چه بیماری هایی عامل بروز یبوست است

• برخی بیماری‌ها موجب یبوست می‌شوند، مانند رژیم کم‌فیبر یا کم‌آبی بدن، کم‌کاری تیروئید، بیماری دیابت، تومورها و سرطان‌های روده. هنگامی که غذا وارد روده می‌شود آب و مواد مغذی از آن جدا می‌شوند و مواد زائد به صورت مدفوع باقی می‌مانند و به‌وسیله‌ی انقباض ماهیچه‌ها در روده حرکت می‌کند.

 

یبوست یا خشکیِ مزاج عارضه‌ای در دستگاه گوارش است که بر اثر آن، مواد دفعی در رودهٔ بزرگ سفت می‌شوند و دفع آنها با درد و سختی همراه می‌شود. یبوستِ حاد ممکن است سبب بسته‌شدن روده شود، که به نوبهٔ خود حتی ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.

علل یبوست

از لحاظ تئوری یبوست می‌تواند از عبور آهسته‌ی غذا در هر قسمتی از روده به وجود آید، اما یبوست معمولاً با جنبش آهسته‌ی مدفوع در روده بزرگ ایجاد می‌شود. یبوست می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد که در ایجاد آن نقش دارند. رژیم غذایی کم‌فیبر و عادات تغذیه‌ای و رفتاری غلط و کم‌تحرکی شایع‌ترین علت یبوست در جهان محسوب می‌شود. البته اختلال در حرکات روده‌ای یا عملکرد راست‌روده و مقعد ناشی از اختلال در اعصاب دستگاه گوارش یا مصرف برخی داروها نیز بی‌تأثیر نیست. یبوست همچنین می تواند با اسهال متناوب ایجاد شود.

برخی بیماری هایی که منجر به یبوست می شود

برخی بیماری‌ها موجب یبوست می‌شوند، مانند رژیم کم‌فیبر یا کم‌آبی بدن، کم‌کاری تیروئید، بیماری دیابت، تومورها و سرطان‌های روده. هنگامی که غذا وارد روده می‌شود آب و مواد مغذی از آن جدا می‌شوند و مواد زائد به صورت مدفوع باقی می‌مانند و به‌وسیله‌ی انقباض ماهیچه‌ها در روده حرکت می‌کند.

تعدادی از بیماری‌ها که با کاهش حرکت همراه است، مانند قطع نخاعی یا بیماری‌های عضلانی مثل دیستروفی ماهیچه‌ای نیز از علل یبوست‌اند. برخی بیماری‌های روده بزرگ که به‌جهت اختلال در حرکات روده بزرگ پیپ می‌آید، مانند سندرم روده تحریک‌پذیر، بیماری‌های مرتبط با عضلات کفِ لگن خاصره، و بالاخره اختلالات افسردگی از علل دیگر ایجاد یبوست هستند.

علل دیگر عبار تند از:

• اختلال عصبی مانند بیماری پارکینسون و یا اسکلروز متعدد
• اختلال عصبی و عضلانی در دستگاه گوارش (بسیاری از بیماری‌ها مانند دیابت، اسکلرودرمی، انسداد کاذب روده، بیماری هیرشپرونگ، بیماری شاگاس و سرطان یا تنگی روده بزرگ می توانند عملکرد عضلات و اعصاب روده بزرگ را دچار اختلال کنند.)
• مقاومت در برابر احساس دفع مدفوع (برخی از مردم به دلیل هموروئید یا شقاق اجابت مزاج را به تأخیر می‌اندازند.)
• فشار روانی و استرس
• اینرسی کولون (اینرسی کولون یک بیماری با علت نامشخص و وضعیتی است که در آن اعصاب یا عضلات روده بزرگ به طور طبیعی کار نمی‌کند. در نتیجه، محتویات روده بزرگ نمی‌تواند کامل تخلیه شود. مصرف بی‌رویه ملین‌ها نیز ممکن است در اینرسی کولون نقش داشته باشد.)
• اختلال هورمونی (از جمله کم‌کاری غده تیروئید و افزایش هورمون پاراتیروئیدی (با افزایش میزان کلسیم در خون) می توانند منجر به یبوست شوند.)

یبوست نشانه ای از سرطان کولون

زمانی که مدفوع از روده باریک به کولون وارد می شود، مایع غلیظی است که در تمام بخش های داخلی کولون قرار گرفته و در مناطق باریک نیز نفوذ می کند.  همینطور که این توده در طول روده بزرگ پیش می رود، آب بیشتری از آن جذب شده و سفت تر و غلیظ تر می شود. بنابراین این سفت و غلیظ شدن، مانع از پخش توده جدید به تمام قسمت های کولون و حرکت آن در قسمت های باریک می شود. اما وجود یک تومور در قسمت میانی و یا پایینی روده بزرگ و یا حتی در رکتوم هم با ایجاد ممانعت در حرکت توده دفعی در کولون می تواند باعث ایجاد یبوست شود.

بنابراین اگر فردی هستید که از یبوست مزمن و یا دوره های یبوست تناوبی رنج می برید، بهتر هست هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کرده و علت این وضعیت را بیابید. در خصوص سرطان کولون، هرچقدر این بیماری سریع تر تشخیص داده شود و در مراحل ابتدایی بیماری درمان شروع شود، به احتمال ۹۰ درصد و یا بیشتر درمان با موفقیت انجام خواهد شد. در حالی که با پیشرفت سرطان و درگیری قسمت های دیگر کولون، احتمال موفقیت در درمان کاهش خواهد یافت. البته در بیشتر موارد تشخیص پزشک این است که هیچ سرطانی در کار نیست و علت اصلی یبوست شما عامل کم اهمیت تر و البته کم خطرتری است.

 با این حال سرطان بیماری ای نیست که بتوان آن را با احتمالات نادیده گرفت، چراکه تشخیص هرچه سریع تر بیماری، روند درمان را تسهیل خواهد کرد.

تشخیص علت یبوست

پزشک ابتدا با کنکاش علایم و نشانه‌های بیمار شدت بیماری را بررسی می‌کند و بر اساس آن اقدام به درمان یا تصمیم به تست‌های تشخیصی دیگر می‌گیرد. شرح حال دقیق باید در تمام بیماران مبتلا به یبوست گرفته و معاینه فیزیکی انجام شود. اطلاعات دقیق از سوابق سایر بیماری‌ها، مصرف داروها و دیگر نشانه‌ها می‌تواند به تشخیص سریع‌تر علت یبوست کمک کند. برای مثال، اگر اجابت مزاج دردناک باشد احتمالاً مشکلی در دریچه‌ و خروجی مقعد وجود دارد. اگر مدفوع کم حجم باشد، می‌تواند از فقدان فیبر در رژیم غذایی ناشی شود. اگر بیمار مجبور است مدفوع را با زور و فشار زیادی دفع کند، ممکن است اختلالی در عملکرد عضلات کف لگن وجود داشته باشد.

بسیاری از آزمون‌های تشخیصی می‌تواند برای ارزیابی یبوست استفاده شود. اغلب بیماران تنها به چند آزمایش اساسی نیاز دارند و آزمون‌های تخصصی‌تر دیگر برای افرادی که یبوست شدید دارند یا اختلال یبوست‌شان به آسانی به درمان جواب نمی‌دهد، استفاده می‌شود. در کمتر از پنج درصد بیماران مبتلا به یبوست، بیماری آن‌قدر شدید می‌شود که دفع مدفوع خیلی طولانی شده و فرد برای دفع آن هم نیاز به کمک پزشک دارد. این افراد باید تحت بررسی دقیق‌تر و تست‌های تخصصی‌تری مانند اندازه‌گیری زمان عبور مواد درون روده، تست‌های بررسی عملکرد عضلات کف لگن با شیوه‌های مختلف قرار گیرند.

پیشگیری از یبوست

بهترین راه برای مدیریت یبوست، پیشگیری از آن است که معمولاً از درمان آن راحت‌تر است. مصرف میزان مناسبی مایعات، تحرک بدنیِ کافی در طول هفته و رژیم غذایی پُرفیبر، عدم احتباس مدفوع (مدفوع کردن هنگامی که احساسِ داشتن مدفوع کردید و به تعویق نینداختن آن) از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از ابتلا به یبوست می‌باشند.

منبع : نبض ما