فشارخون بالا، یكی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن سرتاسر جهان محسوب می‌شود، به‌طوری كه حدود ۶۵ میلیون نفر تنها در آمریكا به این بیماری دچار هستند. عوارض این بیماری نسبتا خاموش، علی‌رغم بی‌سر و صدا بودن آن، بسیار زیاد است، به‌طوری كه از هر ۸ مرگ در دنیا، یكی از آنها به علت ابتلا به این بیماری است.
به‌طور معمول برای اعلام فشارخون افراد از ذكر دو رقم استفاده می‌شود مثلا گفته می‌شود فشارخون فرد ۱۲ روی ۸ یا ۱۴ روی ۹ است. از بین این دو رقم، رقم اول (یعنی عدد بزرگ‌تر) فشارخون سیستولی نامیده می‌شود كه حداكثر میزان طبیعی آن ( ۱۴یا ۱۴۰ میلی‌متر جیوه) است و رقم دوم (یعنی عدد كوچك‌تر) فشارخون دیاستولی نامیده می‌شود كه در حالت طبیعی به هیچ عنوان نباید از ( ۹یا ۹۰ میلی‌متر جیوه) بالاتر رود.
مطالعات نشان داده است كه هر ۲۰ میلی‌متر جیوه افزایش در فشارخون سیستولی و هر ۱۰ میلی‌متر جیوه افزایش در فشارخون دیاستولی با دو برابر افزایش در میزان مرگ و میرهای ناشی از سكته‌های قلبی و مغزی و نیز دیگر وقایع عروقی همراه است. به همین دلیل باید به هر شكل ممكن فشارخون بالا را كنترل كرد تا این خطرات به حداقل برسد و از مرگ و میرها و عوارض ناشی از این بیماری كاسته شود.
پزشكان در برخورد با این بیماران معمولا در قدم اول از درمان‌های دارویی به همراه رژیم غذایی، ورزش و تغییر و اصلاح عادات زندگی استفاده می‌كنند. در حال حاضر داروهای مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد اما حدود ۲۵ درصد مبتلایان به فشارخون بالا علی‌رغم مصرف چند نوع مختلف داروی ضد فشارخون، باز هم فشارخونشان كنترل نمی‌شود. تاكنون پزشكان برای درمان این بیماران مشكلات بسیار زیادی داشتند اما به تازگی ابزار جدیدی طراحی كرده‌اند كه به‌نظر می‌رسد به‌طور چشمگیری در حل این مشكلات كمك‌كننده باشد.
● حل مشكل به‌وسیله شاهرگ‌ها
به‌طور طبیعی داخل شاهرگ‌های گردن كه در اصطلاح پزشكی سرخرگ‌های كاروتید نامیده می‌شوند، اجسامی به نام اجسام كاروتید دارند كه نقش بسیار مهم و محوری در تنظیم فشارخون دارند. این اجسام دارای گیرنده‌هایی هستند كه میزان فشارخون را حس و آن را به مغز مخابره می‌كنند. برخی معتقدند در مبتلایان فشارخون بالا، این گیرنده‌ها خوب كار نمی‌كنند و بنابراین نمی‌توانند به‌درستی به مغز اطلاع بدهند كه فشار خون بالاست.
به همین دلیل مغز هم نمی‌تواند اقدامات مناسبی در جهت كاهش فشارخون صورت دهد. پژوهشگران از همین فرضیه استفاده كردند و ابزاری الكتریكی طراحی كردند تا فعالیت این گیرنده‌ها را زیاد كند. به دنبال این تحریك الكتریكی، گیرنده‌ها فشارخون را بهتر حس كرده، میزان فشارخون را دقیق‌تر از قبل به مغز مخابره می‌كنند. مغز هم متعاقبا راهكارهای كاهش فشارخون را برنامه‌ریزی و در تمام سطح بدن اعمال می‌كند.
وحشت نكنید. پالس الكتریكی كه این دستگاه پس از كارگذاری، به عروق گردن بیمار وارد می‌كند چندان زیاد نیست و اصلا خطر برق‌گرفتگی همراه ندارد. این دستگاه الكتریكی جریان بسیار اندكی را به بدن وارد می‌كند؛ به قدری اندك كه حتی بدن هم آن را احساس نمی‌كند. در ضمن هیچ خطری از سوی دستگاه بیمار را تهدید نمی‌كند و این ابزار جدید بسیار امن و مطمئن درنظر گرفته می‌شود.
● سیستم رئوس
سیستمی كه به تازگی از سوی دانشمندان دانشگاه روچستر آمریكا طراحی شده است سیستم درمان فشارخون بالا به روش بارورفلكس نام دارد كه به اختصار سیستم رئوس نامیده می‌شود. این وسیله كه داخل بدن كاشته می‌شود، برای درمان آن دسته مبتلایان به فشارخون‌های مقاوم به درمان توصیه می‌شود كه فشارخون سیستولی آنها حداقل برابر ۱۶۰ میلی‌متر جیوه است. اگرچه هنوز راه زیادی تا استفاده گسترده از این وسیله در سطح جهان وجود دارد اما نتایج مقدماتی و آزمایشی این ابزار بسیار درخشان و امیدواركننده بوده، به‌طوری كه پزشكان معتقدند با استفاده از این روش درمانی جدید عوارض ناشی از ناتوانی در درمان فشارخون‌های مقاوم به درمان كمتر از قبل دیده خواهد شد.
● امتیازات
این دستگاه یك امتیاز بزرگ نسبت به داروهای مختلفی كه تاكنون به‌عنوان داروهای ضد فشارخون بالا معرفی شده‌اند، دارد. هریك از داروهای فشارخون تنها بر یكی از بخش‌های بدن اثر می‌گذارند و تنها یكی از علل افزایش فشارخون را درمان می‌كنند اما روش جدید با ارائه اطلاعات دقیق از سطح فشارخون فرد، مغز بیمار را وادار به مقابله با افزایش فشارخون می‌كند و مغز نیز با توجه به توانایی و قابلیت‌های وسیع خود، نه یك عضو بلكه تمام اعضای بدن را به مقابله با افزایش فشارخون فرا می‌خواند. به این ترتیب، این دستگاه از چندین مكانیسم مختلف در قسمت‌های مختلف بدن استفاده می‌كند تا فشارخون را پایین بیاورد.
مزیت عمده این دستگاه در درمان فشارخون‌های بالا همین همكاری اعضای مختلف بدن به واسطه دستور مغز است كه باعث می‌شود حتی فشارخون‌های مقاوم به درمان نیز با این روش درمان‌پذیر باشند. به‌طور مثال به‌دنبال ارسال تحریك الكتریكی خفیف از سوی این دستگاه، مغز برای كاهش فشارخون دستور می‌دهد كه عروق گشاد شوند، سرعت ضربان قلب پایین بیاید و مقداری مایع از كلیه‌ها به بیرون از بدن دفع شود. علاوه بر این، وقایعی كه به‌دنبال این روش درمانی برای كاهش فشارخون در بدن روی می‌دهند، كاملا طبیعی و از جنس واكنش‌های عادی بدن هستند. بنابراین به احتمال زیاد عوارض چندانی برای بیمار در پی نخواهند داشت، در حالی كه داروهای قدیمی اكثرا مصنوعی و غیرطبیعی بوده و همواره با این احتمال همراه هستند كه باعث بروز عوارض جانبی در فرد مصرف‌كننده شوند.
● نتایج درخشان
همان‌طور كه پیش از این گفته شد، نتایج اولیه این مطالعه و ابزار جدید بسیار درخشان بوده است. در مرحله نخست، این ابزار برای ۱۰ بیمار مبتلا به فشارخون مقاوم به درمان كارگذاری شده است.
سه ماه پس از كارگذاری سیستم رئوس در گردن این بیماران، فشارخون سیستولی آنها به‌طور میانگین ۲۲ میلی‌متر جیوه و فشارخون سیستولی آنها به‌طور میانگین ۱۸ میلی‌متر جیوه كاهش پیدا كرد. البته در برخی بیماران اثرات درمانی این ژنراتور بسیار بیشتر بود، به‌طوری كه گاهی فشارخون بیمار تا حدود ۴۰ میلی‌متر جیوه یا حتی بیشتر كاهش پیدا می‌كرد. بیماران به راحتی این ایمپلنت را در گردن خود تحمل می‌كردند و هیچ عوارضی از آن در گردن و حتی دیگر نقاط بدن پیدا نشد. چند روز پس از انجام جراحی برای كارگذاری ایمپلنت در گردن، بیماران وجود آن را در گردن خود احساس نمی‌كردند. نتایج بسیار امیدواركننده و حتی باعث توجه پزشكان شده است. سازمان دارو و غذای ایالات متحده آمریكا هم در پی طراحی تحقیقی است تا هر چه سریع‌تر با كسب اطمینان از بی‌خطر بودن این دستگاه، مجوز تولید وسیع و استفاده گسترده از آن را در سرتاسر كشور آمریكا صادر كند. با این حساب، فشارخونی‌‌ها می‌توانند خوشحال باشند و نگرانی‌های پزشكان هم تا حدودی كمتر خواهد شد.