درباره محصولات تراریخته بیشتر بدانیم

 

• آیا ما در ایران هم تولید انبوه محصولات تراریخته را داریم؟ خیر. تولید محصولات تراریخته در ایران، تنها به چند موسسه تحقیقاتی و در قالب کارهای آزمایشگاهی است. این نوع تولید که قرار بود چندی پیش به‌صورت انبوه و گسترده در کشور صورت بگیرد، هیچ‌گاه عملی نشد و در حد همان تحقیقات آزمایشگاهی باقی ماند.

 

درباره مصرف محصولات تراریخته چه میدانید؟ این محصولات دستکاری های ژنتیکی انجام می شود  می خواهیم به تولید محصولات تراریخته در ایران اشاره کنیم همچنین با عوارض مصرف این محصولات نیز آشنا شویم . به برخی از پرسش وپاسخ های پزشکی در این زمینه اشاره کرده ایم .

محصولات تراریخته یا مهندسی ژنتیکی‌شده (GMO)، محصولاتی هستند که ژن والد آنها از چیزی جز ژن طبیعی آن محصول گرفته شده باشد. مثلا اگر ما از ژن یک حیوان مانند خرگوش در پرورش گوجه‌فرنگی استفاده کنیم یا از ژن گندم برای تولید ذرت کمک بگیریم، باعث تغییر ساختار ژنتیکی محصول نهایی می‌شویم و از این رو، به چنین محصولاتی لقب «تراریخته یا مهندسی ژنتیکی‌شده» می‌دهیم.

هدف از تولید محصولات تراریخته چیست؟ هرچند که اهداف زیادی برای این کار در سطح جهان عنوان شده است اما مهم‌ترین هدف از تولید محصولات تراریخته، افزایش تولید محصول نهایی یا بالا بردن راندمان تولید است. از طرف دیگر، محصولات تراریخته با هدف مقاوم شدن محصول نسبت به بیماری‌ها، آفات، سرما، گرما، شوری و کم‌آبی هم تولید می‌شوند. یعنی تغییری که در ساختار ژنتیکی چنین محصولاتی به وجود می‌آید، باعث می‌شود که محصول نهایی ما کمتر در معرض انواع آسیب‌های محیطی قرار بگیرد و درنهایت، حجم تولید هم بالاتر برود.

این اصرار برای افزایش حجم تولید چیست؟ کشورهایی مانند آمریکا و کانادا که سردمداران تولید محصولات تراریخته در سطح جهان هستند، به این نکته اشاره می‌کنند که بدون تولید چنین محصولاتی، فقر و گرسنگی و مرگ و میر ناشی از آن در دنیا، چند برابر خواهد شد و امنیت غذایی هم در سطح جهان به خطر خواهد افتاد. از طرف دیگر و بنابر ادعای این تولیدکنندگان انبوه، اگر تولید محصولات تراریخته در جهان متوقف شود، هزینه خوراک هم به شدت افزایش و توان خرید محصولات غذایی هم به شدت کاهش پیدا می‌کند. بنابراین، سطحی دیگر از فقر و گرسنگی در دنیا پدید می‌آید. اگر ما بتوانیم در شرایط طبیعی، بدون احتمال بروز بیماری یا آفت و با برخورداری از آب و زمین مناسب، مثلا ۴ تن گندم طبیعی در یک هکتار برداشت کنیم، می‌توانیم با شرایط مشابه، حدود ۱۶-۱۲ تن گندم تراریخته از همین یک هکتار زمین، برداشت کنیم. به‌همین دلیل هم اصرار به تولید محصول تراریخته در جهان برای کاهش قیمت مواد غذایی، مبارزه با گرسنگی و افزایش امنیت غذایی وجود دارد.   بسیاری از کشورهای اروپایی بر این باورند که محصولات تراریخته می‌توانند سلامت و ایمنی غذای مردم جهان را به خطر بیندازند.

آیا این ادعا صحیح است؟ ما نه می‌توانیم این نظر را تایید کنیم و نه تکذیب. یعنی تمام پژوهش‌های مثبت یا منفی که در سطح جهان درباره سلامت، ایمنی، سرطان‌زا بودن یا نبودن محصولات تراریخته انجام شده‌اند، هنوز نتوانسته‌اند به دلایل قطعی و باثباتی درباره ادعای خود برسند. اگر شما نگاهی به تحقیقات منفی اروپایی درباره مضرات یا سرطان‌زا بودن این محصولات بیندازید یا مقالات مثبت آمریکایی و کانادایی را در این باره بررسی کنید، می‌بینید که هیچ‌کدام نتیجه‌گیری قطعی از ادعاهای خود ندارند و در انتهای تمام پروژه‌های تحقیقی‌شان آمده است که بررسی این ادعا نیاز به مطالعات و تحقیقات بیشتری دارد. با این حساب و تا ارائه چندین مقاله معتبر و قابل قبول از سوی سازمان‌های ذی‌صلاح، ما نمی‌توانیم مهر تایید یا ردی بر سلامت و ایمنی چنین محصولاتی بزنیم.

آیا ما در ایران هم تولید انبوه محصولات تراریخته را داریم؟ خیر. تولید محصولات تراریخته در ایران، تنها به چند موسسه تحقیقاتی و در قالب کارهای آزمایشگاهی است. این نوع تولید که قرار بود چندی پیش به‌صورت انبوه و گسترده در کشور صورت بگیرد، هیچ‌گاه عملی نشد و در حد همان تحقیقات آزمایشگاهی باقی ماند.

در حال حاضر، چه محصولاتی بیشتر به صورت تراریخته در سطح جهان تولید می‌شوند؟ محصولاتی که بیشترین مصرف انسانی و دامی را دارند که غلات و دانه‌های روغنی در صدر لیست آنها تقسیم‌بندی می‌شوند. معمولا بیشترین سرمایه‌گذاری‌ها در بخش تولید تراریخته‌ی محصولاتی مانند گندم، ذرت، جو، سویا و آفتابگردان صورت می‌گیرد.

اگر از محصولات تراریخته برای خوراک دام استفاده شود، آیا محصولات دامی هم تراریخته محسوب خواهند شد؟ بله. از آنجایی که ذرت و سویا، پایه غذاهای دامی هستند، بنابراین در صورت تغذیه دام‌ها با ذرت و سویای تراریخته، گوشت، شیر، لبنیات و حتی تخم‌مرغ مصرفی ما هم جزو محصولات تراریخته محسوب خواهند شد. بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که از آنجایی که غذای اصلی ما انسان‌ها، انواع غلات در کنار پروتئین‌های حیوانی است، بنابراین جای تعجب ندارد که پایه بیشتر غذاهای ما در آینده‌ای نه چندان دور از همین محصولات تراریخته باشد.