-
نوع غذا در طول سفر مهم است . چون رطوبت زياد محل مناسبي براي تكثير ميكروب است پس بهتر است غذاهاي نيمه مرطوب مانند عدس پلو، لوبيا پلو و ماكاروني را انتخاب كنيد.
به تغذیه و مواد غذایی که استفاده می کنید توجه کنید .خوردن غذاهای سالم و متنوع، از مواردی است كه لذت سفر را چند برابر می كند. افزایش اشتها در طول سفر سبب می شود تا اشتیاق مسافران برای خوردن مواد غذایی بیشتر شود.
لازم است که از خریداری مواد غذایی در کنار جاده پرهیز کنید، چرا که این مواد غذایی معمولا مدت زمان زیادی را در خارج از یخچال مانده‌اند، اغلب فله‌ای بوده و از کیفیت آنها اطلاع کافی ندارید. در همین راستا بد نیست بدانید که مواد حاوی پروتئین، فساد پذیری بالایی دارند، بنابراین گوشت، مرغ، ماهی و تخممرغ را فقط از مراکز مجاز که زیر نظر سازمان دامپزشکی کشور هستند تهیه کنید.
برای دوری از مشكلات احتمالی ناشی از خوردن غذاهای گوناگون بهتر است :
– در مورد غذا و تغذیه در سفر برنامه ریزی کنید .
– با برنامه اي شما مي توانيد بعضي از غذاهاي كم انرژی و سبك را بين وعده هايي كه غذا مفصل تر و پر انرژی تر است قرار دهيد.
– همچنين اگر فرصت تهيه غذاي شما محدود است مي توانيد غذاهايي را در فهرست برنامه غذايي قرار دهيد كه سريع آماده مي شوند.
– براي حمل لوازم كمتر مي توانيد غذاهايي كه وسایل و مواد كمتري براي تهيه نياز دارندانتخاب و در فهرست خود قرار دهيد.
– از دیگر فوائد برنامه ريزي اين است كه امكان تهيه مواد اوليه از شهر خودتان با قيمت مناسبتر و اطمينان بيشتر از سلامت آن وجود دارد.
– قبل از سفر از خوردن غذاهاي پرچرب و سنگين بايد پرهيز نمود چرا كه سبب دل‌پيچه و حالت تهوع در مسير سفر مي‌شود.
– هنگام سفر، از قبول هر نوع مادة غذايي از افراد ناشناس خودداري كرد.
– از خریداری مواد غذایی در كنار جاده پرهیز كنید، چرا كه این مواد غذایی معمولا مدت زمان زیادی را در خارج از یخچال مانده‌اند، اغلب فله‌ای بوده و از كیفیت آنها اطلاع كافی ندارید.
– در سفر به مناطق محلی و روستاها، از خوردن شیر تازه دوشیده شده از دام، یا بستنی و پنیر محلی و كلا محصولات لبنی تازه خودداری كنید و فکر نکنید که چون غذاهای روستایی، طبیعی اند، پس سالم هم هستند، زیرا ممكن است شما را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر تب مالت قرار دهد
– حتماً هنگام خريد هر نوع مادة غذايي بسته‌بندي‌شده بين راهي به تاريخ مصرف آن توجه و از خريد يا مصرف مواد غذايي تاريخ‌گذشته خودداري شود.
– مواد حاوی پروتئین، فساد پذیری بالایی دارند، بنابراین گوشت، مرغ، ماهی و تخممرغ را فقط از مراكز مجاز كه زیر نظر سازمان دامپزشكی كشور هستند تهیه كنید
– خوردن سوسيس، كالباس و كنسروهاي مواد غذايي آماده را بايد به حداقل رساند.
– اگر از غذاهاي كنسرو شده استفاده مي‌كنيد حتما ۲۰ دقيقه قبل از مصرف آنها را بجوشانيد.
– در مورد غذاهای کنسرو شده مراقب باشید که قوطی‌ها برآمده یا فرورفته نباشند و نشتی یا شکستگی نداشته باشند.
– غذاهاي سفر را تا حدامكان، خودتان تهيه كنيد.
– از مصرف سالاد و سبزي‌جات در رستوران‌ها پرهيز كنيد
– ظروف و وسايل پخت و پز را درون نايلون‌هاي تميز و دربسته نگه‌داري كنيد تا در طول سفر آلوده نشوند.
– ظرف‌هاي غذا را در آب رودخانه نشوييد چراكه آلودگي را بيشتر مي‌كند
– در هنگام توقف براي صرف غذا، غذا را به طور كامل حرارت دهيد، زيرا در زمان نگه‌داري غذا در سفر( فاصله بين خوردن و صرف غذا) ميكروب‌ها در مواد غذايي رشد مي‌كنند. پس غذا را در حد داغ شدن حرارت دهيد تا كاملا ميكروب‌هاي آن از بين بروند .
– غذاهاي داغ را بيش از يك ساعت نمي‌توان نگه داشت بنابراين سعي كنيم آنها را زود مصرف كنيم. اگر هم مي‌دانيم كه مدت طولاني را بايد از غذاي گرم محافظت كنيم، مي‌توانيم ظرف آن را درون پتو يا روزنامه بپيچانيم تا دماي آن زود از بين نرود.
– خوردن ليموي تازه همراه غذا فراموش نشود. زيرا ليموي تازه مي‌تواند ميكروب‌هاي مواد غذايي را از بين ببرد.
– نوع غذا در طول سفر مهم است . چون رطوبت زياد محل مناسبي براي تكثير ميكروب است پس بهتر است غذاهاي نيمه مرطوب مانند عدس پلو، لوبيا پلو و ماكاروني را انتخاب كنيد.
– در فصول گرم مواد غذايي بيشتر در معرض فساد قرار مي‌گيرند.
– اگر از مواد غذايي گوشتي و يا موادي كه احتياج به سرماي زياد دارند استفاده مي‌کنيد حتماً از يخدان استفاده شود.
– يخدان بايد از يخ پُر شود. گوشت و ساير مواد گوشتي محل مناسبي براي رشد باكتري‌ها و ميكروارگانيسم‌هاي بيماري‌زا به حساب مي‌آيند بنابراين قبل از اينكه يخ آنها به كلي آب شود بايد مصرف شوند.
– پس از رسيدن به مقصد اگر فريزر و يخچال در دسترس است مواد لبني و گوشتي بايد سريعاً به آن منتقل شود.
– از خوردن گوشت و ماهي نيمه‌پخته پرهيزکنيد، زيرا غذاهايي كه كامل پخته شده‌اند از غذاهاي نيمه‌پخته بهتر و سالم‌تر هستند.
– با توجه به مدت تعطیلات و احتمالاً تعجیل در ساعت حركت، ممكن است در تهیه غذا كوتاهی شود، اما هر چقدر هم عجله داشتید، سعی كنید غذا را به شكل كامل بپزید،
– هرگز غذاهای پخته شده را بیش از دو ساعت در دمای محیط رها نكنید و اگر هوای اتاق گرم است، بیش از یك ساعت نگه ندارید.
– مهم ترین نکته برای پیشگیری از مسمومیت غذایی، پختن غذا و خوردن آن در همان روز است.
– همچنین غذاهایی را كه بیش از سه روز، حتی در یخچال، باقی مانده‌اند را مصرف نكنید
– خشكبار حاوي مقدار زيادي كالري و پروتئين و خوردن آنها در سفر مجاز است. البته در خوردن آنها به مقدار زياد خودداري شود .
– در سفر باید از غذاهای آب‌پز با حجم کم استفاده شود.
– از خوردن چيپس، پفك و مواد حاوي تركيبات شيميايي رنگي تا حد امكان خودداري شود.
– از خوردن میان وعده‌های بین راهی مثل لواشك‌های محلی، فلافل، سمبوسه و پیراشكی به دلیل عدم نظارت بهداشتی خودداری كنید.
– از خوردن تخم مرغ نیم پز (عسلی) نیز به طور جدی بپرهیزید.
– در مورد كباب‌ها هم این تفكر عامه اشتباه است كه می گویند چون گوشت روی شعله مستقیم قرار گرفته، بنابراین قسمت درونی آن پخته است، چرا كه بارها دیده شده كه قسمت رویی (سطح) كباب به حالت سوخته درآمده، اما درون آن همچنان نپخته مانده است.
– زمانی كه در بیرون از منزل كباب می پزید، از ظروف تمیز برای كباب‌های پخته استفاده كنید و هیچ وقت از ظروفی كه در آنها گوشت خام قرار داشته و هنوز شسته نشده است، برای قرار دادن كباب‌های پخته استفاده نكنید.
– هنگام استفاده از غذاهای محلی یا برای یافتن رستوران‌های معتبر در شهرستان‌ها، ازافراد بومی راهنمایی بخواهید، زیرا استفاده ازغذاهای محلی، نیاز به شناخت كیفیت آن دارد. به عنوان مثال، اگر به استان‌های شمالی كشور سفر می كنید، هنگام خوردن ماهی و… از افراد بومی راهنمایی بخواهید.
– برای ارزیابی سطح بهداشت دررستورانها باید به وضعیت دستشویی‌ها، لباس كارگران ،نظافت میزها، حضور مگس و سایر حشرات، وسایل صرف غذا مانند چنگال، قاشق، لیوان، پارچ آب و غیره توجه كنید.
– همچنین در رستورانه وغذا خوری های بین راهی برای تشخیص سالم بودن غذا، باید از حواس خود استفاده كنید، مانند استفاده از حس بینایی برای تشخیص رنگ و كیفیت غذا، حس بویایی برای بوی غذا و حس چشایی برای طعم غذا!
– تا حد امكان از خوردن انواع خورش، كباب كوبیده، سالاد الویه و همبرگر خودداری كنید، زیرا خورش از جمله غذاهایی هستند كه می توان آن را چندین بار گرم كرد و ماندگی آن به سختی قابل تشخیص است. از مصرف كباب كوبیده و همبرگر به دلیل عدم اطلاع از كیفیت گوشت و ماندگی چند روزه گوشت چرخ شده و به كار بردن موادی مانند خرده نان، ادویه جات و … در تهیه آنها، باید خودداری کنید.
– اگر در رستوران ها بین راهی لیوان یا ظروف یک‌بار مصرف دیگر در اختیارتان قرار گرفت پس از مصرف آنها را با فشار دست بشکنید تا امکان استفاده مجددش برای سودجویان وجود نداشته باشد.
– چنانچه به مناطق كوهستانی مسافرت می كنید، از خوردن قارچ به طور جدی خودداری كنید.
– اگر نیاز به اجاق و آتش دارید، حتما تمام نکات ایمنی را رعایت کنید و هرگز وسایل آتش زا مثل اجاق، و یا حتی شمع ها را بدون مراقبت رها نکنید.
– شما همیشه نمی‌توانید غذاهای مسموم را از طریق بو و مزه ناخوشایندشان تشخیص دهید و در برخی موارد این غذاها بو یا مزه بدی ندارند اما ممکن است باعث ۲۴ ساعت مسمومیت و در مواردی حتی مرگ مصرف‌کننده شوند. به همین دلیل، غذاهایی که بیش از ۳ روز در یخچال باقی مانده‌اند و غذاهای پخته شده‌ای که بیش از ۲ ساعت در هوای معتدل یا بیش از یک ساعت در هوای گرم باقی مانده‌اند را مصرف نکنید.
– آشاميدن آب فراموش نشود چرا كه شوق سفر گاهي ممكن است شما را از خوردن آب غافل كند. بهتر است بدانيم كه خوردن آب در سفر، حتي اگر تشنه نباشيم از بروز يبوست جلوگيري مي‌كند. بي‌تحركي و نشستن به مدت طولاني در ماشين باعث بروز اين عارضه مي‌شود.
– اگر در كنار جوی آبی توقف كرده‌اید تا غذا را در آن جا میل كنید، به هیچ وجه به فكر استفاده از آب جوی نیفتید.
مصرف آب رودخانه ها، چشمه‌ها و دریاچه‌ها به هیچ وجه توصیه نمی شود.
– در مواردی هم كه به سلامت آب مشكوك هستید یا می خواهید برای كودكان غذا تهیه كنید، جوشاندن آب به مدت ۵ دقیقه یا استفاده از قرصهای هالوژن(ماده ی ضد عفونی کننده آب) طبق دستورالعمل آن، به سالم سازی آب كمك می كند.
– مصرف آب آلوده نه تنها ممکن است باعث مسمومیت شود، بلکه امراض دیگری را مانند تب تیفوئید، اسهال، بیماری‌های ویروسی مثل هپاتیت A و B، فلج‌اطفال و حتی وبا موجب می‌شود.
– یخ را از مراكز مطمئن تهیه كرده و از مصرف یخهایی كه در شرایط غیر بهداشتی و روی زمین نگهداری یا خرد می شوند، خودداری كنید.
– خوردن چاي و قند مي‌تواند آرام‌بخش و در حفظ روحيه و انرژي مؤثر باشد. البته فراموش نشود كه در خوردن آنها نبايد زياده‌روي كرد.
– اگر با اتوبوس سفر می‌کنید و تشنه شده‌اید راننده وظیفه دارد لیوان یک‌بار مصرف در اختیار شما قرار دهد، در غیر این صورت باید از لیوان شخصی‌تان استفاده کنید اما به هیچ وجه از لیوان‌های معمولی پلاستیکی یا شیشه‌ای در اتوبوس استفاده نکنید.
– هنگام خوردن ميوه‌ها پوست آنها را بگيريم زيرا ممكن است پوست آنها آلوده به ميكروب شده باشد و امكان شستن آنها برايمان مقدور نباشد.
– بهترین میوه‌هایی كه برای مسافرت می توان همراه داشت، میوه‌هایی مانند موز، سیب و پرتقال هستند كه برای مصرف باید پوست آنها كنده شود.