-
تحقیقات نشان داده بیشتر بیماری‌های غیر واگیر از چهار فاکتور خطر شامل رژیم غذایی ناسالم، فعالیت جسمانی ناکافی، سیگار و الکل ناشی می‌شوند.
از ۵۷ میلیون مرگی که در سال۲۰۰۸ میلادی در جهان رخ داده، ۳۶میلیون – تقریباً دوسوم آن- ناشی از بیماری‌های غیر واگیر بوده است. انتشار این آمار به اندازه‌ای تکان دهنده بود که متخصصان حوزه بهداشت را بر آن داشت تا به دنبال راهی برای حل این مشکل جهانی باشند. تحقیقات تکمیلی نشان داد از میان بیماری‌های کشنده قرن بیست و یکم، بیماری‌های قلبی- عروقی، سرطان‌ها، دیابت و بیماری‌های مزمن ریه بالاترین رتبه را به خود اختصاص داده‌اند و برخلاف تصور عمومی تقریباً ۸۰ درصد از موارد مرگِ ناشی از بیماری‌های غیر واگیر در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ می‌دهد. در چنین شرایطی پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر به‌عنوان یکی از ضروریات کاهش مرگ و میر انسان‌ها مورد توجه قرار گرفت.
دکتر ترمه ترجمان با تأکید بر اهمیت پیشگیری در عصر حاضر، می‌گوید: تحقیقات نشان داده بیشتر بیماری‌های غیر واگیر از چهار فاکتور خطر شامل رژیم غذایی ناسالم، فعالیت جسمانی ناکافی، سیگار و الکل ناشی می‌شوند. اما اصلاح فاکتورهای خطر مرتبط با بیماری‌های غیر واگیر یا پیشگیری از آنها که در ابتدا ساده به نظر می‌رسد، بدون در نظر گرفتن تمامی ابعاد مرتبط با سلامت امکان پذیر نخواهد بود. از این‌رو طب پیشگیری که بر حفظ و ارتقای سلامت و کاهش عوامل خطر مؤثر بر بیماری و آسیب متمرکز است بیش از گذشته می‌تواند راهگشا باشد.
این متخصص پزشکی اجتماعی و پیشگیری در ادامه عنوان می‌کند: به طور معمول منظور از پیشگیری، پیشگیری سطح اول یا همان غربالگری است. در حقیقت باید در کل دوره سلامت، عوامل خطر بیماری‌ها و آسیب ها را شناسایی کرده و مداخلات پیشگیرانه را بموقع ارائه کنیم.
وی در ادامه تصریح می‌کند: پیشگیری اولیه از طریق آموزش و ارتقای سلامت در بهبود سلامت جسمی، روانی و اجتماعی مؤثر است.
فعالیت‌های طراحی شده برای تغییر رفتار، محیط و توارث جهت بهبود سلامت، همان ارتقای سلامت محسوب می‌شود. معاینات دوره‌ای سلامت می‌تواند در تشخیص بموقع بیماری بسیار کمک‌کننده باشد. زیرا گاهی ممکن است بیماری در ابتدا بی‌علامت بوده ولی روند بیماری شروع شده باشد. تشخیص در مراحل اولیه منجر به پیشگیری، برگشت و درمان بیماری خواهد شد. از این‌رو اگر معاینات دوره‌ای سلامت به طور مناسب انجام شود، می‌تواند تأمین‌کننده سلامت فرد و جامعه باشد. البته توجه به این نکته نیز ضروری است که غربالگری و معاینات دوره‌ای زمانی مؤثر واقع می‌شوند که به شکل مستمر و مداوم صورت پذیرند نه اینکه یکبار و بدون توجه به عوامل خطر فردی مورد استفاده قرار گیرند.
وی در خاتمه عنوان می‌کند: با توجه به اینکه هزینه غربالگری و معاینات منظم و جامع بسیار کمتر از هزینه‌های درمانی است، ایجاد فرهنگ عمومی توجه به سلامت و مراجعه منظم جهت بررسی‌های دوره‌ای ضروری به نظر می رسد.
هدف از ایجاد کلینیک‌های پیشگیری و ارتقای سلامت در مراکز درمانی، دستیابی به این امر مهم و در نهایت ایجاد نگرش سلامت محوری به جای درمان محوری است.