به گزارش پزشکین به نقل از پروشات؛ آموزش و پرورش مهارت های تفکر انتقادی در کودکان در سال های گذشته چندان موفق نبوده است. یکی از آزمایش‌هایی که بر روی بچه‌های ۱۵ ساله آمریکایی انجام‌گرفته نشان می‌دهد که یک‌ششم آن‌ها قادر نیستند مسائل پیچیده را حل کنند و یا راجع به آن‌ها فکر کنند. اگرچه به‌طورکلی عملکردشان خوب بود اما نسب به رقبای آسیایی‌شان ضعیف عمل کردند. متأسفانه بچه‌هایی که نمی‌توانند تفکر منتقدانه و پیچیده داشته باشند، در بزرگ‌سالی به مشکلات رفتاری و مالی دچار خواهند شد.
جامعه امروز با گسترش پخش برنامه‌های تلویزیونی، مسابقات مختلف و بازی‌های ویدیویی مهارت‌های هوشی و فکری کودکان را کاهش می‌دهد. بنابراین کودکان ما برای فکر کردن تلاشی نخواهند کرد. به همین دلیل است که نبود این توانایی در جوامع بیش‌ازپیش احساس می‌شود. در این مقاله می خواهیم با روش های پرورش مهارت های تفکر انتقادی آشنا شویم.
تفکر منتقدانه به ۴ مهارت نیاز دارد
مهارت‌های تفکر منتقدانه به کودکان کمک می‌کند تا مسائل پیچیده را حل کنند و توانایی تفکر داشته باشند.
تفکر عقلانی
استفاده از روش‌های علمی برای تفکر و حذف احساسات.
تحقیق
با تحقیق کردن یاد می‌گیرید که راه‌حل‌های مناسب را جمع‌آوری کنید، برای دست‌یابی به راه‌حل بهتر باید از اطلاعات علمی بهره بگیرید.
خودشناسی
توانایی شناخت خود و توانایی‌ها، تا بتوان شرایط مختلف را به‌خوبی بررسی کرد و بدون دخالت احساسات، مشکلات مختلف را حل کرد.
در نظر گرفتن جوانب مختلف
به چالش کشیدن قوانین و سؤال پرسیدن از پاسخ‌ها. توانایی بررسی جوانب مختلف، مرور تمام حقایق نه‌فقط چیزهایی که خودتان قبول دارید، و انتخاب منطقی‌ترین راه‌حل.
سیستم آموزشی مهارت‌های تفکری فرزندان ما را از بین می‌برد
سیستم آموزشی با تأکید بر حفظ کردن و امتحان دادن، مهارت‌های تفکری دانش آموزان را از بین می‌برد. زیرا دانش آموزان را به‌گونه‌ای عادت می‌دهند تا فقط یک گزینه را به‌عنوان پاسخ صحیح انتخاب کنند. درحالی‌که توانایی تفکر عقلانی باعث می‌شود که کودک در دنیای واقعی زندگی بهتری داشته باشد. این مهارت‌های یافتن راه‌حل اعتمادبه‌نفسمان را افزایش می‌دهد.
راه‌هایی برای افزایش مهارت تفکر انتقادی در کودک
برای افزایش مهارت‌های عقلانی کودک خود لازم نیست یک معلم خصوصی استخدام کنید. تنها کافی است که راه‌های افزایش مهارت عقلانی را به برنامه روزانه خود اضافه کنید.
از فرزند خود بپرسید “چرا”
به یاد بیاورید که فرزندان شما با پرسیدن “چرا” چگونه اعصابتان را به هم می‌ریزد. همه کودکان زیاد این سؤال را می‌پرسند. چرا آسمان آبی است؟ چرا توپ گرد است؟ چرا؟ چرا؟ چرا؟ حالا وقت آن است که شما این کار را انجام دهید. روان شناسان معتقد هستند که پرسیدن این سؤال باعث می‌شود کودکان راح تر بتوانند مسائل پیچیده را حل کنند.
زمانی که فرزندان نزد شما آمده و درخواست جدیدی مطرح می‌کند، مانند یک بازی جدید، از او بپرسید چرا. شاید بگویند چون همه این بازی را دارند. سپس باید بپرسید که چرا این بازی را همه دارند. شاید بگوید که این بازی بر اساس جنگ جهانی دوم است. سپس دوباره بپرسید چرا. این چرای سوم باعث می‌شود کودک شما بیش‌ازپیش مغز خود را کنکاش کند. شاید بگوید بر اساس جنگ جهانی دوم جنگ و درگیری بیشتری دارد. با پرسیدن دوباره باعث می‌شوید کودک شما بازهم به جنگ جهانی دوم فکر کرده و به دنبال پاسخ بگردد.
از بحث‌های فرزند خود در خانه استقبال کنید
آیا فرزندان تابه‌حال درباره نظر خود بحث کرده است؟ آیا می‌خواهد دیرتر بخوابد؟ در این صورت از آن‌ها بخواهید برای خواسته‌شان دلیل بیاورند. سپس به‌جای اینکه به آن‌ها بگویید که چرا اجازه نمی‌دهید، از آن‌ها بخواهید خودشان را جای شما گذاشته و از دید شما به موضوع نگاه کنند.
از آن‌ها راه‌حل بخواهید. به‌احتمال‌زیاد دلیل اینکه شما نمی‌خواهید فرزندان تا دیروقت بیدار بماند این است که برای رفتن به مدرسه بیدار نمی‌شوند. می‌توانید طی آزمایشی از آن‌ها بخواهید که یک هفته دیر بخوابند تا ببینید می‌توانند صبح زود بیدار شوند یا نه. از آن‌ها بخواهید که عملکرد هرروز خود را بررسی کنند. آیا صبح زود خسته هستند؟ آیا نمی‌توانند در مدرسه تمرکز کنند؟ این اطلاعات را بررسی نموده و به دنبال راه‌حل باشید. شاید یک ساعت نه اما اجازه بدهید ۳۰ دقیقه دیرتر بخوابند. یک هفته ۳۰ دقیقه دیرتر بخوابند، سپس نتایج و اطلاعات آن دو هفته را دوباره بررسی کنید.
مهارت‌های تحقیقاتی را در زندگی روزانه بگنجانید
با به چالش کشیدن ذهن فرزند خود مهارت‌های تفکر انتقادی را در او گسترش دهید. می‌توانید آن را به زندگی روزانه خود بیفزایید. اگر از شما می‌خواهد به سینما بروید، از او بخواهید به برنامه و قیمت فیلم‌ها نگاه کند. اگر فرزندان بزرگ‌تر است، قیمت نوشیدنی و پاپ کورن را هم به آن اضافه کنید، تا قیمت نهایی سینما رفتن را محاسبه کنند. همچنین از آن‌ها بخواهید به امتیاز فیلم‌ها نگاهی بیندازند، تا ببینید که آن فیلم ارزش آن هزینه را دارد یا بهتر است کمی صبر کرده و در خانه آن را تماشا کنید. این کار به آن‌ها یاد می‌دهد که خوب بررسی کنند و این مهارت را در جاهای مختلف مانند اسکیت‌بازی، بولینگ و گلف، استفاده کنند. خواندن نقدهای مختلف یک فیلم باعث می‌شود که با نقطه‌نظرهای مختلف آشنا شده و عواملی را در نظر بگیرند که تابه‌حال به آن فکر نکرده‌اند.
با فرزندان خود آشپزی کنید تا آزمون‌وخطا را یاد بگیرند
وقت‌گذرانی در آشپزخانه مهارت‌های تفکر انتقادی را به کودکان می‌آموزد. برای تهیه هر وعده غذایی تفکر انتقادی استفاده می‌شود. درباره انتخاب وعده غذایی از فرزند خود سؤال کنید. برای بهتر شدن مزه غذا باید چه‌کار کنید؟ از آن‌ها بپرسید که چه چیزی را ترجیح می‌دهند. آیا ممکن است چیزی را حذف کنند؟
غذا پختن با فرزندان مهارت حل مشکلات را نیز افزایش می‌دهد. برای مثال از چیزی مانند خراب شدن کیک یا شیرینی به‌عنوان یک تحقیق استفاده کنید. چرا این اتفاق رخ داد؟ از آن‌ها بخواهید راه‌حل پیدا کنند. شاید دمای فر، آرد نامناسب و یا کره، دلیل خراب شدن کیک شما بودند.
با این کار نه‌تنها مهارت‌های تفکر انتقادی را در کودک خود گسترش می‌دهید، بلکه آشپزی را نیز به آموزش می‌دهید. با آموزش مهارت‌های انتقادی، یافتن راه‌حل، تحقیق و آزمایش، در زندگی روزانه می‌توانید مهارت‌هایی را به فرزند خود بیاموزید که باعث شود در بزرگ‌سالی فرد موفق‌تری باشد.