-
مراکز تغذیه ی کشور آلمان و آمریکا توصیه می کنند که برای پیشگیری از امراض حاصل از کمبود روی ، خانم ها باید روزانه ۱۲ میلی گرم و آقایان ۱۵ میلی گرم روی مصرف کنند.
کمبود روي به معنی ناکافی بودن مقادير عنصر روی در سلول های بدن، بر عملکرد غدد تناسلی مردانه، کبد و عضلات و ساختار استخوان ها، دندان ها، مو و پوست تاثير نامطلوب می گذارد.
عنصر روي جزئي حياتي در ساختار بسياري از آنزيم هايي است که واکنش هاي شيميايي لازم براي فعاليت طبيعي بدن از جمله عملکرد سيستم ايمني بدن و ترمیم پوست را تسهيل مي کند.
هر فردي در هر گروه سني ممکن است با مشکل کمبود روي مواجه شود اما کودکان در دوران رشد سريع، بيشتر با کمبود اين عنصر حياتي مواجه مي شوند.
شايع ترين علائم کمبود روي در بدن شامل کم اشتهايي، رشد کم ، احساس مزه يا بوي نامطبوع و کاهش حس چشايي و بويايي ، کاهش ميل جنسي، تيره شدن پوست سراسر بدن، آسيب موها و تغيير شکل ناخن ها هستند.
به گفته متخصصان تغذيه، مصرف بيش از حد موادي که به روي متصل شده و مانع جذب آن در لوله گوارش مي شوند، عامل مهمي در کاهش ميزان اين عنصر در بدن است. اين مواد شامل کلسيم ، ويتامين د، رژيم غذاي پرفيبر و آنزيم فيتات موجود در نان سبوس دار هستند.
علاوه بر اينها، عوامل ديگري که از اين حيث در درجه دوم اهميت هستند عبارت از برداشتن هر يک از بخش هاي لوله گوارش به ويژه معده طي عمل جراحي ، آلوده شدن لوله گوارش با انگل و مصرف بيش از حد شير در دوران قبل از مدرسه هستند.
عواملي که موجب افزايش خطر کمبود روي در بدن مي شوند شامل مصرف الکل ، استفاده از داروهاي افزايش دهنده دفع روي ، بارداري، ديابت قندي ، بيماري کليوي يا سيروز کبدي و سوختگي هستند.
متخصصان تاکيد دارند که افراد بزرگسال نبايد بيش از مقادير توصيه شده و موجود در شير و ساير لبنيات يا نان سبوس دار از اين عنصر مصرف کنند. همچنين نبايد بيش از ۱۵۰۰ ميلي گرم کلسيم در روز مصرف کنند. بعلاوه توصيه مي شود که از مصرف دوزهاي زياد مکمل ويتامين د نيز پرهيز شود.
بررسی های انجام شده نشان می دهد که نیاز خانم ها به این عنصر مهم و ضروری ، روزانه حداقل ۱۰ میلی گرم و نیاز آقایان روزانه حداقل ۱۲ میلی گرم است. بیشتر دیده می شود که مقدار مصرف روی بسیار کمتر از مقدار مورد نیاز است.
مراکز تغذیه ی کشور آلمان و آمریکا توصیه می کنند که برای پیشگیری از امراض حاصل از کمبود روی ، خانم ها باید روزانه ۱۲ میلی گرم و آقایان ۱۵ میلی گرم روی مصرف کنند.
اصولاً دوز ۱۵ میلی گرم در روز را حد متوسط دریافت روی می دانند.
دوز درمانی توسط روی روزانه حدوداً ۵۰ میلی گرم است. تامین روی به صورت ترکیب ” گلوکونات روی ” برای بدن بسیار خوب و قابل تحمل است و به خوبی جذب می شود.
منابع غذایی روی :
بهترين منابع غذايي حاوي عنصر روي شامل غذاهاي حيواني مانند صدف‌هاي خوراكي، گوشت‌هاي كاملا لخم و بدون چربي، گوشت مرغ، ماهي و گوشت اعضاي حيوانات هستند.
فرآوردهاي لبني و تخم‌مرغ نيز مقادير كمتري از عنصر روي را تامين مي‌كنند. به علاوه محصولات كاملا غله‌اي، گندم، لوبيا چشم سياه، نخود، دانه‌ها، حبوبات و دانه سوياي تخمير شده نيز حاوي روي هستند.
البته بايد توجه داشت كه شكل اين ماده معدني كه در مواد غذايي گياهي يافت مي‌شود به خوبي توسط بدن قابل استفاده نيست.
همچنين عنصر روي كه در شير مادر وجود دارد بهتر از آنچه در شيرهاي فومولي و شير گاو است جذب بدن نوزاد مي‌شود.
منابع خاص حاوي عنصر با مقدار آن به قرار زير است:
– صدف خوراكي ( ٦ عدد متوسط): ٨/٤٩ ميلي گرم روي
– گوشت گاو، گوشت لخم ( ٣او نس): ٦/٤ ميلي گرم روي
– بوقلمون، گوشت قرمز ( ٣ اونس): ٨/٣ ميلي گرم روي
– سبوس كشمش ( يك فنجان): ٣/٠ ميلي گرم روي
– شير كم چرب( يك فنجان): يك ميلي گرم روي
– بادام ( يك اونس): يك ميلي گرم روي
در مورد تاثير تغذيه‌اي اين عنصر بر بدن بايد گفت كه روي براي بسياري از فعاليت‌هاي بدن مورد نياز است روي بخشي از ساختار بيش از ٢٠٠ آنزيم را در بدن تشكيل مي‌دهد آنزيم‌ها پروتئين‌هايي هستند كه برخي از انجام واكنش‌هاي شيميايي خاص را در بدن امكان‌پذير مي‌كنند.
روي براي رشد مناسب بدن مورد نياز است. اين عنصر همچنين توليد مجدد سلول‌ها، رشد بافت‌ها و ترميم آن‌ها را تقويت مي‌كند. عنصر روي براي التيام و بهبود زخم‌ها ضروري است و همچنين براي كاركرد مناسب سيستم ايمني بدن نقشي كليدي دارد.
اين عنصر كاربردهاي بسيار ديگري نيز دارد كه از آن جمله به خنثي شدن حالت سمي الكل در كبد، ساخته شدن پروتئين‌ها، كاربرد مناسب از انسولين براي كنترل قند خون و تبديل مناسب كربوهيدارت‌ها، پروتئين‌ها و چربي‌ها به انرژي كمك مي‌كند.
مصرف مقادير توصيه شده از سويي به متابوليسم ويتامين d و كلسيم كمك مي‌كند. اين امر مي‌تواند به كاهش آسيب‌هاي استخواني مانند پوكي استخوان كمك كند. عنصر روي همچنين در حركت دادن ويتامين a در جريان خون موثر است.