با عفونت های دستگاه تنفسی آشنا شوید

 

• درمان رینیت ها عموما علامتی است. بیماری خود محدود شونده است و نیاز چندانی به مداخله دارویی ندارد. در موارد شدید میتوان از آنتی هیستامین های خوراکی یا استنشاقی استفاده کرد.

دستگاه تنفس بدن انسان سیستمی پیچیده و نسبتا عظیم است که از بینی تا حبابچه های هوایی ریه را شامل میشود.

بر اساس محل عفونت میتوان بیماریهای عفونی این دستگاه را طبقه بندی کرد :

۱) رینیت :

التهاب و یا عفونت مخاط بینی تا ناحیه نازوفارنکس را شامل میشود. مخاط سطح  پوشاننده سطوح داخلی دستگاههایی است که به نحوی با محیط بیرون ارتباط دارند مثل دستگاه تنفس یا دستگاه گوارش. مخاط شبیه پوست است با این تفاوت که ضخامت لایه مخاط کمتر از پوست است و سلولهای کراتینیزه پوست کمتر در آن دیده میشوند.

مویرگهای خونی در مخاط بیشتر از پوست وجود دارند و لذا رنگ مخاط صورتی یا متمایل به قرمز دیده میشود.

به این دوعلت مخاط بیشتر از پوست مستعد عفونت با عوامل ویروسی یا باکتریال است. چه در مخاط دستگاه تنفس فوقانی و چه مخاط دستگاه گوارش ( فوقانی ) ویروسها یا باکتریهایی بصورت ساپروفیت زندگی میکنند که بعنوان فلور طبیعی شناخته میشوند. وجود این باکتریها برای بدن مفید است چون از رشد سایر باکتریهای بیماریزا جلوگیری میکند.

گاه ممکن است میکروبهای بیماریزا در مخاط جایگزین شده ولی بیماریزایی نداشته باشند و تحت کنترل سیستم دفاعی بدن یا سایر فلور دستگاه تنفس یا گوارش بطور موقت بیماریزایی خود را از دست بدهند ولی تحت شرایط خاصی مجددا بیماریزا شده به  مخاط تهاجم کنند و بیماری ایجاد شود

رینیت ها عموما بصورت احساس گرفتگی بینی – کیپ شدن بینی – احساس خارش و تیرکشیدن در بینی تظاهر می یابند . احساس وجود خلط پشت حلق در اکثر موارد وجود دارد. ترشح ( در صورت وجود ) عموما شفاف است .  علت اصلی اکثر رینیت ها حساسیت یا آلرژی است.

بنابراین عموما ماهیت فصلی دارد یا پس از استنشاق آلرژن ( مواد معلق در هوا که میتواند برای فرد حساسیت ایجاد کند ) تشدید میشوند.

در موارد شدید ارگانهای اطراف بینی نظیر چشم نیز درگیر میشود و علائمی نظیر اشک ریزش از چشم – سرخی و خارش چشمها پدید می آید. گاه ممکن است عوامل ویروسی عامل ایجاد رینیت حاد باشند. علائم تقریبا شبیه موارد فوق است ولی احساس خارش و تیرکشیدن در بینی کمتر دیده میشود و آبریزش یا ترشح بینی شایعتر است.

در مواردیکه رینیت حالت مزمن بخود میگیرد میتواند علائم سینوزیت مزمن را تقلید کند. یعنی بدون داشتن درد واضحی در ناحیه صورت یا پیشانی فقط خلط پشت حلق داشته باشد. تفکیک این حالت از سینوزیت دشوار است و حتما باید با اقدامات پاراکلینیک نظیر رادیوگرافی سینوس یا سی تی اسکن تایید شود.

درمان رینیت ها عموما علامتی است. بیماری خود محدود شونده است و نیاز چندانی به مداخله دارویی ندارد. در موارد شدید میتوان از آنتی هیستامین های خوراکی یا استنشاقی استفاده کرد.

اسپری استروئید استنشاقی در اکثریت موارد میتواند علائم را بخوبی کنترل کند. شستشوی بینی حداقل ۴ بار در روز بسیار موثر است. در موارد شدید ترکیبات ضدالتهابی غیر استروئیدی ( نظیر ایبوپروفن یا ناژروکسن ) سبب تخفیف علائم میشود.

در رینیت های مزمن عود کننده میتوان بعنوان پروفیلاکسی ( پیشگیری از ایجاد بیماری ) از ترکیبات مهار کننده لوکوترین نظیر مونته لوکاست یا زفیرلوکاست استفاده کرد.

توصیه ها :

۱) از آلرژن بپرهیزید . آلرژن برای هر فردی خاص است. خود بیمار باید تشخیص دهد به چه گونه موادی حساسیت دارد

۲) به محض شروع علائم شستشو با سرم نرمال سالین ۹/۰ درصد با درجه حرارت ولرم را آغاز کنید. شاید با همین کار ساده بتوان علائم را برطرف کرد

۳) در صورت ادامه علائم از آنتی هیستامین نظیر ستیریزین – کلرفنیرامین – لوراتادین با دوز کافی استفاده کنید

۴) در صورتیکه آنتی هیستامین نتوانست علائم را تخفیف دهد از ناپروکسن با دوز ۲۵۰ میلی گرم ۳ بار در روز استفاده کنید ( افرادیکه ناراحتی معده دارند قرص را با احتیاط و بعد از غذا استفاده کنند

۵) در صورت وجود ترشح چرکی از بینی ( ترشحات غلیظ و سبز رنگ و زیاد ) باید از آنتی بیوتیک سیستمیک استفاده شود. انتخاب نوع آنتی بیوتیک را به تجویز پزشک واگزار کنید

۶) برای پیشگیری از ایجاد مجدد رینیت آلرژیک استفاده از ماسک با کیفیت بالا ( N95 ) تاثیر نسبی دارد. گرچه عموما آلرژن ها قطری ریزتر از ۵ میکرون دارند و میتوانند از الیاف ماسک عبور کنند ولی باز استفاده از ماسک در محیط کار یا قبل از ورود به منطقه ای که احتمال آلرژی دارد توصیه میشود.