برقراری زیبایی در دندانپزشکی از ارکان اصلی به شمار میرود. عناصری که در زیبایی موثرند عبارتند از رنگ، فرم و تقارن. این مسئله کلیت داشته و در دندانپزشکی معتقدند که لبخندی زیباست که نشان دهنده یکسری دندان های ردیف با تقارن رنگ و شکل زیبا باشد. تغییر رنگ دندان ها از دیرباز بیماران را آزرده و دندانپزشکان را جهت رفع این مشکل به تلاش واداشته است.
برخی از مهمترین علل تغییر رنگ دندان ها عبارتند از:
خونریزی داخل دندان بر اثر ضربه، مواد پر کننده مورد استفاده در درمان ریشه( عصب کشی)، مواد پرکننده ترمیم دندانها مانند آمالگام، عوامل خارجی مانند استعمال زیاد چای، قهوه، تنباکو، سیگار و…، عوامل داخلی مانند استفاده از تتراسیکلین در سنین جوانی، وجود میزان زیاد فلوراید آب در برخی مناطق و افزایش سن.
بیلیچینگ ( BLECHING) چیست؟
به عمل سفید کردن دندان ها به کمک نور و مواد خاص غیر مضر برای حصول رنگ دندانی مطلوب تر و روشن تر را بیلیچینگ گویند. بیلیچینگ به روش های مختلفی انجام می گیرد که یکی از جدید ترین و موثرترین این روش ها بهره گیری از نور پلاسما آرک است. در این روش ظرف مدت کمتر از یک ساعت، رنگ دندان ها چندین درجه روشن تر می شود. این روش بدون درد و بدون بی حسی انجام می گیرد.
تفاوت بیلیچینگ و جرمگیری چیست؟
بیلیچینک با جرمگیری کاملا متفاوت است. در حقیقت جرمگیری، برداشتن جرم های چسبیده به سطوح خارجی دندان هاست که توسط اعمال فشار به روی جرمها انجام می شود و رنگ دندان از آنچه که هست روشن تر نمی شود در صورتی که بیلیچینگ در اثر نور و مواد خاص انجام می گیرد و رنگ دندان ها را آنچه که هست روشن تر می کند.
طی چه مکانیسمی عمل سفید کردن انجام می گیرد؟
مکانیسم سفید کردن شامل پرسه تجزیه مولکول های آلی با وزن مولکولی بالا که طول موج خاصی از نور را منعکس می کنند ( که باعث رنگ تیره دندان می شوند) می باشد. محصولات ناشی از تجزیه، وزن مولکولی پایینی دارند بنابراین نور کمتری را منعکس می کنند که نتیجه آن کاهش یا حذف تغییر رنگ دندان می باشد.
آیا مواد سفید کننده اثر سویی بر روی دندان ها دارند؟
خیر. این مواد ایمن هستند. بطور کلی اگر سفید کردن دندان ها تحت نظر دندانپزشک و با روش های استاندارد انجام گیرد عوارض و مشکلات قابل توجهی نخواهند داشت. عوارض جزیی و موقتی که ممکن است بعد از بیلیچینگ اتفاق بیافتد شامل حساس شدن و مور مور کردن دندان هاست که حداکثر ظرف مدت ۴۸ ساعت رفع خواهد شد.
آیا استفاده از مواد سفید کننده بدون تجویز دندانپزشک مجاز است؟
استفاده از این مواد بدون نظر و تجویز دندانپزشک توصیه نمی گردد. ترکیب شیمیایی و درصد مواد متشکله فعال آنها متفاوت است و برای هر بیمار، نحوه مصرف و مقدار مورد نیاز فرق می کند.
هم اکنون شاهد عرضه مواد سفید کننده دندان در مراکز غیر تخصصی هستیم که عوارض بی شماری را برای استفاده کنندگان بوجود آورده که شایعترین آنها التهاب لثه، تحلیل خارجی دندان ها، ایجاد مسمومیت و… است.
در چه گروه افراد نمی توان از مواد سفید کننده استفاده کرد؟
در زنان حامله و شیرده و در افراد کمتر از ۱۴ سال با بیمارانی که نسبت به مواد سفید کننده آلرژی داشته باشند.
در چه گروه از بیماران عمل بیلیچینگ جواب نمی دهد؟
در بیمارانی که دارای تغییر رنگ شدید بخصوص تغییر رنگ های ناشی از مصرف تتراسیکلین هستند رنگ دندان ها آبی مایل به خاکستری است که به عمل سفید کردن جواب نمی دهند یا تاثیر آن کم است ولی پیش آگهی سفید کردن دندان هایی که تغییر رنگ آن ها زرد یا قهوه ایی است و یا در اثر ضربه، افزایش سن، مصرف چای، قهوه، سیگار و … می باشد بسیار خوبست.
آیا مواد سفید کننده روی روکش ها و ترمیم های همرنگ دندان ها موثر است؟
با توجه به مکانیسم اثر مواد سفید کننده، بیلیچینگ تاثیری روی روکش ها و ترمیم های همرنگ دندان ندارد و آنها را روشن تر نمی کند.
طول مدت دوام دندان های سفید شده چقدر است؟
پس از دوسال اولین تغییر رنگ بسیار جزیی ممکن است مشاهده شود ولی معمولا طول عمری بین ۲ الی ۳ سال را برای دندان های سفید شده قایل هستند که البته این عمل سفید شدن قابل تکرار است.
باید توجه داشت که حتی با تیره تر شدن دندان ها بعد از ۲ الی ۳ سال، باز هم رنگ دندان روشن تر از حالت اولیه خواهد بود.
قبل از درمان چه مواردی بایست رعایت شود؟
الف: بروز حساسیت نسبت به آب سرد و گرم مور مور شدن دندان ها در چند روز اول بعد از بیلیچینگ طبیعی است ولی اگر بیشتر از چند روز طول بکشد حتما به دندانپزشک خود مراجعه نمایید تا با استفاده از ژل های ضد حساسیت مشکل بر طرف گردد.
ب: پس از انجام این عمل تا ۴۸ ساعت مصرف مواد غذایی رنگ رنگ زا مانند نوشابه های رنگی، شکلات، سس قرمز، چای، قهوه، تنباکو و کشیدن سیگار را بطور کلی قطع نمایید.
ج: تا دوهفته مواد ذکر شده را مصرف نمایید.
دکتر شهرام علیزادگان