رایانه در محل تحصیل یا منزل خود خیره می شوند، نیز می توانند مشکلات چشمی مربوط به استفاده از کامپیوتر را بروز دهند، به خصوص اگر نور و موقعیت کامپیوتر نامناسب باشد.
مجموعه‌ای از علائم چشمی و بینایی وجود دارد که بر اثر کار با کامپیوتر ایجاد میشوند، CVS یا ( Computer Vision Syndrome ) نام دارند. تقریبا ۴/۳ کسانی که زیاد با کامپیوتر کار می‌کنند گرفتار این علائم هستند. به نظر میرسد با فراگیرتر شدن بکارگیری کامپیوتر در محلهای کار و حتی در خانهها تعداد کسانی که از این مشکل رنج می‌برند رو به افزایش باشد.
CVS مجموعه ای از علائم چشمی و بینایی است که بر اثر کار با کامپیوتر ایجاد می‌شود .
تقریباً سه چهارم کسانی که زیاد با کامپیوتر کار می‌کنند، گرفتار این علائم هستند.
به نظر می رسد با فراگیری استفاده از کامپیوتر در محلهای کار و حتی خانه ها، تعداد کسانی که از علائم CVS رنج می‌برند رو به افزایش باشد .
در هنگام کار با کامپیوتر نیاز است که چشم ها به طور مداوم در تمرکز، حرکت به جلو و عقب، و تراز با آنچه شما شاهد آن هستید باشند.
شما ممکن است در یک زمان مجبور به نگاه کردن بر روی صفحات کاغذ و سپس بر روی صفحه کلید برای تایپ مطالب باشید. بنابراین لازم است که چشم ها به طور منظم و مکرر تصاویر صحیح را برای پردازش به مغز ارسال نمایند.
کار با کامپیوتر نیاز به فعالیت زیاد عضلات چشم دارند. کار با کامپیوتر برای چشم های شما نسبت به خواندن یک کتاب یا یک برگه کاغذ به مراتب سخت تر است، زیرا صفحه نمایش کامپیوتر دائما در حال تغییر کنتراست، سوسو زدن و تابش های خیره کننده است.
اگر شما در حال حاضر دچار یک مشکل بینایی – مانند نزدیک بینی یا آستیگماتیسم – باشید و یا اگر نیاز به عینک داشته باشید و از آن استفاده نکنید، احتمال ایجاد مشکلات چشمی ناشی از کامپیوتر زیادتر خواهد شد.
● علائمCVS:
مهمترین علائم عبارتند از: خستگی چشم، خشکی چشم، سوزش،ریزش اشک و تاری دید همچنین ممکن است سبب درد گردن و شانه ها نیز شود.
چشم انسان حروف چاپی را بهتر از حروف نمایش داده شده بر روی مانیتور می بینند. علت آن است که حروف چاپی مغایرت بیشتری با صفحه سفید زمینه دارد و لبه های آنها واضح تر است؛ حال آنکه در مورد صفحه مانیتور چنین نیست.
یکی از مهمترین دلایل خشکی و سوزش چشم هنگام کار با کامپیوتر، کاهش میزان پلک زدن است، بطوری که افراد هنگام کار با کامپیوتر تقریباً یک پنجم حالت عادی پلک می زنند.
این مساله به همراه خیره شدن به صفحه مانیتور و تمرکز بر روی موضوع کار سبب می‌شود تا پلک ها مدت بیشتری باز بمانند و در نتیجه اشک روی سطح چشم سریعتر تبخیر شود.
● ۱۰ توصیه برای کاهش علائم CVS
۱) سعی کنید به طور ارادی پلک بزنید.
این کار سبب می شود سطح چشم شما با اشک آغشته شده و خشک نشود.
در صورتی که مشکل شما شدید باشد، می توانید از قطره های اشک مصنوعی استفاده کنید.
۲) مرکز مانیتور باید حدود ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر پایین تر از چشمان شما باشد.
این وضعیت علاوه بر اینکه باعث می‌شود پلک‌ها پایین تر قرار گیرند و سطح کمتری از چشم در معرض هوا باشد، از خستگی گردن و شانه ها نیز می‌کاهد.
در این موارد هم باید مانیتور را در ارتفاع مناسب قرار داد و هم ارتفاع صندلی را نسبت به میزکار تنظیم کرد، بطوریکه ساعد شما هنگام کار با <کی برد> موازی با سطح زمین باشد.
۳) مانیتور خود را طوری قرار دهید که نور پنجره یا روشنایی اتاق به آن نتابد.
هنگام کار با کامپیوتر سعی کنید پرده ها را بکشید و روشنایی اتاق را نیز به نصف وضعیت معمولی کاهش دهید.
اگر از چراغ مطالعه بر روی میز خود استفاده می‌کنید آن را طوری قرار دهید که به صفحه مانیتور یا چشم شما نتابد.
همچنین می توانید از صفحه های فیلتر نیز بر روی صفحه مانیتور استفاده کنید.
تابش نور به صفحه مانیتور سبب کاهش کنتراست و خستگی چشم می‌شود. این مساله به خصوص زمانی که زمینه صفحه تیره باشد، شدیدتر خواهد بود.
۴) به چشمان خود استراحت دهید.
سعی کنید هر ۵ تا ۱۰ دقیقه چشم خود را ازمانیتور برداشته و به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه به نقطه ای دور نگاه کنید، این کار سبب استراحت عضلات چشم می شود.
همچنین به شما وقت می دهد پلک بزنید و سطح چشم شما مرطوب شود.
۵) اگر مجبورید که به صورت متناوب به یک صفحه نوشته و مانیتور نگاه کنید (خصوصاً در مورد تایپیست ها) سعی کنید صفحه نوشته شده را در حداقل فاصله و هم‌سطح با مانیتور قرار دهید.
۶) فاصله مانیتور با چشمان شما باید ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر باشد.
۷) روشنایی و رنگ مانیتور خود را تنظیم کنید. میزان روشنایی مانیتور باید با روشنایی اتاق هماهنگی داشته‌باشد.
یک روش برای تنظیم روشنایی مانیتور این است که به یک صفحه وب با زمینه نگاه کنید.
اگر سفیدی صفحه برای شما مثل یک منبع نور است روشنایی مانیتور زیاد است و باید آن را کم کنید. در مقابل، اگر صفحه کمی خاکستری به نظر میرسد، روشنایی را زیاد کنید.
در مجموع روشنایی باید در حدی باشد که چشمان شما احساس راحتی کنند.
۸) مشخصات دیگر مانیتور خود را تنظیم کنید
۹) اگر با وجود رعایت توصیه های گفته شده، بازهم دچار علائمCVS هستید، می‌توانید از عینک های مخصوص استفاده کنید.
زیرا گاهی مشکل در دید متوسط است. ما به طور معمول کمتر از دید متوسط استفاده می کنیم زیرا بیشتر اوقات یا اشیاء دور را نگاه می کنیم و یا اشیاء نزدیک. ولی مانیتور کامپیوتر دقیقاً در فاصله ای از چشم قرار دارد که مربوط به دید متوسط است.
اگر شما عینکی هستید، عینک شما به احتمال زیاد برای کار با کامپیوتر مناسب نیست زیرا دید متوسط را اصلاح نمی کند.
برای دریافت عینک مناسب کامپیوتر به چشم پزشک مراجعه کنید.
۱۰) هنگام کار با کامپیوتر سعی کنید گردن خود را راست نگهداشته و شانه را عقب دهید
قوز کردن هنگام کار طولانی با کامپیوتر سبب دردهای گردن و شانه ها می شود.
اگر پشتی صندلی شما قابل تنظیم است آن را طوری تنظیم کنید که کاملاً به پشت شما بچسبد.
همچنین ارتفاع صندلی خود را طوری تنظیم کنید که کف پاها روی زمین قرار داشته و زانوی شما در زاویه ۹۰ درجه قرار داشته باشد. کی برد و موس باید پایین تر از آرنج و نزدیک دستان شما قرار داشته باشد.
اگر همچنان بر اثر کار با کامپیوتر دچار مشکلات چشمی هستید بهتر است به یک چشم پزشک مراجعه کنید.
روش هایی برای کاهش خستگی چشم هنگام کار با کامپیوتر
– وضعیت قرارگیری مانیتور خود را تنظیم کنید
تنظیم صحیح وضعیت قرارگیری مانیتور می‌تواند خستگی چشم را به میزان زیادی کم کند. مانیتور باید به گونه‌ای قرار گیرد که فاصله آن از چشم شما بین ۵۰ تا ۷۵ سانتیمتر باشد.
ضمنا بالاترین قسمت مانیتور باید هم سطح و در راستای چشم شما باشد. به گونه‌ای که نگاهتان هنگام کار با مانیتور باید رو به پایین باشد نه بالا.
– نورپردازی را به درستی تنظیم کنید
منظور از نورپردازی، تنظیم نور مانیتور نیست. منظور تنظیم نور محیطی اتاق است. نورهای فلورسنت در شرکت‌ها به‌وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند. بازتاب این نور در مانیتور باعث خستگی چشم شما می‌شود.
نور خانه یا شرکت هیچ گاه نباید از روبرو یا پشت سرتان به صورت مستقیم به نمایشگر بتابد. چراکه به این ترتیب چشم شما خسته می‌شود.
بهتر است به جای نور مهتابی از چراغ‌های رومیزی استفاده کنید و آنها را طوری تنظیم کنید که از کنار به صورت غیر‌مستقیم به مانیتور بتابد.
– از قانون ۲۰-۲۰-۲۰ استفاده کنید
هر ۲۰ دقیقه به یک شی که در فاصله حداقل ۲۰ فیتی (۶ متری) شما قرار دارد، ۲۰ ثانیه نگاه کنید.
این راه همچون ورزشی برای چشم شما بوده و چشم شما را از آسیب دیدن و خستگی در امان می‌دارد. اگر فراموش می کنید که هر ۲۰ دقیقه این کار را انجام دهید، برنامه استراحت چشم را روی سیستم ویندوزی یا مک خود نصب کنید.
– از عینک‌های مخصوص کار با کامیپوتر استفاده کنید
نور مصنوعی حاصل از لامپ‌ها به اضافه نور مانیتور و همچنین نور طبیعی محیط، به چشم شما فشار می‌آورد. پس بهتر است به روشی جلوی این همه نور را بگیرید.
بهترین راه برای جلوگیری از ورود این حجم نور به چشم شما، استفاده از عینک‌های مخصوص کامیپوتر یا Gunnar است. این عینک‌ها مجهز به شیشه‌های کمرنگ زرد هستند و نور آبی ساتع شده از مانیتور را خنثی می‌کنند.
این عینک کمی درشت‌نمایی نیز می‌کند و امکان مطالعه متون را ساده‌تر می‌نماید. قیمت عینک Gunnar معادل ۸۰ دلار است.
– تنظیمات را طوری تغییر دهید که چشمتان اذیت نشود
زمانیکه وسایل شما در قسمت‌های مختلف میز کارتان گسترده شده، چشم شما با نگاه کردن به هریک از آنها، دائما در حال تنظیم کردن خودش است.
برای جلوگیری از این موضوع بهتر است وسایلی که بیشتر به آنها نگاه می‌کنید را در یک راستا و نزدیک به هم قرار دهید. به طور مثال، کیبورد خود را کاملا به مانیتور نزدیک کنید تا زمانیکه نگاهتان دائما از کیبورد به مانیتور تغییر می‌کند نیاز به تنظیم نداشته باشد و کمتر خسته شود.
پاسخ به سوالاتی مهم در رابطه با پیشگیری از علائم چشمی کار با کامپیوتر :
مطالعات نشان داده‌اند اين عينك‌ها كه علاوه بر افزايش راحتي هنگام كار با كامپيوتر بازدهي كاربران را افزايش مي‌دهند و براي كارفرمايان نيز مقرون به صرفه است.
· آيا صفحات anti-glare مفيدند؟
فيلترهاي anti-glare براي صفحات كامپيوتر مي‌توانند به افزايش راحتي كاربر كمك كنند ولي تمام مشكلات مربوط به ديد را حل نمي‌كنند. اين فيلترها فقط پخش نور را كاهش مي‌دهند ولي مشكلات مربوط به تطابق‌هاي مكرر هنگام كار با كامپيوتر را كم نمي‌كنند.
براي كاهش موثر خستگي و درد چشم (eye strain) معمولاً نياز به عينك‌هاي مخصوص براي تمركز (فوكوس) راحت‌تر بر روي صفحه كامپيوتر است. عينك‌هاي داراي پوشش anti-reflex قوياً توصيه مي‌شوند. پوشش AR موجب كاهش انعكاس‌ها در سطوح جلويي و پشت عدسي‌هاي عينك شده و در نتيجه glare را كاهش داده و توانايي تمركز بر روي تصوير مانتيور را افزايش مي‌دهد.
· چه نوع عدسي‌هايي براي عينك‌هاي كامپيوتر تجويز مي‌شود؟
بهترين نوع عدسي براي اين عينك‌ها معمولاً با سن فرد مربوط است. اگر شما در سنين ۴۰ سالگي يا بيش‌تر هستيد، معمولاً داراي درجاتي از پيرچشمي مي‌باشيد. بنابراين عدسي‌هاي چندكانوني بهترين گزينه براي شماست.
اين نوع عدسي امكان ديدن و فوكوس كردن روي صفحه كامپيوتر و همين‌طور اشيايي كه نزديك‌تر يا دورتر از صفحه كامپيوتر هستند را فراهم مي‌كند.عدسي‌هاي تك‌كانوني هم گزينه مناسبي براي عينك‌هاي كامپيوتر هستند ولي اگر شما مبتلا به پيرچشمي هستيد عمق فوكوس محدودتر خواهد بود.
چشم‌پزشك در تعيين بهترين عدسي كه مناسب محيط كار و نيازهاي بينايي شما باشد كمك خواهد كرد.
عدسي عينك‌هاي كامپيوتر با يك ته‌رنگ(tint) ملايم براي محيط‌هاي كاري با نور زياد مناسب هستند.
ته‌رنگ اين عدسي‌ها ميزان نور وارده به چشم را كاهش داده و موجب راحتي بيش‌تر و كاهش خستگي چشم مي‌شود.
اما بايد بدانيد كه ته‌رنگ (tint) به تنهايي تاثيري بر دليل اصلي خستگي چشم يعني همان focusing ندارد.
·آيا عينك مطالعه براي كار با كامپيوتر مناسب است؟
عينك‌هاي مطالعه معمولاً بهترين راه حل براي كاربران نيستند. عنيك‌هاي مطالعه نوعاً براي فاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتي‌متري از چشم مناسبند كه فاصله استاندارد براي مطالعه است. اما براي حداكثر راحتي، صفحه كامپيوتر شما بايد در فاصله ۵۰ تا ۶۰ سانتي‌متري از چشم شما قرار گيرد. براي بهترين ديد در اين فاصله، تجويز يك عينك ديگر نياز است و اين عينك از ميزان addition كم‌تري برخوردار است.
· آيا چيدمان محيط كار (ارگونومي) راه حل پيش‌گيري از خستگي چشم است؟
چيدمان محيط كار مهم است، تغيير و تنظيم محل قرارگيري كامپيوتر مطمئناً به كاهش علايم فيزيكي CVS كمك مي‌كند، اما ارگونومي به تنهايي نمي‌تواند مشكل بينايي را حل كند.
و در انتها به یاد داشته باشید که لازم است به چشمهایتان زنگ تفریح بدهید:
بعضی وقتها بلند شدن از جلوی کامپوتر خیلی سخت است اما بهتر است هر نیم ساعت که با کامپیوتر کار می کنید، چند دقیقه ای به چشمانتان استراحت بدهید، بروید و یک نوشیدنی برای خودتان بیاورید.
با کسی که قرار است پروژه ای را تحویلش بدهید کمی تلفنی صحبت کنید. از پنجره به بیرون نگاهی بیندازید یا هر کار دیگری که مستلزم نگاه کردن به صفحه مانیتور نباشد انجام بدهید. چشم شما قدرشناسی خود را نشان خواهد داد و کمتر بهانه خواهد گرفت.