-
شکستگی بینی بیشتر در مردان اتفاق می افتد و نسبت آن حدود ۲ به ۱ در مرد به زن و در سنین ۱۵ تا ۳۰ سال شایع تر می باشد . آسیب به صورت در بیماران جوانتر ، بیشتر باعث جابجایی و شکستگی قطعات بزرگتر استخوان بینی می شود
شکستگی استخوان بینی یکی از شایع‌ترین آسیب‌های صورت است، زیرا که بینی برجسته‌ترین قسمت صورت است و بیشتر در معرض ضربات قرار دارد. در ضربات شدید یکطرفه، هر دو استخوان بینی به یک سمت رانده می‌شود، ولی در ضربات خفیف‌تر بر اثر نیروی وارده به کنار بینی، یک سمت فرورفته و سمت دیگر برآمده می‌شود.
ضربه‌هایی هم که از جلو یا بالا به بینی وارد می‌شوند، به دلیل فرو رفتن پل بینی باعث تغییر شکل ظاهری بینی و خونریزی می‌شوند. این ضربات خطرناک است و باعث فرورفتن استخوان بینی در سینوس‌های بین چشمی می‌شود.
شیوع:
شکستگی بینی بیشتر در مردان اتفاق می افتد و نسبت آن حدود ۲ به ۱ در مرد به زن و در سنین ۱۵ تا ۳۰ سال شایع تر می باشد . آسیب به صورت در بیماران جوانتر ، بیشتر باعث جابجایی و شکستگی قطعات بزرگتر استخوان بینی می شود ، در حالیکه بیماران مسن تر استخوانهای شکننده دارند و بیشتر دچار خُرد شدگی استخوان می شوند . هنگامیکه استحکام بینی از دست برود ممکن است تغییرات نامطلوب در ظاهر و عملکرد بینی ایجاد شود . بنابراین جراح گوش و حلق و بینی باید بر مبنای ماهیّت و وسعت آسیب ، درمان خاصی را در نظر قرار دهد . ۸۰% شکستگی های بینی در منطقه تبدیل قطعه نازک انتهایی به قطعه ضخیم ابتدایی در ۳/۱ تا نیمه استخوان بینی است .
شیوع آسیب به صورت در کودکان بسیار کمتر از بالغین است . فاکتورهای فیزیکی مهم در کودکان و اندازه کوچک بینی آنها باعث می شود که نیروهای شدید را محدود کرده و بافت نرم ، زیاد در حکم حفاظتی برای اسکلت صورت عمل می کند . آسیب های بینی در کودکان کم سن و سال بیشتر در غضروف اتفاق می افتد تا استخوان ، قابلیّت ارتجاع و نرم بودن غضروف استخوان در کودکان مسئول عدم جابجایی قابل توجه در شکستگی این ساختمان ها است .
طبقه بندی ؛
شکستگی های بینی به ۲ دسته تقسیم می شوند :
۱) انواع کناری ؛ که در اثر نیروی وارد به کنار بینی ، باعث فرورفتگی یک سمت و برآمدگی سمت دیگر بینی می شود . این نوع شکستگی شایع تر است .
۲) انواع قدامی یا روبرو ؛ در این حالت آسیب از بالا به صورت و بینی وارد می آید . این نوع شکستگی ناشایع تر است و معمولاً نیاز به نیرویی با انرژی بالایی دارد . در این حالت پُل بینی فرو رفته می شود و تغییر شکل ظاهری مشخصی را ایجاد می کند .
تشخیص شکستگی بینی بدلیل آنکه پس از آسیب ، تورم ایجاد می شود و تغییر شکل های جزئی را می پوشاند ، پس از کاهش تورم ، ۲ ـ ۴ روز پس از آسیب انجام می گیرد .
بررسی های رادیولوژیک :
ارزیابی رادیولوژیک گرچه در بسیاری از مراکز اورژانس به صورت استاندارد انجام می شود ولی در حال حاضر برای شکستگی های معمول بینی ، غیر ضروری تشخیص داده شده است . برخی از مقالات تأثیر بسیار محدودی برای این تصاویر رادیولوژیک در درمان و عوارض بیماری قائل هستند . علاوه بر این نماهای رادیولوژیک ، قدیمی یا جدید بودن شکستگی را نشان نمی دهد . در نهایت اینکه انجام رادیوگرافی استخوان های بینی به صورت معمول به علل پزشکی قانونی دیگر ارزش ندارد .
درمان شکستگی بینی منحصراً بر اساس ارزیابی از ظاهر و عملکرد آن انجام می شود و توجیهی برای انجام رادیوگرافی معمول به دنبال یک صدمه به بینی وجود ندارد . با این وجود اگر پس از انجام معاینات بالینی ، شک به آسیب های قسمت میانی صورت وجود داشت ، رادیوگرافی صورت باید انجام شود . در کودکان ارزش بررسی رادیولوژیک آسیب بینی حتی از بالغین هم کمتر است زیرا که اکثراً آسیب ها در اسکلت غضروفی رخ می دهد که ۳/۲ ساختمان بینی آنها را تشکیل می دهد و در رادیوگرافی دیده نمی شود .
عوارض شکستگی بینی
عفونت بینی و سینوس‌ها، از دست دادن حس بویایی، آسیب به کیسه اشکی، انحراف تیغه بینی، شوک در اثر خونریزی از بینی و… از عوارض احتمالی آسیب بینی است.
شکستگی بینی در مردان بیش از زنان بوده و در جوانان این آسیب باعث جابه‌جایی و شکستگی ساده استخوان بینی و در سالمندان که استخوانهای ضعیف و شکننده‌تری دارند، به خرد شدن این استخوان منجر می‌شود.
با گذاشتن کیسه یخ روی بینی آسیب دیده، از ورم آن جلوگیری کنید
نشانه‌های شکستگی بینی
درد، ورم، خونریزی، تغییر شکل کلی یا جزئی، کبودی و عدم توانایی در تنفس از راه بینی از شایع‌ترین علائم شکستگی بینی است.
تشخیص شکستگی بینی
شکستگی بینی بر خلاف شکستگی عضوهای دیگری مانند دست و پا، با عکس تشخیص داده نمی‌شود، بلکه با معاینه بالینی باید این کار انجام شود، چرا که در عکس ممکن است شکستگی‌های کاذب در بینی دیده شود.
شکستگی غضروف بینی نیز در عکس مشخص نمی‌شود، بنابراین لازم است به منظور تشخیص شکستگی بینی، یک پزشک متخصص، بینی فرد را به طور دقیق معاینه کند.
معمولا تشخیص شکستگی بینی به دلیل ورم و تغییر شکل جزئی، چند روز پس از آسیب توسط پزشک قابل شناسایی خواهد بود.
چه باید کرد؟
۱ ـ مصدوم را در وضعیت نشسته قرار دهید و از او بخواهید که از راه دهان تنفس کند. در اثر ضربه، بافت‌های بینی متورم می‌شود و احتمال انسداد راه هوایی بینی وجود دارد.
۲ ـ اگر مایعی شفاف یا زردرنگ، گاهی از بینی نشت کرد، نشان از خروج مایع مغزی ـ نخاعی و شکستگی جمجمه است. در این هنگام مصدوم را بلافاصله در همان وضعیت ثابت نگه دارید و از خروج این مایع جلوگیری نکنید.
۳ ـ اگر بینی آسیب‌دیده خونریزی می‌کند، سر مصدوم را کمی به جلو و پایین خم کنید تا خون خارج شود. بلعیدن خون و ورود آن به حلق موجب تهوع و سرفه شده و از سویی تنفس از راه دهان را مشکل می‌کند. در صورت امکان، قسمت غضروفی بینی را به هم فشار دهید تا لخته ایجاد و خونریزی مهار شود. از وارد کردن پنبه یا گازاستریل به داخل حفره بینی خودداری کنید.
معمولا تشخیص شکستگی بینی به دلیل ورم و تغییر شکل جزئی، چند روز پس از آسیب توسط پزشک قابل شناسایی خواهد بود
۴ ـ اگر بینی متورم و دردناک است، بلافاصله برای کاهش التهاب، روی سر و صورت مصدوم کیسه یخ بگذارید. سرما با انقباض عروق ناحیه آسیب‌دیده علاوه بر کاهش ورم، موجب کاهش خونریزی نیز می‌شود.
بیماران باید ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از ضرب‌دیدگی بینی، روی قسمت ضربه خورده کیسه آب یخ بگذارند و پس از گذشت ۴۸ ساعت از حوله مرطوب‌شده با آب ولرم استفاده کنند.
۵ ـ مصدوم را بلافاصله به بیمارستان برسانید.
نکته:
۱- وارد شدن هر ضربه‌ای به بینی در کودکی به معنای تغییر شکل آن در بزرگسالی نیست. اگر بینی پیش از یک سالگی دچار ضربه شود، در صورتی شکل آن در بزرگسالی تغییر می‌کند که صفحه رشد بینی ضربه خورده باشد. با هیچ روشی مانند معاینه، عکس، سی‌تی اسکن و ام آر آی نمی‌توان مطمئن شد که صفحه رشد بینی کودک آسیب دیده است.
۲- شکستگی‌های مختصر که بدون تغییر شکل بینی باشند، معمولا در عرض دو تا چهار هفته التیام می‌یابند، اما شکستگی‌های عمده با جراحی قابل ترمیم است.
زمان جا انداختن :
تورم قابل ملاحظه بافت های نرم بینی و اطراف آن می تواند درمان مؤثر اولیه را محدود کند . بین ۵ تا ۱۰ روز پس از آسیب استخوان های بینی تا حدی جوش خورده و حرکت دادن آنها مشکل می شود . تثبیت استخوان معمولاً در عرض ۲ تا ۳ هفته در بیماران جوان و سالم ایجاد می شود . در کودکان ، تثبیت شکستگی بینی به زمان حدود ۴/۱ تا ۲/۱ بالغین نیاز دارد . جراح گوش و حلق و بینی باید زمانی را برای جا انداختن انتخاب کند که ارزیابی درستی قابل انجام است و استخوان ها هنوز متحرکند . جا انداختن به روش یسته باید بین روزهای ۳ تا ۷ در کودکان و ۵ تا ۱۰ روز در بالغین انجام شود . در بیمارانی که مقدار تورم خیلی کم است ، جا انداختن زودتر انجام می شود . هنگامیکه آسیب های قابل توجه دیگری وجود دارد ، جا انداختن شکستگی بینی اولویّت ندارد و می توان آن را به تأخیر انداخت .
روش جراحی :
جا انداختن بسته (Close) ؛ به عنوان درمان استاندارد بیشتر شکستگی های بینی ، مدت های زیادی است که مورد استفاده قرار می گیرد . اعمال جراحی جهت جا انداختن شکستگی بینی می تواند به صورت سرپایی و یا بستری در بیمارستان انجام شود . انتخاب محل جا اندازی معمولاً به نوع و وسعت آسیب های همراه ، وضعیّت عمومی بیمار و امکانات درمانی بستگی دارد .
شکستگی های ساده بینی در بالغین را می توان با استفاده از مواد بی حس کننده موضعی و سطحی در مطب درمان نمود . استفاده از این تکنیک های موضعی از نظر نتیجه ظاهری و عملکردی با بی هوشی عمومی برابر است . اگرچه معمولاً استفاده از بی حسی برای بیمار ناراحت کننده است اما در مطالعات به عمل آمده ۶۳% بیماران عمل مذکور را از نظر سختی بدتر از پُر کردن دندان نمی دانند و ۹۶% اظهار داشتند در صورتی که مجدداً دچار شکستگی بینی شوند از همان بی حسی موضعی استفاده خواند کرد .
بعد از جا اندازی شکستگی بینی ، داخل بینی پانسمان می شود و روی بینی گچ گیری به عمل می آید . تمام این پانسمانها ۵ روز پس از جا اندازی برداشته می شوند .
جا اندازی با روش باز (Open) ؛زمانی مدّ نظر قرار می گیرد که تغییر شکل بینی یا انسداد بینی پس از جا اندازی بسته باقی بماند . در این روش ، پس از بلند کردن پوست ، قطعات شکسته استخوان باید به دقت حرکت داده شوند و در محل مناسب جاگذاری گردد و ثابت شوند . بیماریانیکه علاقه به انجام یک رینوپلاستی (جراحی زیبایی بینی) در زمان تصحیح تغییر شکل بینی پس از صدمه را دارند ، به سپتورینوپلاستی کنترل نیاز خواهند داشت . دوره مناسب جهت عمل جراحی رینوپلاستی ، ۳ ـ ۶ ماه پس از آسیب است که تمام تورم از بین رفته و استخوانها کاملاً تثبیت شده اند . در کودکان عمل جراحی را می توان تا ۱۵ ـ ۱۶ سالگی به تأخیر انداخت که در آن سن ، رشد صورت تقریباً کامل شده است.
منبع : پزشکان بی مرز