بسیاری مواقع افراد با مشکلاتی در ناحیه فک و صورت خود مواجه می شوند. گاه این مشکل به حوزه دندانپزشکی مربوط است و گاه یکی از تخصص های پزشکی، امکان رفع آن را دارد. پزشک و دندان پزشک برای تشخیص درست بیماری از ابزارهایی سود می برد. یکی از این ابزارها، رادیولوژی فک و صورت است.
رادیولوژی فک و صورت
رادیولوژی فک و صورت به مجموعه وسیعی از عکس برداری های ناحیه دهان، فک و صورت اطلاق می شود که در بخش رادیولوژی به صورت تخصصی انجام می گیرد. تصویرهای رادیولوژی فک و صورت از ناحیه دهان، دندان ها، سینوس ها و فک گرفته می شود و با سایر نقاط سر ارتباطی ندارد.
میزان اشعه به کار رفته در رادیولوژی فک و صورت
با توجه به اینکه عکس های رادیولوژی با استفاده از امواج و اشعه ها تهیه می شوند، دستگاه های به کار رفته برای رادیولوژی فک و صورت از انواعی هستند که کم ترین اشعه ممکن را به بیمار ساطع کنند. از این رو می توان اشعه های تابشی را ایمن تلقی کرد.
از انواع عکس برداری های رادیولوژی فک و صورت، به اسکن cbct در شمال تهران و عکس opg به اختصار اشاره خواهیم کرد:
اسکن cbct
یکی از انواع عکس برداری هایی که زیر مجموعه رادیولوژی فک و صورت محسوب می شود، اسکن cbct است. این نوع از اسکن توسط دستگاه مخصوصی صورت می پذیرد، که از آخرین تکنولوژی های روز دنیا در حوزه پزشکی و دندانپزشکی است.
نحوه انجام اسکن cbct
برای انجام این اسکن فرد بایستی به صورت ثابت و بی حرکت در مقابل دستگاه cbct قرار گیرد. قسمت متحرک دستگاه، با چرخش ۳۶۰ درجه ای به دور سر بیمار چرخیده و عکس برداری را به پایان می رساند. این دستگاه در هر دور می تواند حدود ۲۰۰ عکس به صورت دو بعدی ثبت کند. عکس های دو بعدی بعد از پردازش، تصاویری سه بعدی را در اختیار درمانگر قرار خواهد داد.
ویژگی های منحصر به فرد اسکن cbct
- اسکن cbct تصاویر را به صورت سه بعدی عرضه می کند. قابلیتی که در سایر انواع عکس برداری با این کیفیت ممکن نیست.
- دستگاه cbct تنظیماتی دارد که از طریق آن می توان تابش اشعه را محدود به نقاطی خاص کرد و از این طریق تمام بدن و سر بیمار تحت تابش اشعه قرار نمی گیرد.
- دستگاه cbct با چرخش ۳۶۰ درجه ای توان این را دارد که در زوایای متعدد، تصاویر مناسبی را عرضه کند. قابلیتی که با دیگر روش های عکس برداری قابل رقابت نیست.
- سرعت انجام عکس برداری با این روش به نسبت کیفیت و سه بعدی بودن تصاویر حاصله، بسیار بالا بوده و در وقت پزشک و بیمار صرفه جویی می شود.
- برخی از انواع عکس برداری فقط استخوان ها و بافت های محکم را به خوبی در تصاویر نشان می دهند؛ اما cbct این امکان را دارد تا از تمامی نسوج و بافت ها مانند عصب، ریشه، رگ ها و بافت نرم تصویربرداری کند. این قابلیت سبب شده تا تشخیص بسیاری از مشکلات بیماران مانند کیست و عفونت نیز از این طریق ممکن باشد.
موارد قابل تشخیص در اسکن cbct
- بافت های استخوانی ناحیه سر و گردن
- شکستگی استخوان های میانی صورت
- بررسی جهت و میزان رویش دندان های نهفته
- تومورهای استخوانی
- تومورهای دندان و تاثیر آن بر دندان های مجاور
- کیست
- ضخامت استخوان ها
- وضعیت قرارگیری ایمپلنت در لثه
- عفونت لثه
- وضعیت کانال عصب های دندانی
- ریشه دندان
- وضعیت و ابعاد کام
- مشکلات مرتبط با تکامل و رشد
- بیماری های خاص فک و صورت
اسکن cbct در زعفرانیه
یکی از مراکزی که نسخه های اسکن cbct در زعفرانیه و نواحی اطراف آن را پذیرش می کند، مرکز رادیولوژی الف واقع در میدان الف زعفرانیه است که با استفاده از دستگاه های مدرن، اسکن هایی با کیفیت بالا انجام می دهد. رادیولوژی تخصصی دهان، فک و صورت الف، تمام خدمات عکس برداری های فک و صورت را با بهترین کیفیت به بیماران عرضه می کند.
عکس opg
یکی دیگر از زیرشاخه های رادیولوژی فک و صورت، عکس opg یا پانورامیک است. دستگاه opg یک عکس دو بعدی از دو فک و تمام دندان ها به صورت یک نما در اختیار دندان پزشک قرار می دهد که برای ترمیم، ارتودنسی، ایمپلنت، عصب کشی و کشیدن دندان کارگشا است.
نحوه عکس برداری به روش opg
نحوه انجام این عکس برداری نیز مشابه اسکن cbct است. بیمار باید تمام اشیا فلزی مانند عینک، گوشواره و گردنبند را خارج کرده و بی حرکت بماند. بازوی متحرک دستگاه دور سر بیمار شروع به چرخش می کند و ظرف مدت کم تر از یک دقیقه عکس برداری انجام می شود.
تفاوت عکس opg و اسکن cbct
- عکس opg به صورت دو بعدی و cbct به صورت سه بعدی عرضه می شود.
- قسمت متحرک cbct حرکت ۳۶۰ درجه ای دارد. بر خلاف opg که ۱۸۰ درجه می چرخد.
- تصویر cbct بافت های نرم و اعصاب و رگ ها را نیز نمایان می سازد. حال آنکه opg به نشان دادن ریشه دندان، پوسیدگی و تومورها اکتفا می کند.
- اشعه تابشی در cbct نسبت به opg بیشتر است. به همین دلیل تا زمانی که opg جوابگوی مشکل بیمار است، باید به آن بسنده کرده و از انجام cbct پرهیز داشت.
- از آنجا که cbct پیشرفته تر و دارای فناوری پیچیده تری است، قابلیت محدود کردن منطقه تابشی را دارد که چنین قابلیتی به طور معمول در دستگاه های opg وجود ندارد.
- عکس opg فقط برای فک و دندان ها و در امور دندانپزشکی کاربرد دارد؛ اما cbct را می توان در شکستگی صورت، جراحی های فک و صورت و درمان مشکلات مرتبط با سینوس ها و بافت های دهان و صورت نیز به کار برد.
انواع خدمات رادیولوژی فک و صورت مانند عکس opg در مرکز رادیولوژی الف قابل عرضه است.