دانستنی هایی در مورد اثرات نوشیدنی های گرم بر بدن و این که در رفع خستگی و استرس خیلی مهم است بخوانید جزئیات کامل را در ادامه مطلب .
زمان‌هايي که استرس داريد؛ آن‌وقت هم به فکر يک دمنوش گياهي مي‌افتيد؟ به نظر شما نوشيدني‌هاي گرم چه تاثيري مي‌توانند بر سلامت ذهن و روان داشته باشند؟
درد بايد ريشه‌يابي شود
دکتر راست‌منش ابتدا با بيان تعريفي از خلق‌وخو صحبت خود را آغاز مي‌کند و مي‌گويد: «خلق‌وخو دامنه‌اي از برداشت‌ها را دربرمي‌گيرد؛ زماني فرد روحيه‌اش خوب است، زماني ديگر خموده و حتي ممکن است خمودگي‌اش حالتي از افسردگي باشد. گاهي فرد حالت رواني مضطربي دارد و گاهي پريشان است بنابراين وقتي مي‌گوييم يک نفر از لحاظ رواني تعادل ندارد و آشفته و پريشان است، الزاما به معني افسرده بودن، خمودگي و اضطراب او نيست و گاهي ممکن است ترکيبي از اين حالات باشد. پس وقتي مي‌خواهيم براي درمان مشکلات خلق‌وخو از نوشيدني‌هاي گرم کمک بگيريم، بايد ريشه اصلي مشکل را پيدا و بعد اقدام کنيم تا بتوانيم با انتخاب صحيح يک نوشيدني، حالات رواني‌مان را بهبود ببخشيم يا اصلاح و درمان کنيم. مثلا ممکن است گياهي بر افسردگي تاثيرگذار باشد اما بر اضطراب نه و اگر افسردگي فرد ناشي از اضطرابش باشد، بايد از گياهي که خاصيت ضداضطرابي دارد کمک بگيرد نه گياه ضدافسردگي! پس در پي انتخاب اشتباهش نتيجه نمي‌گيرد و حتي ممکن است تصور کند داروهاي گياهي به هيچ دردي نمي‌خورند!»
کافئين‌دارها خوبند؟!
دکتر کشاورز درمورد چاي سياه، قهوه و نسکافه توضيح مي‌دهد: «قهوه و نسکافه و نوشيدني‌هايي که کافئين دارند، معمولا ضداسترس هستند چون کافئين محرک ترشح آدرنالين است که آدرنالين همان هورمون استرس است؛ همان هورموني که در زمان ترس، هيجان و … ترشح مي‌شود بنابراين وقتي فرد نوشيدني کافئين‌دار مصرف مي‌کند، به مرور آدرنالينش افزايش مي‌يابد و استرس‌هاي بيروني تاثيري بر او نخواهند داشت. قهوه ترک نسبت به قهوه فرانسه کافئين بيشتري دارد و قوي‌تر عمل مي‌کند اما نبايد فراموش کرد افرادي که نسبت به کافئين حساسيت دارند، با مصرف اين نوشيدني‌ها دچار اضطراب و حتي افزايش تپش قلب مي‌شوند.»
مدير گروه تغذيه باليني دانشگاه علوم پزشکي تهران، در ادامه به خواص ريشه گياه معروف کره‌اي هم اشاره مي‌کند و مي‌افزايد: «فراموش نکنيم که جينسينگ هم علاوه بر اينکه استرس را کم مي‌کند، نشاط‌آور بسيار قوي‌اي است که فرد با مصرف آن سرحال مي‌شود و خستگي‌هاي ذهني و رواني‌‌اش هم کاهش مي‌يابد.» دکتر سيد رضا راست‌منش نيز در مورد نوشيدني‌هاي کافئين‌دار مي‌گويد: «چاي سياه و سبز ماده‌اي به اسم تئوفيلين دارد و خاصيت آرامبخشي آن ساليان پيش به اثبات رسيده است. در کنار اينها گرم بودن چاي يا هر نوشيدني گرم ديگر معمولا حس فرح‌بخشي به فرد القا مي‌کند مخصوصا که کنار نعناع و نبات هم مصرف شود. البته اگر اين معجون با چاي سبز، نعناع و نبات تهيه شود، همان «چاي مغربي» معروف در کشورهاي عربي است که طعم بي‌نظيري دارد و به رفع غميگيني کمک شاياني مي‌کند و مي‌تواند کنار ساير درمان‌ها، کمک‌کننده باشد. البته چاي سياه و سبز در عين آرامبخشي مي‌توانند باعث بروز اضطراب شوند. مثلا اگر فردي دچار افسردگي همراه با ترس و استرس باشد، آثار مضر چاي سياه و سبز بيشتر از آثار مفيدش خواهد بود.»
دوباره شير مهربان!
همه ما مي‌دانيم که شير يک نوشيدني معجزه‌گر است که نه‌تنها به استحکام استخوان‌هايمان کمک مي‌کند بلکه باعث زيبايي و شفافيت پوست هم مي‌شود. اسيد لاکتيک موجود در شير عاملي براي داشتن پوست صاف و اسيدآمينه‌هاي آن دليلي براي مرطوب نگه داشتن پوست بدن است. همچنين شير به‌دليل داشتن آنتي‌اکسيدان مي‌تواند از افراد در برابر زيان‌هاي وارده از سموم محيطي محافظت کند. يک ليوان شير گرم مي‌تواند به آرامش خواب شبانه هم کمک کند. دکتر کشاورز در اين‌باره مي‌گويد: «شير به‌دليل داشتن تريپتوفان و کلسيم، مي‌تواند باعث از بين رفتن اضطراب و القاي حس آرامبخشي شود؛ کساني که از مشکلات خواب رنج مي‌برند و سخت به خواب مي‌روند، مي‌توانند شب‌ها با نوشيدن يک ليوان شير گرم، به‌خصوص اگر با کمي عسل هم شيرين شده باشد، خيلي سريع خواب آرامي را تجربه کنند چراکه تريپتوفان موجود در شير، پيش‌ساز نوروترنسميتر (انتقال‌دهنده عصبي) سروتونين است و سروتونين همان هورمون نشاط‌آور و آرامبخش است که باعث افزايش خلق‌وخو هم مي‌شود. »
شيوه آماده‌سازي نوشيدني مهم است
به گزارش پزشکین دکتر راست‌منش در ادامه بحث نوشيدني‌ها و تاثيرشان بر خلق‌وخو، به نکته جالبي اشاره مي‌کند که همه ما ممکن است توجه چنداني به آن نداشته باشيم: «گياهان فقط داراي يک ماده موثره نيستند و گاهي چند ماده موثره دارند که ممکن است يکي براي مشکلي مثل افسردگي خوب باشد و ديگري براي استرس اما از آنجا که قدرت تراوايي و حلاليت مواد مختلف متفاوت است، شيوه آماده‌سازي يک دمنوش، خاصيت‌هاي مختلفي از آن را به مصرف‌کننده نشان مي‌دهد. مثلا اگر چاي سياه در حد متعارف ۳-۲ دقيقه دم شود مواد آرامبخشي در چاي تراوش مي‌کند در حالي که اگر بيش از ۲۰ دقيقه دم بکشد، مواد اضطراب‌زا وارد محيط چاي مي‌شوند که نه‌تنها اسيد معده، گاسترين و اسيد کلريدريک را افزايش مي‌دهند و باعث ناخوشنودي مي‌شوند بلکه اضطراب را هم بيشتر مي‌کنند بنابراين وقتي در مورد خواص يک گياه صحبت مي‌کنيم، نحوه آماده‌سازي و مدت زمان دم‌کشيدن هم در خاصيتش موثر است. مثلا قهوه که باعث بهبود و افزايش خلق‌وخوست، مي‌تواند افسردگي را بهبود ببخشد و اين خاصيتش اثبات شده ولي براي افرادي که اضطراب دارند و دچار حمله‌هاي اضطرابي هستند، اصلا مناسب نيست. کاکائو و اسپرسو هم در همين زمره هستند و شامل اين قوانين مي‌شوند.»
معجزه گياهان بومي!
تا به حال از خواص گياهان بومي کشورمان هم زياد شنيده‌ايم؛ به گفته دکتر رضا راست‌منش، متخصص تغذيه و رژيم‌درماني، سنبل‌الطيب تاثير بسيار خوبي بر رفع افسردگي و بهبود روحيه دارد، همچنين زنجبيل براي روحيه و افسردگي خوب است اما کمک چنداني به رفع اضطراب و … نمي‌کند. گل گاوزبان هم خاصيت آرامبخشي خوبي دارد اما شيوه دم‌کردني که ميان مردم کشور ما مرسوم است، با شيوه دم کردن علمي فاصله زيادي دارد چراکه اين گياه حاوي مواد فراري است که خيلي سريع در هوا پخش مي‌شوند بنابراين وقتي مدت زمان طولاني روي بخار مي‌مانند، ديگر چيزي از اين مواد در دمنوش باقي نمي‌ماند. گل گاوزبان در فرانسه به پادشاه گياهان معروف است چون روحيه فرانسوي‌ها با اين گياه سازگاري خوبي دارد اما اين لقب در کشور آلمان متعلق به گياه اسطوخودوس است که آن هم آرامبخش بسيار خوبي است. همچنين ترکيبات گل راعي و گل قاصدک با عنوان نووکسين در درمان انواع افسردگي‌ها کاربرد دارد. اگر برگ‌هاي اين گل‌ها در مقادير مشخص دم شود، مي‌تواند به رفع استرس کمک کند اما نوع و مدت‌زمان دم کشيدنش را بايد متخصص مشخص کند تا تاثير مطلوبي بر اوضاع و احوال فرد بگذارد.
لازم به ذکر می دانم بیان کنم که خود درمانی نکنید و برای مصرف هر داروئی تحت نظر پزشک خود باشید .