زمستان مجددا از راه رسید و فصل بیماریهای ویروسی منتقل شونده از راه تنفس نیز آغاز گردید و اکنون هزاران نفر به سینوزیت مبتلا خواهند شد. اما سینوزیت چیست و چگونه میتوان با آن مبارزه کرد؟
سینوزیت چیست؟ در جمجمه حفره هایی هوایی وجود دارند که در پیشانی، گونه، مابین چشمها و پشت بینی قرار گرفته اند. این حفرهها که توسط کانالهای کوچکی به حفره ی بینی متصل هستند، سینوس نامیده میشوند. اگر به هر دلیل از قبیل التهاب سینوس ها، پر شدن آنها از موکوس، تومور و غیره این مجاری دچار گرفتگی شوند، سینوزیت ایجاد می گردد.
عمده ترین دلیل بروز سینوزیت سرماخوردگی است ولی این بیماری میتواند به صورت مزمن از یک آلودگی بلند مدت و یا آلرژی نیز ناشی شود. وقتی ویروسهای سرماخوردگی به بدن حمله میکنند، بدن به طور طبیعی برای بستن راه ورود ویروسها شروع به تولید موکوس در مدخل ورودی مینماید که در ابتدا به صورت آبریزش بینی ظاهر میشود و در ادامه به موکوس هایی ضخیم تر تبدیل میشود. اگر کانال هایی که سینوسها را به بینی متصل میکنند گرفته شوند، به تدریج در سینوسها نیز موکوس جمع خواهد شد و حتی ممکن است خود این موکوسها نیز به باکتری آلوده شوند که این خود سبب التهاب دیواره موکوسها میگردد و فشار وارده را بیشتر میکند.
بسته شدن این کانالهای هوایی، بیشتر در افرادی مشاهده میشود که به عوارضی همچون انحراف بینی، پولیپ بینی یا سایر نواقص بینی مبتلا میباشند. مواد آلرژی زایی مانند موی حیوانات، گازهای متصاعد شده از پلاستیک یا رزینهای پلاستیکی، دود سیگار، چوب پوسیده، ذرات قارچ، گرده و ذرات گرد و غبار نیز میتوانند در افراد مبتلا به آلرژی ایجاد سینوزیت نمایند.
علایم سینوزیت چیست؟ بسته به اینکه کدام یک از سینوسها به سینوزیت دچار شده باشند علایم ظاهر شده عبارت خواهند بود از: سردرد، درد و سوزش صورت که با خم کردن سر به سمت پایین شدت آن افزایش مییابد، آبریزش بینی، ازدحام موکوس در بینی یا انسداد آن، دندان درد (اگر سینوسهای پشت گونه مبتلا شده باشند)، تودماغی صحبت کردن و در مواردی که آلودگی گسترش پیدا کرده باشد سوزش و قرمزی اطراف چشم ها.
چه کسانی به سینوزیت مبتلا میشوند؟ این بیماری بیشتر مخصوص بزرگسالان است و وراثت و نوع زندگی افراد نقشی در بروز آن ندارد. کودکان زیر ۵ سال به ندرت به سینوزیت دچار میگردند، چرا که در این سنین هنوز سینوزیتها شکل نگرفته اند. افراد ضعیف البنیه ای که با یک سرماخوردگی ساده از پا در میآیند، مبتلایان به ورم غشأ مخاطی بینی و افرادی که مستعد ابتلا به بیماریهای آلرژیک مثل تب یونجه هستند بیش از سایرین در معرض ابتلا قرار دارند. مشکل مبتلایان به آلرژی این است که سیستم ایمنی بدن آنها بیش از سایرین به اجسامی مانند گرد و غبار، دانههای گرده و غیره حساسیت نشان میدهد و به این مواد بی ضرر به چشم مهاجمانی مضر نگاه میکند و در نتیجه با تولید موکوس، ایجاد التهاب در بینی و تولید اشک به مبارزه با آنها میپردازد تا از ورودشان جلوگیری کند. عده ی کمی نیز که به عوارض حفرههای بینی، حفرههای سینوس و یا ششها مبتلا هستند نیز مستعد ابتلا به سینوزیت مزمن میباشند.
راه درمان سینوزیت چیست؟ این عارضه اکثرا بدون درمان بهبود مییابد و سینوسها خود به خود پاکسازی میشوند. بخور بخار که معمولا به پاکسازی بینی کمک میکند نیز میتواند مفید باشد. بخورها و قطرات بینی نیز برای این منظور مفیدند ولی باید توجه داشت که قطرات و اسپریهای بینی را نباید بیش از ۵ تا ۷ روز استفاده کرد. اگر علایم بیماری ۳ روز ادامه پیدا نمودند باید به پزشک مراجعه نمایید.
پزشک چکار میکند؟ اگر سینوزیت حاد و شدید باشد، احتمالا استفاده از آنتی بیوتیک ضروری خواهد بود. در نوع مزمن، ممکن است لازم باشد از طریق جراحی، سینوسها پاکسازی و یا بافتهای ملتهب جداره ی آنها برداشته شوند و در کنار آن از آنتی بیوتیکها نیز استفاده شود. گاهی برای شما داروهای ضد التهاب و آنتی هیستامین نیز تجویز میشود تا عکس العملهای آلرژیک نیز تحت کنترل در آیند.
آیا تغذیه مهم است؟ غذا و مکملها میتوانند به پیشگیری از عکس العملهای آلرژیک که عامل بزرگی برای سینوزیتهای ناشی از آلرژی محسوب میشوند کمک کنند. ویتامینهای C و B6 به جلوگیری از التهاب و بالا رفتن سطح آنتی هیستامین خون کمک میکنند. روی سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند و مبارزه با عوامل بیماری را تسهیل مینماید.
تالیف: مرتضی امامیپور