دهانه یا گردن رحم، قسمت پایینی رحم یا همان نقطه ای است که رحم به واژن متصل می شود. سالیانه بیش از ۱۲۰۰۰ زن در ایالات متحده به سرطان دهانه رحم مبتلا می شوند. بیشتر موارد ابتلا به سرطان دهانه رحم در واقع به دلیل یک عامل عفونتی، یعنی ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)ایجاد می شوند. سرطان دهانه رحم در صورتی که زود تشخیص داده شود قابل درمان است.
نشانه های سرطان دهانه رحم
در مراحل اولیه ابتلا به سرطان دهانه رحم معمولاً هیچ علائمی وجود ندارد. اما با رشد سرطان، علائمی همچون خونریزی غیرطبیعی واژینال بروز می یابد. خونریزی غیرطبیعی واژیال به خونریزی بین قائدگی، در حین نزدیکی و یا بعد از قاعدگی اتلاق می شود. احساس درد به هنگام نزدیکی و ترشحات واژینال نیز علائم احتمالی دیگر سرطان دهانه رحم هستند.
H.P.V: دلیل اصلی ابتلا به سرطان دهانه رحم
H.P.Vها (the human papillomaviruses) دسته بزرگی از ویروس ها هستند که تقریباً ۴۰ نوع از آنها می تواند به دستگاه تناسلی انسان سرایت کند.برخی از انواع H.P.V موجب ابتلا به سرطان دهانه رحم می شوند و برخی دیگر موجب ایجاد زگیل در دستگاه تناسلی می شوند. اکثر عفونت های تناسلی H.P.V به خودی خود از بین می روند اما وقتی مزمن می شوند، می توانند موجب بروز تغییرات پیش سرطانی و سرطانی در سلول های دهانه رحم گردند. بیش از ۹۰% موارد سرطان های دهانه رحم در اثر عفونت های H.P.V ایجاد می شوند.
علائم H.P.V:
آن دسته H.P.V هایی که باعث بروز زگیل های تناسلی می شوند با آن دسته ای که موجب ابتلا به سرطان می گردند متفاوت هستند. H.P.V های سرطان زا می توانند سال ها بدون ایجاد علائم در بدن باقی بمانند.اما همانطور که گفته شد بیشتر عفونت ها به خودی خود از بین می روند و خطی ایجاد نمی کنند.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به H.P.V هستند؟
عفونت های ناشی از H.P.V بسیار بسیار شایع هستند. در واقع اکثر زنان و مردانی که تجربه رابطه جنسی داشته اند، این عفونت ها را تجربه می کنند. در برخی افراد حتی در صورتی که به لحاظ جنسی دیگر فعالیتی نداشته باشند، عفونت سال ها باقی می ماند. استفاده از کاندوم خطر ابتلا به عفونت را کاهش می دهد. ثابت شده که H.P.V ها در ایجاد سرطان در سایر قسمت های بدن از جمله ناحیه تناسلی مرد، مقعد، واژن و دهان نیز نقش دارند.
H.P.V چگونه موجب ابتلا به سرطان دهانه رحم می شود؟
H.P.V هایی که سرطان زا یا اصطلاحاً خطرآفرین هستند به این دلیل که باعث ایجاد تغییراتی در سلول های دهانه رحم می شوند، به سرطان این ناحیه منجر می شوند.این تغییرات در ابتدا تغییرات پیش سرطانی هستند که می توانند با تست های تشخیصی تشخیص داده شوند. با گذشت زمان، این سلول ها به سلول های سرطانی تبدیل می شوند و کم کم به سایر قست های دهانه رحم سرایت می کنند.
عوامل خطر آفرین دیگر
به طور کلی زنان نژاد اسپانیایی یا امریکایی–افریقایی در مقایسه با زنان سفیدپوست شانس ابتلای بیشتری دارند.
عوامل دیگری که خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می دهد به شرح ذیل است:
- مصرف سیگار
- مصرف طولانی مدت قرص های ضد بارداری
- زایمان های متعدد
- ابتلا به HIV و یا داشتن سیستم ایمنی ضعیف
انجام تست پاپ اسمیر برای تشخیص به موقع
انجام پاپ اسمیر در جلوگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم نتایج بسیار خوبی داشته است، زیرا در این تست می توان سلول های غیر طبیعی را پیش از آنکه به سلول های سرطانی تبدیل شوند تشخیص داد. زنان باید از سن ۲۱ سالگی هر سه سال یک بار تست پاپ اسمیر را انجام دهند. از سن ۳۰ تا ۶۵ سالگی نیز باید هر ۵ سال یک بار این تست انجام شود. در مورد افرادی که فاکتورهای خطر آفرین را دارند، این تست باید در فواصل زمانی کمتری انجام شود. عدم انجام تست پاپ اسمیر خطر عدم تشخیص ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزیش می دهد.
مراحل سرطان دهانه رحم
مراحل سرطان دهانه رحم در واقع به میزان پخش شدن آن بستگی دارد. مرحله صفر به این معناست که سلول های سرطانی بر روی سطح دهانه رحم یافت شده اند. مرحله یک بدین معناست که سرطان به دهانه رحم محدود شده است. سرایت سرطان به سایر قسمت های واژن نشانه مرحله دوم است. در مرحله سوم تومورها به قسمت پایینی واژن سرایت می کنند و در مرحله چهار تومور به مثانه یا روده بزرگ و یا حتی نقاط دورتر بدن سرایت کرده است.