رحم یا زهدان بخشی از اندام تناسلی زنان است که به لحاظ اندازه و شکل مانند یک گلابی خالی و وارونه است. رحم در قسمت پایین شکم، میان مثانه و روده بزرگ قرار دارد و توسط ماهیچه هایی در این قسمت مستقر شده است. رحم به واژن و دهانه یا گردن رحم متصل است. رحم همان جایی است که جنین در آن رشد می یابد.
رحم از دو لایه تشکیل شده است:
· میومتر: لایه خارجی بافت ماهیچه ای رحم که بخش بیشتر رحم را تشکیل می دهد.
· اندومتر: لایه داخلی رحم.
در زنانی که در سنین باروزی قرار دارند اندومتر هر ماهه به لحاظ ضخامت تغییر می نماید تا برای بارداری مهیا شود. در صورتی که تخمک بارور نشود پوشش این لایه می ریزد و از طریق واژن از بدن خارج می شود. این خروج از بدن را قاعدگی می نامند.
زمانی که یک تخمک از تخمدان زن رها می شود (تخمک گذاری انجام می شود)، تخمک از طریق لوله فالوپ به سمت رحم حرکت می کند. در صورتی که تخمک توسط اسپرم بارور شود، خود را بر روی سطح داخلی رحم مستقر می نماید و رشد می کند.
یائسگی نیز زمانی رخ می دهد که بدن زن دیگر هورمونهایی را که باعث تخمگ گذای و قاعدگی می شوند تولید نمی کند. در این صورت زن دیگر قادر به باروری نبوده، رحم کوچک تر می شود و اندومتر نازک تر و غیرفعال می گردد.
سرطان رحم چیست؟
سرطانی که از وجود سلولهای غیرنرمال بر روی نسج داخلی (اندومتر) یا میومتر رحم ایجاد می شود را سرطان رحم می نامند.
سرطان رحم چه انواعی دارد؟
درصد زیادی از موارد سرطان رحم در سلول هایی که نسج داخلی رحم را تشکلی می دهند (یا اندومتر) آغاز می شوند، به همین دلیل سرطان رحم را اغلب سرطان اندومتر نیز می نامند.
در موارد نادر، سرطان رحم از ماهیچه هایی که اطراف رحم را فراگرفته اند ، آغاز می شود. به این نوع سرطان، سرطان (سارکوم) رحم می گویند و معمولاً در مقایسه با سرطان آندومتر، درمان متفاوتی دارد.
دلایل بروز سرطان رحم چیست؟
دلیل اصلی و دقیق بروز سرطان رحم ناشناخته است، اما به نظر می رسد برخی عوامل خطر ابتلا را در زنان افزایش می دهد:
- · سن: در زنان بالای ۶۰ سال شایع تر است.
- · یائسگی: سرطان رحم در زنان یائسه شایع تر است.
- · هایپرپلازیای اندومتر: شرایطی که به هنگام افزایش زید ضخامت اندومتر رخ می دهد.
- · نداشتن فرزند و یا نازایی
- · شروع قاعدگی از سن پایین (قبل از ۱۲ سالگی)
- · فشار خون بالا و دیابت
- · اضافه وزن
- · داشتن سابقه فامیلی ابتلا به سرطان تخمدان، اندومتر، سینه و یا روده
- · سابقه پرتو درمانی در گذشته برای داشتن سرطان لگنی
- · داشتن تومور تخمدان و یا ابتلا به تخمدان پلی کیستیک
- · استفاده از هورمون استروژن بدون پروژسترون
- · مصرف داروی تاموکسیفن برای درمان سرطان سینه
سرطان رحم به دلیل داشتن رابطه جنسی ایجاد نمی شود.
بسیاری از زنانی که این علائم را دارند، به سرطان رحم مبتلا نمی شوند و برعکس، بسیاری از زنانی که به سرطان رحم مبتلا هستند هیچ کدام از این فاکتورها را ندارند.
سرطان رحم چقدر شایع است؟
سرطان رحم به لحاظ میزان ابتلا، ششمین سرطانی است که زنان به آن دچار می شوند. اکثر موارد ابتلا به سرطان رحم بین زنانی است که ببیش از شصت سال دارند.
نشانه ها و علائم ابتلا به سرطان رحم چیست؟
متداول ترین نشانه ابتلا به سرطان رحم خونریزی واژینال است، به خصوص در صورتی که بعد از یائسگی باشد. در مورد برخی زنان نیز ترشحاتی آبکی با بویی بد دفع می شود.
دفع ترشحات یا خونریزی غیر طبیعی مممکن است به دلایل دیگری نیز بروز یابد اما باید حتماً بررسی شود. از جمله سایر نشانه ها می توان به احساس ناراحتی یا درد در ناحیه شکم، دفع ادرار به همراه دشواری و درد و احساس درد در حین نزدیکی اشاره نمود.
سرطان رحم چگونه درمان می شود؟
رایج ترین درمان سرطان رحم برداشتن رحم از طریق جراحی یا هیسترکتومی است. هیسترکتومی می تواند سرطانی را که در مراحل اولیه است درمان نماید اما فرد مبتلا دیگر قادر به بارداری نخواهد بود. در برخی موارد امکان دارد به همراه رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ نیز برداشته شود.
شیمی درمانی و پرتو درمانی در مواقعی انتخاب می شود که فرد هنوز تا یائسگی فاصله زیادی دارد و تمایل به فرزند آوری دارد.
حتی در مواردی که سرطان پیشرفت کرده باشد نیز روش های درمانی می توانند علائم را کاهش و عمر فرد را افزایش دهند.