بسیاری از کودکان شست یا دیگر انگشتان دستشان را مدت کوتاهی در دوران نوزادی یا اوایل کودکی می مکند.اعتقاد بر این است که رفتار مکیدن برخواسته از نیاز های روانی و جسمی برای تغذیه است. این عادت در دو سال نخست زندگی طبیعی تلقی می شود و بطور متوسط کودکان عادت را بین ۲۴ تا ۳۶ ماهگی متوقف می کنند.معمولاً این عادت در دختران ودر کودکان خانواده های با سطح تحصیلات بالاتر و با درآمد بیشتر تداوم بیشتری دارد.
تاثیرات نامطلوب آن بر فک و دندانها
بسیاری از کودکان، زمانی که دندانهای دایمی شان رویش یابند، ناخودآگاه مکیدن انگشت را متوقف می کنند، اما اصرار بر این عادت، پس از رویش دندانهای دایمی باعث اختلال در رشد فک ، نظم و هماهنگی دندانها می شود و ممکن است درمان های ارتودنسی را برای اصلاح ساختار فک یا دندانها ضروری سازد.
میزان تاثیر چنین عادتی بر فک و دندانها به میزان تکرار عادت(چند ساعت در روز) و طول مدت آن(ماه/سال) بستگی دارد.
با عادات مکرر و طولانی مدت مکیدن شست، دندانهای فک بالا جلوزده و دندانهای فک پایین تورفته می شوند، جلوی رویش بعضی ازدندانها نیز گرفته می شود ودر بعضی موارد باعث باریک شدن قوس فک بالا می شود. البته، با ترک عادت قبل از رویش دندانهای دایمی، اکثر تغییرات دندانی ایجاد شده خودبخود برطرف می شوند.
تاثیرات نامطلوب مکیدن پستانک
استفاده طولانی مدت از پستانک نیز مشابه انگشت مکیدن موجب تاثیرات نامطلوبی بر رود رشد فکی ، نظم و ترتیب دندانها می شود.به دلیل گسترش بیشتر پستانک درون دهان، زبان به کف دهان رانده شده و افزایش فشار نیروی جانبی گونه حین مکیدن پستانک موجب باریک شدن قوس فک بالا می شود ودر نتیجه رابطه مطلوب دندانها و فک بالا وپایین بهم می ریزد.
در مقایسه بین پستانک های مرسوم و پستانک هایی که ارتودنتیک(ارتودنسی) نامیده می شوند، از نظر ایجاد مشکلات دندانی و فکی، تفاوتی بین آنها وجود ندارد.
جایگزینی عادت شست با پستانک
بیشتر کودکان حداکثر در سن ۴-۵ سالگی استفاده از پستانک را کنار می گذارند ولی عادت مکیدن انگشت ممکن است ادامه یابد.
عادت مکیدن پستانک به علت فشار هم سن و سالان در مهد کودک به ندرت فراتر از سالهای پیش مدرسه ای ادامه پیدا می کند. لذا جایگزینی عادت انگشت با پستانک پیشنهاد شده است، زیرا ترک عادت پستانک راحت تر از انگشت می باشد و عادت مکیدن انگشت به نسبت عادت پستانک بیشتر احتمال دارد، ادامه پیدا کند.
روش های ترک عادت مکیدن انگشت
تا زمانی که کودک به اشتباه بودن کار خود پی نبرده است، اجبار یا روش های دیگر برای ترک عادت او، کارآمدی لازم را ندارند.
ساده ترین روش برای درمان عادت انگشت مکیدن، گفتگوی مستقیم بین والدین و کودک است که در آن والدین نگرانی خود و مشکلات ناشی از انگشت مکیدن را برای کودک بازگو می کنند. آگاه کردن کودک با زبانی در حد فهم او بسیار کارآمد،ماندگارتر و بدون صدمات روانی خواهد بود. این روش بیشترین تاثیر را در کودکان بزرگتر دارد.
روش موثر دیگر، روش یادآوری می باشد. این روش برای کودکانی خوب است که مایلند عادت را ترک کنند ولی نیاز به کمک دارند. وقتی کودک متوجه خطرات ادامه عادت انگشت مکیدن شود، یادآوری های شما را بهتر و آسان تر می پذیرد و خود نیز سعی می کند جلوگیری از تکرار عادت را به ذهن بسپارد. می توان بعنوان یادآوری برای کودک، دور انگشت او را یک نوار چسب بهداشتی یا بانداژ بست.
اگر این روش با شکست مواجه شد، می توان از روش جایزه دادن و تشویق استفاده کرد، که در این روش هر روز در قبال تکرار نکردن عادت، یک جایزه کوچک که مورد علاقه ی کودک باشد، به او داده می شود.در بعضی موارد برای ترک کامل عادت باید با کودک مذاکره و به او قول یک جایزه ی بزرگ داده شود.
اگر هیچ یک از روش های فوق موثر واقع نشود و کودک واقعاً مایل باشد عادت را ترک کند، با مراجعه به دندانپزشک می توان از وسایل مخصوصی که برای توقف عادت طراحی شده اند استفاده نمود.