-
همانطور که گفتیم شپش‌های سر خطرناک نیستند، اما می‌توانند باعث خارش پوست سر شوند و خارش زیاد هم می‌تواند به عفونت پوست سر منتهی شود. روش‌های درمانی متعددی برای از بین بردن شپش وجود دارد
حتی گفتن کلمه «شپش» هم می‌تواند بسیاری را به خارش وا دارد. شپش‌ها، حشرات بسیار ریزی هستند. آنها دوست دارند لابه‌لای موها زندگی کنند بنابراین اغلب آنها را «شپش سر» می‌نامند. این پدیده بیشتر در میان بچه‌مدرسه‌ای‌ها شایع است اما هر کسی حتی بزرگسالان هم می‌توانند دچار آن شوند. این انگل‌های ریز و مکنده خون با کثیفی کودک یا شیوه تربیت پدر و مادر هیچ ارتباطی ندارد و زمانی ایجاد خطر می‌کند که یک کودک در تماس با کودک دیگری باشد که او شپش سر داشته باشد. این یکی از شایع‌ترین راه‌های انتقال شپش است، حتی اگر موی کودک شما، تمیزترین موی آن کلاس یا مدرسه باشد.
شپش‌ها روی بدن حیوانات خانگی زندگی نمی‌کنند و نمی‌توانند بپرند، پرواز کنند و یا در آن محیط راه بروند. اما به راحتی می‌توانند در فاصله نزدیک و نیز از روی لباس، ملافه‌ها، بُرُس‌ها و کلاه‌ها و اسباب‌بازی‌ها از یک کودک به کودک دیگری منتقل شوند. عفونت ناشی از شپش سر اصلا خطرناک نیست، اما به شدت مسری است و باید آنها را بلافاصله درمان کرد تا بتوان از انتشار عفونت جلوگیری نمود.
علائم شپش سر
شپش‌ها بسیار کوچک بوده و سریع حرکت می‌کنند و به سختی قابل مشاهده‌اند. برخی از نشانه‌های شپش سر عبارتند از:
-خارش و التهاب
-احساس قلقلک؛ انگار که چیزی لابه‌لای موها حرکت می‌کند
-بروز زخم روی پوست سر به خاطر خارش شدید
-غده‌های متورم در پشت گردن که به خاطر عفونت ناشی از گزیدگی رخ داده است
درمان شپش سر
همانطور که گفتیم شپش‌های سر خطرناک نیستند، اما می‌توانند باعث خارش پوست سر شوند و خارش زیاد هم می‌تواند به عفونت پوست سر منتهی شود. روش‌های درمانی متعددی برای از بین بردن شپش وجود دارد؛ از جمله شامپوهای بدون نسخه و با نسخه، کرم‌ها و لوسیون‌ها. اما شانه زدن شپش سر هم بخش مهمی از کنترل شپش سر محسوب می‌شود. سه دلیل عمده برای درست شانه زدن شپش سر وجود دارد که عبارتند از:
-برای پیدا کردن هر نوع شپش سر
-برای درمان شپش سر
-برای چک کردن وجود هر نوع شپش سر بعد از درمان
شانه زدن شپش سر نیاز به هیچ نوع دارویی ندارد و روشی امن و مطمئن برای درمان شپش سر است. هزاران سال است که افراد از این روش استفاده می‌کنند. شانه‌های مخصوص شپش که شانه‌هایی با دندانه‌های بسیار ریز هستند و می‌توانید از داروخانه‌ها تهیه کنید. مهم نیست درمان‌تان بدون نسخه باشد یا با نسخه، همچنان باید برای از بین بردن شپش سر و بچه‌شپش‌ها بعد از درمان، موها را به خوبی شانه بزنید.
روش‌هایی برای شانه زدن درست شپش سر
پیش از شروع کار، به یک شانه مخصوص شپش، گیره مو (برای موهای بلند)، یک حوله بزرگ، دستمال صورت، یک ظرف آب و صابون، کمی نرم‌کننده مو، نور کافی و در صورت امکان یک ذره‌بین نیاز دارید.
۱.حوله را اطراف شانه کودک‌تان قرار دهید
موهای او را با آب و کمی نرم‌کننده مرطوب کنید. این کار باعث می‌شود تا راحت‌تر شپش‌ها و بچه‌شپش‌ها را ببینید. شپش‌ها شبیه دانه‌های کنجد به رنگِ قهوه‌ایِ روشن هستند. بچه‌شپش‌ها تمیز، زرد، قهوه‌ای و یا نقاطی به رنگ قهوه‌ای سوخته هستند که به ساقه مو می‌چسبند. شما می‌توانید تفاوت بین بچه‌شپش‌ها و سایر مواد زائد یا میکروب‌ها را شناسایی کنید؛ چرا که به راحتی می‌توان شوره سر یا سایر مواد زائد را در پوست از بین برد در حالی‌که بچه‌شپش‌ها به مو می‌چسبند.
۲.زیر نورِ زیاد شانه زدن را در بخش‌های مربوطه آغاز کنید
سعی کنید به نقاطی که شپش دارد بیشتر دقت کنید – پشتِ گوش‌ها و پشت گردن. یک تکه از موها را با دست نگه دارید و شانه را در نزدیک‌ترین فاصله به پوست سر روی آن بکشید. این کار را چند بار انجام دهید تا هر نوع شپش یا بچه‌شپشی از بین برود. در صورت نیاز می‌توانید از یک ذره‌بین هم استفاده کنید. شانه را در محلول آب و صابون فرو ببرید و از دستمال صورت برای خارج ساختن هر نوع مواد زائد یا میکروبی استفاده کنید.
۳.بعد از شانه زدن و تمام شدن کار هر بخش از مو، آن را با یک گیره مو ببندید
۴.موها را با فشار آب و دستمال مخصوص در توالت تمیز کنید
شما می‌توانید شانه مخصوص شپش را با قرار دادن در محلولی حاوی ۲ فنجان آب گرم و یک قاشق آمونیاک تمیز کنید. برای تمیز کردن یک شانه شپش فلزی می‌توانید آن را به مدت ۱۵ دقیقه در آب جوش قرار دهید.
۵.بعد از آنکه کار پاک‌سازی تمام شد، موها را شامپو زده و بگذارید خشک شود
بعد در مرحله نهایی، مطمئن شوید که موها کاملا خشک شده است. اگر دیدید شپش‌ها همچنان به موهایتان چسبیده‌اند، با دقت موهای آن قسمت را در نزدیکی پوست سر با قیچی کوتاه کنید.
یکی از بهترین کارها این است که به مدت دو هفته، تمام اعضای خانواده را بابت وجود شپش سر چک کنید. شپش سر تنها به مدت یک تا دو روز در خارج از پوست سر زندگی می‌کند، بنابراین اگر به خوبی خانه را جارو بکشید اقدام مفیدی در جهت از بین بردنشان انجام داده‌اید. اصلا نیاز نیست که بخواهید از آفت‌کش‌های مختلف برای خانه‌تان استفاده کنید.
سایر روش‌ها:
از پزشک یا متخصص بخواهید تا برایتان شامپو، کرم یا لوسیون بنویسد تا آلودگی ناشی از شپش‌ها متوقف شود. برای آنکه بدانید چطور باید از این داروها استفاده کنید، دستورالعمل‌های رویش را بخوانید.
-با شانه‌های مخصوص شپش یا شانه‌هایی که توسط پزشک تجویز شده است موهای کودک‌تان را شانه بزنید. بعد موها را با سرکه سفید مقطر بشوئید تا بهتر بتوانید شپش‌ها را ببینید.
-بعد از یک هفته، موهای کودک را چک کنید ببینید ردی از شپش‌ها روی آن مانده است یا نه. در صورت نیاز برای تکرار این روش درمانی، همان کارها را انجام دهید.
-بهتر است سایر اعضای خانواده را هم چک کنید ببینید شپش دارند یا نه.
-حوله کودک، لباس‌ها، ملافه‌ها، اسباب بازی‌ها و سایر وسایل شخصی او را در آبِ صابون شسته و در حرارت بالا خشک کنید.
-تمام شانه‌ها و بُرُس‌ها را با آب و صابونِ داغ بشویید.
-چیزهایی را که نمی‌توانید بشویید، به مدت ۲ هفته در یک کیسه پلاستکی بسته‌بندی کنید.
-کف خانه و مبلمان را حسابی جاروبرقی بزنید. سپس کیسه جاروبرقی را عوض کنید.
-برای اطمینان می‌توانید به مدرسه کودک رفته یا مسئولین را مطلع کنید تا مبادا شپش داشته باشند.
-به هیچ وجه از اسپری‌های شیمیایی یا آفت‌زدا داخل خانه استفاده نکنید، چرا که برای سلامت خانواده خطرناک خواهد بود.
پیشگیری
به منظور پیشگیری از انتشار شپش سر:
-حتما به کودک‌تان گوشزد کنید که از بُرُس‌ها، کلاه‌ها و لباس‌های مشترک با سایر کودکان استفاده نکنند.
-از کودک‌تان بخواهید تا از تماس با کودکانی که شپش سر دارند دوری کنند.
-اگر دیدید کودک‌تان با کسی که دچار عفونت شپش سر شده تماس نزدیک داشته است، حتما بلافاصله او را چک کنید.
به خاطر داشته باشید که ممکن است بیش از یک هفته طول بکشد تا خارش سر کودک‌تان متوقف شود. پزشکتان توصیه خواهد کرد که تا یک هفته بعد از آن هم درمان را ادامه دهید، اما کودک شما می‌تواند یک روز بعد از درمان به مدرسه بازگردد.
چه وقت باید برای شپش سر به پزشک مراجعه کنید؟
در صورت بروز هر یک از این وضعیت‌ها با پزشک تماس بگیرید:
-اگر از این مسئله مطمئن نیستید که کودک‌تان دچار شپش شده است یا نه.
-اگر کودک‌تان زیر ۲ سال سن دارد.
-اگر درمان شپش فایده نداشته و هنوز شپش‌ها وجود دارند.
-اگر دیدید کودک دچار جراحت‌های عفونی شده و یا آنکه این جراحت‌ها خوب نشدند.
-اگر دیدید کودک سرش را در نواحی‌ای غیر از پوست سر شدیدا می‌خاراند.
-اگر سؤالاتی درباره بیماری و درمان کودک برایتان پیش آمد.
چند نکته مهم
-شپش سر نشان‌دهنده موی کثیف یا عدم مراقبت درست والدین از کودک نیست.
-بیش از ۱۲ میلیون کودک هر ساله به خاطر تماس نزدیک با هم دچار شپش سر می‌شوند.
-شانه زدن یکی از بهترین روش‌های درمانی کنترل شپش سر بوده و بسیار تأثیرگذار است.
-اگر دیدید که شانه زدن و استفاده از داروهای بدون نسخه به مدت دو هفته باعث کنترل شپش سر نشد، برای کمک به پزشک مراجعه کنید.